قازاقستان تاۋەلسىز مەملەكەت بولعان 30 جىل ىشىندە ەل سپورتشىلارى كوپتەگەن تابىستارعا جەتىپ، ەلىمىزدە سپورت عيماراتتارى بوي كوتەرىپ، ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى قايتا جانداندى دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت كوميتەتىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى راۋحان توعىمبايەۆاعا سىلتەمە جاساپ..
ۇلتتىق سپورتتىڭ 25 ءتۇرى قايتا جانداندى
دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت سالاسى جاسى مەن الەۋمەتتىك مارتەبەسىنە قاراماستان قوعامنىڭ بىرىگۋىنە، ۇلتتىق قاسيەتىمىز بەن قۇندىلىقتارىمىزدى ۇلىقتاپ، ۇلتتىق نامىسىمىزدى وياتقان، الەمگە قازاقتى ەركىن، رۋحى بيىك، نامىسى بەرىك حالىق رەتىندە تانىتۋعا مۇمكىندىك بەرگەن الاڭداردىڭ بىرىنە اينالدى.
تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا وشكەنىمىز جانىپ، ەسكىمىز جاڭارىپ، كونەمىز جاڭعىردى. 25-تەن استام ۇلتتىق سپورت ءتۇرى جاندانىپ دامىدى. «قازاق كۇرەسى»، «ساياتشىلىق»، «اسىق اتۋ» جانە «توعىزقۇمالاق» سەكىلدى ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى يۋنەسكو-نىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇراسىنىڭ رەپرەزەنتاتيۆتىك تىزىمىنە ەنگىزىلدى.
بۇگىندە رەسپۋبليكامىزدا ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن 8 مامانداندىرىلعان سپورت كلۋب، 13 مامانداندىرىلعان سپورت مەكتەبى جانە 45 يپپودروم جۇمىس ىستەيدى. «قازاقستان بارىسى» رەسپۋبليكالىق ءتۋرنيرى ۇلتتىق سپورتتىق برەندىنە اينالدى. سونداي-اق، «الەم بارىسى»، «جاس بارىس» سىندى جارىستاردىڭ دا مارتەبەسى ارتۋدا. بۇگىنگى كۇنى ءبىلىم بەرۋدىڭ بارلىق دەڭگەيىندەگى دەنە شىنىقتىرۋ ساباقتارىندا «قازاق كۇرەسى»، «توعىزقۇمالاق»، «اسىق اتۋ» سياقتى ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىن مىندەتتى كومپونەنت رەتىندە ەنگىزۋ قولعا الىنعان.
جالپى، تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا سپورت جانە دەنە شىنىقتىرۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىگى بۇقارالىق سپورت پەن جوعارى جەتىستىكتەر سپورتىن تەڭگەرىمدى تاسىلدەرمەن دامىتۋ بولعان.
بۇل رەتتە سالا زاڭناماسىن جەتىلدىرۋ شەڭبەرىندە 2014 جىلى سالانى دامىتۋداعى زامانعا ساي تالاپتارعا سايكەس كەلەتىن «دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى قابىلداندى. پرەزيدەنتتىڭ جارلىقتارىمەن جانە ۇكىمەتتىڭ قاۋلىلارىمەن بەكىتىلگەن بەس جىلدىق كەزەڭدەرگە ارنالعان 4 مەملەكەتتىك باعدارلاما، 1 تۇجىرىمداما بەكىتىلىپ، ىسكە اسىرىلدى. وسى باعدارلامالاردى جانە العا قويىلعان مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋدىڭ ناتيجەسىندە حالىقتى دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن قامتۋدىڭ ۇلەسى 31،6%-عا جەتتى.
بۇل - ەل تۇرعىندارىنىڭ 5،9 ميلليونعا جۋىعى دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن اينالىساتىندىعىن كورسەتەدى.
«ارينە، مۇنشا حالىقتى دەنە شىنىقتىرۋمەن قامتۋ ءتيىستى ينفراقۇرىلىمدى قاجەت ەتەدى. ۆەدومستۆولىق ستاتيستيكالىق ەسەپكە سايكەس، 2020 جىلعى 1 قاڭتارداعى جاعداي بويىنشا رەسپۋبليكادا 41 352 سپورت عيماراتى قىزمەت ەتەدى (اۋىلداردا 23 693). تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەلىمىزدە 77 ستاديون، 38 سپورت سارايى، 7،8 مىڭنان استام سپورت الاڭى مەن 2 مىڭنان استام سپورت زالى سالىندى»، - دەيدى راۋحان توعىمبايەۆا.
قانداي سپورت عيماراتتارى بوي كوتەردى؟
ەلىمىزدە 7ء-شى قىسقى ازيا ويىندارى مەن 28ء-شى دۇنيەجۇزىلىك قىسقى ۋنيۆەرسيادا سياقتى ءىرى سپورتتىق جارىستاردىڭ وتكىزىلۋىنە بايلانىستى الەمدىك ستاندارتتارعا سايكەس كەلەتىن ءبىرقاتار ءىرى سپورت عيماراتى («سارىارقا» رەسپۋبليكالىق ۆەلوترەگى، «استانا ارەنا»، «الاتاۋ» شاڭعى جانە بياتلون ستاديوندارىنىڭ كەشەنى، «بارىس ارەنا»، «الاۋ»، «الماتى ارەنا»، «حالىق ارەنا» مۇز ايدىندارى، «سۇڭقار» شاڭعى ترامپليندەرىنىڭ حالىقارالىق كەشەنى) سونداي-اق، العاش رەت الماتىدا وليمپيادا اۋىلدارىنا ۇقساس 5000 ورىندىق اتلەتيكالىق قالاشىق سالىندى.
