ءومىر قىزىق، كەيبىر ادامدار ارالاسىپ جۇرگەن كەزىندە ەرەكشەلەنىپ ەستە جۇرەدى دە، ومىردەن وتكەننەن كەيىن بىرتە- بىرتە ۇمىتىلادى. ال ەندى ءبىر تۇلعالار ۋاقىت وتكەن سايىن ايتەۋىر ءبىر قىرىمەن ويىڭا ورالا بەرەدى. سوزىمەن، ىسىمەن، قايتالانبايتىن قىلىعىمەن دارالانعان ولار ەسىڭدە ۇمىتىلماستاي ساقتالادى. جۇمابەك كەنجالين سوندايلاردىڭ سيپاتىنان. ول مەنىڭ جاقسى كورەتىن شاكىرتىم، وكشەمىزدى باسىپ كەلە جاتقان اياۋلى ءىنىم، ورگە ۇمتىلعان رۋح جىرشىسى ەدى. كورنەكتى جۋرناليست، عالىم، ساياساتتانۋشى، ساياسي عىلىمىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور جۇمابەك كەنجالين ارامىزدا جۇرگەندە، بيىل 70 جاسقا تولار ەدى. وكىنىشكە قاراي، حالقىمىزدىڭ اسىل پەرزەنتى، ابزال ازاماتى 2017 جىلى ومىردەن وزدى. ءبىراق جۇمابەك ومار ۇلىنىڭ ەسىمى ۇمىتىلعان جوق. ءبارىمىزدىڭ ەسىمىزدە.
ەل-جۇرتىمىزدىڭ ماقتانىشى
مەنىڭ جۇمابەك شاكىرتىم – جاستاردىڭ جۇمەكەڭ اعالارى، ەل-جۇرتىمىزدىڭ ماقتانىشى. ءبىز وتباسى بولىپ جۇمابەك پەن ءاليما ەكەۋىمەن 40 جىلدان استام ۋاقىت ارالاستىق. بىر-بىرىمىزگە تىلەكتەس بولدىق. ارينە، وتباسىلىق ورتاق تانىستارىمىز بار، شاكىرتتەرىمىز دە كوپ قوي. ءبىراق وسى قاراپايىم، بىلگىر، كىشىپەيىل ازاماتپەن تانىس، تىلەكتەس بولعانىمىز رۋحاني تابىس دەپ ويلايمىن. جۇمابەكتىڭ قاراپايىمدىلىعى مەن كىشىپەيىلدىگىنىڭ ارقاسىندا اعا-ىنىدەي جاقىن ارالاسىپ كەتتىك. كەيدە دالاعا سەرۋەنگە شىققاندا ونى قاسىما ەرتىپ الاتىنمىن. ەكەۋىمىز ءوز ومىرىمىزدەن سىر شەرتىپ، ۇزاق اڭگىمە ايتاتىنبىز.
جۇمابەك جاس كۇنىنەن، ۋنيۆەرسيتەتتە وقىپ جۇرگەن كەزىنەن ۇلكەن كىسىلەرمەن ءجيى كەزدەسىپ، سولاردىڭ ءسوزىن كوڭىلىنە توقىدى. ونىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتى وتە كەرەمەت ەدى. بولعان وقيعالاردى ايى كۇنىنە شەيىن، ءتىپتى ساعاتىنا دەيىن انىقتاپ ايتاتىن. ادامداردىڭ ءاتى-جونىن، قىزمەتىن، سويلەگەن سوزدەرىن بۇلجىتپاي قايتالاپ ايتىپ بەرەتىن. جالپى، جۇمابەكتىڭ اڭگىمەلەرى سالا-سالا بويىنشا كەزەڭ-كەزەڭگە ءبولىنىپ ايتىلا بەرەتىن. وكىنىشكە قاراي، مەن جۋرناليست بولماعان سوڭ، ولاردى قاعازعا دا تۇسىرمەدىم.
جۇمابەكتىڭ بارلىق ءومىرى جۋرناليستيكا سالاسىندا ءوتتى. سونىمەن قاتار، ول كوپ جىلدار باسشىلىق جۇمىستا بولدى. بۇل جەردە كوپتەگەن يگى ىستەر اتقارىپ، جاقسى اتىن كالدىرىپ كەتتى. ەڭ الدىمەن، جۋرناليستيكانىڭ بەدەلىن كوتەردى. ارىپتەستەرىنىڭ كوپتەن شەشىلمەي جۇرگەن كەيبىر الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىن دە شەشىپ بەردى. ءسويتىپ، جۇمابەكتىڭ كەزىندە ءبىراز جۋرناليست باۋىرلارىمىز ءبىر جاساپ قالدى. ونىڭ بىتىرگەن تىرلىكتەرىن ولار وسى كۇنگە دەيىن جىر قىپ ايتىپ تا، جازىپ تا ءجۇر. ال جۇمابەك ومار ۇلىنىڭ شاكىرتتەرىنە كەلەتىن بولساق، مەنىڭ العاشكى قىزىعا وقىعانىم، 1988 جىلى شىققان «جەلكىلدەپ وسكەن قۇراقتاي» دەگەن جاس تالانتتار تۋرالى اىگىمەلەر جيناعى بولاتىن. كەيىنىرەك گازەت- جۋرنالداردا اڭگىمەلەرى مەن پوۆەستەرىن وقىپ ءجۇردىم.
