تۇرىكمەنستان اربازا كراتەرىندەگى ءوءرتتى باسەڭدەتۋدە ءۇلكەن جەتىستىككە جەتتى
تۇرىكمەنستاننىڭ «تۇرىكمەنگاز» مەملەكەتتىك كونسەرنىنىڭ تابيعي گاز عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى اربازا كراتەرىندەگى ءورتتى باسەڭدەتۋدە ۇلكەن جەتىستىككە جەتتى، دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz
حالىق اراسىندا «توزاق قاقپاسى» دەپ اتالاتىن بۇل كراتەردە ءورت وسىدان 53 جىل بۇرىن تۇتانعان بولاتىن. وسى ۋاقىتقا دەيىن ونى ءسوندىرۋدىڭ ءتيىمدى جولى تابىلماعان ەدى.
زەرتحانا مەڭگەرۋشىسى يرينا لۋرييەۆانىڭ ايتۋىنشا، عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا جاسالعان ءوشىرۋ ءادىسى كراتەردەگى گاز اعىنىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرگەن. ول: «ناتيجەسىندە بۇل ءادىس كراتەرگە قاراي قوزعالاتىن گاز اعىنىنىڭ تومەندەۋىنە اكەلدى. وسى گازدىڭ بارلىعىن شىعارامىز، گاز بار قور ۇڭعىمالارىنا جىبەرىلەدى،» - دەدى.
يرينا لۋرييەۆا كراتەردى تولىعىمەن سوندىرۋگە قانشا ۋاقىت كەتەتىنىن ناقتىلاماعانىمەن، بۇل ءادىس ءقازىردىڭ وزىندە كراتەردەن مەتان شىعارىندىلارىن «ايتارلىقتاي» ازايتقانىن ايتتى.
عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ عالىمدارى ورتەنىپ جاتقان كراتەردى ءسوندىرۋدىڭ بىردەن-بىر جولى – گاز كەنىشى ماڭىنداعى ۇڭعىمانى بۇرعىلاۋ دەگەن قورىتىندىعا كەلگەن.
كراتەردىڭ تاريحى
اشحابادتان 266 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان قاراقۇم شولىندەگى گاز كراتەرى 1971 جىلى بارلاۋ كەنىشىنىڭ قيراۋى ناتيجەسىندە پايدا بولعان. كەيىن ديامەترى 60 مەتر، تەرەڭدىگى 20 مەتر شۇڭقىردى حالىق اراسىندا «توزاق قاقپاسى» دەپ اتاعان. كراتەردىڭ استىنداعى ۇڭگىردەن شىققان جانە گازدىڭ جانۋىنان شىققان وت باعانالارى 15 مەتر بيىكتىككە جەتۋى مۇمكىن. كراتەردەگى ءورت 53 جىل بويى سوندىرىلمەگەن.
بۇل عىلىمي جەتىستىك تۇرىكمەنستاننىڭ تابيعي رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ جانە ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى. كراتەردەگى ءورتتى باسەڭدەتۋ جۇمىستارى ودان ءارى جالعاسادى جانە بۇل ءادىس ءورتتى تولىق سوندىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى دەپ كۇتىلۋدە.