2018 جىلعى 11 شىلدەدە ەلباسىنىڭ قاتىسۋىمەن اقمولا وبلىسىنىڭ ششۋچە قالاسىندا جاڭا «بۋراباي» حالىقارالىق شاڭعى بازاسى اشىلدى.
نۇر-سۇلتان قالاسىندا 2019 جىلى پايدالانۋعا بەرىلگەن جەكپە-جەك سارايىنا اتى اڭىزعا اينالعان قازاقستاندىق بالۋان، وليمپيادا چەمپيونى جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆتىڭ اتى بەرىلدى.
2020 جىلدىڭ قاراشا ايىندا نۇر-سۇلتان قالاسىندا «قازاقستان» جەڭىل اتلەتيكالىق سپورت كەشەنى پايدالانۋعا بەرىلدى. بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ ارقىلى دەنى ساۋ وسكەلەڭ ۇرپاقتى تاربيەلەۋ قوعام ءۇشىن ماڭىزدى. وسى ورايدا، تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەلىمىزدىڭ بولاشاعى بالالار مەن جاستاردى سپورتقا بەلسەندى تۇردە تارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.
بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ىشىندە 1 938 598 بالا دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن شۇعىلدانادى. بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورتى ينفراقۇرىلىمىن 477 بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەپتەرى، مامانداندىرىلعان بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەپتەرى، سپورتتا دارىندى بالالارعا ارنالعان 17 مەكتەپ-ينتەرنات قۇرايدى.
قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى قاتارىنا 602 بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر كلۋبى، 119 بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر دەنە دايارلىعىنىڭ كلۋبتارى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. وقۋشىلار اراسىندا جىل سايىن ەلىمىزدىڭ ءارتۇرلى ايماقتارىنان 100 مىڭنان استام وقۋشى قاتىساتىن «بىلعارى دوپ»، «شۇبار دوپ»، «جۇلدىزشا»، «التىن شايبا» جانە «جاس بارىس» سپارتاكيادالارى وتكىزىلىپ كەلەدى.
تاۋەلسىزدىك جىلدارى جوعارى وقۋ ورىندارىندا 113 سپورت كلۋبى مەن 2 مىڭعا جۋىق سپورت سەكسيالارى اشىلدى، وندا 177 مىڭ 263 ستۋدەنت سپورتپەن شۇعىلدانادى. سونداي-اق، ۇلتتىق ستۋدەنتتەر ليگاسى بەلسەندى دامىپ، جولعا قويىلدى.
مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ ماسەلەسى نازاردان تىس قالعان جوق
تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستاندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جازعى سپارتاكياداسى»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قىسقى سپارتاكياداسى»، «قىسقى جاستار ويىندارى»، «جازعى جاستار ويىندارى»؛ «قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جۇلدەسى ءۇشىن 17 سپورت تۇرىنەن حالىقتىق سپورت ويىندارى»، «مۇگەدەكتەر اراسىنداعى سپارتاكيادا»، «اق بيداي» رەسپۋبليكالىق اۋىلدىق سپورت ويىندارى»، «مەكتەپ جانە كوللەدج وقۋشىلارىنىڭ جازعى جانە قىسقى رەسپۋبليكالىق سپارتاكياداسى» سىندى رەسپۋبليكالىق كەشەندى ءىس-شارالار وتكىزۋ ءىسى قايتا جانداندى.
دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن شۇعىلدانۋعا تارتىلعان مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدار سانىنىڭ ءوسۋ سەرپىنى ساقتالدى. بۇگىنگى تاڭدا ولاردىڭ سانى 34 114 ادامدى قۇرايدى. رەسپۋبليكادا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى تۇلعالارعا ارنالعان 13 سپورت كلۋبى جانە 3 مەكتەپ جۇمىس ىستەيدى.جىل سايىن 5 مىڭنان استام مۇمكىندىگى شەكتەۋلى سپورتشىنىڭ قاتىسۋىمەن ءارتۇرلى ساناتتاعى تۇلعالار ءۇشىن 40-تان استام حالىقارالىق جانە رەسپۋبليكالىق چەمپيوناتتار مەن تۋرنيرلەر وتكىزىلەدى.
سپورت تۇرلەرىنەن سپارتاكيادالاردى، ءتۇرلى تۋرنيرلەردى، «تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسىنىڭ تەستىلەرىن» تاپسىرۋ ايلىقتارىن، وتباسىلار اراسىنداعى سپورتتىق جارىستاردى، جاپپاي جۇگىرۋ مەن وزگە دە ءىس-شارالاردى وتكىزۋ داستۇرگە اينالدى. مۇنداي ءىس-شارالارعا جىل سايىن 2 ملن-نان استام ادام قاتىسادى.