1998 جىلى جۇمابەكتىڭ كەرەمەت شىعارمالار جيناعى «شىندىقتى شىراق ەتىپ ۇستاڭىز» دەگەن كىتابى شىقتى. ونىڭ ءبىر داناسىن ماعان «ۇلاعاتتى ۇستازىم، ءارى ءقادىرلى اعام، بەلگىلى عالىم راۋشانبەك ءابساتتاروۆقا ىنىلىك نيەتپەن، شىن ىقىلاسپەن ۇسىنامىن» دەپ جازىپ سىيلادى. كىتاپتى الىسىمەن قولىما قالام الىپ قايتا وقۋعا كىرىستىم. جۇمابەكتىڭ ماعان اۋىزشا ايتقان اڭگىمەلەرىنىڭ ءبارى وسىندا سايراپ تۇر.
جۋرناليست جۇمابەك كەنجاليننىڭ شىعارماشىلىق ەرەكشەلىگى، ونىڭ كەيىپكەرلەرى ويدان شىعارىلعان ەمەس، ومىردە بولعان، كوبىسىمەن اۆتوردىڭ ءوزى ارالاسقان، جاقسى بىلەتىن ادامدار. شىعارمالارىنىڭ جەلىسى دە ءومىر شىندىعىنا نەگىزدەلگەن. سوندىقتان ولاردى ورىنسىز سيپاتتاۋ، شەكتەن تىس اسىرەلەۋ بولمايدى. بارلىعى نانىمدى، تۇسىنىكتى، كوڭىلگە قوناتىن جايتتار.
سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى ازامات
جۇمابەك كەنجاليننىڭ وتە قىزىعا وقىلاتىن شىعارمالار جانرى قولجازبالارى. ول تالاي شەت ەلدە بولعان. بارعان، كورگەن جەرىن قاعازعا تۇسىرگەندە، وقىرمان سول ەلدەردى ءوزى ارالاپ جۇرگەندەي سەزىنەدى. ءار ەلدىڭ تاريحىن، قالالارىن، حالقىن، مادەنيەتىن، ءسالت-داستۇرىن، ءتىپتى قازىرگى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جاعدايىن قوسا سۋرەتتەيدى. ءبىزدىڭ جۇمابەك سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى ازامات قوي. ونىڭ تاعى ءبىر قىرى – عالىمدىعى. ساياساتتانۋ ماسەلەلەرى جونىندە عىلىمي-زەرتتەۋ ەڭبەكتەرى، جاساعان باياندامالارى ءبىر توبە.
ماسەلەن، «ۇلت رۋحىن ۇلىقتاعان ۇرپاقپىز» بەن «ساياسي مەنەدجمەنت جانە ءباسپاسوزدىڭ جۇرتشىلىقپەن بايلانىس ماسەلەلەرى» دەگەن كىتاپتارى ساياسي عىلىمعا قوسقان ۇلكەن ۇلەسى. سونىمەن قاتار، جۇمابەك كەنجالين بىرنەشە جوعارى وقۋ ورىندارى وقۋلىقتارىنىڭ اۆتورى، جوعارى مەكتەپكە ارناپ جاڭا وقىتۋ باعدارلاماسىن جاساعانداردىڭ ءبىرى. جۇمابەكتىڭ ءجۇرىس- تۇرىسىنان، سويلەگەن سوزدەرىنەن، ىستەگەن ىستەرىنەن، جان شىعارمالارىنان ۇلتجاندىلىقتىڭ ءيىسى اڭقىپ تۇرادى. ول وزىمەن رۋحتاس ۇلتجاندى ازاماتتاردى قاتتى سىيلايتىن جانە ولار تۋرالى ءوز وي-پىكىرلەرىن اشىق ايتىپ وتىراتىن. سولاردىڭ ىشىنەن مۇحتار قۇل-مۇحاممەدتى ەرەكشە جاقسى كورەتىن. ونىڭ ەرلىگىن، باتىلدىعىن، ۇلتجاندىلىعىن ريزاشىلىق نيەتپەن ايتاتىن.
جۇمابەك وتە ەڭبەكقور ادام ەدى. بوس ۋاقىتى بولمايتىن، اكىمشىلىك نەمەسە قوعامدىق جۇمىستان قولى بوساماي، جازۋمەن اينالىساتىن. وسىدان تۋرا جيىرما ا لتى جىل بۇرىن (1995 جىلى) الماتى ساناتورييىندە بىرگە دەمالۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. مەن ول كەزدە پرەزيدەنت اپپاراتىندا ىستەيمىن. جۇمىستان قول تيمەيدى. مونوگرافيالىق جۇمىسىمدى بىتىرە الماي جۇرگەن كەزىم. سونى اياقتاۋعا دەمالىس العان ەدىم. ال جۇمابەك – «حالىق كەڭەسى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. ول دا ساناتورييگە تولعان قاعازبەن بارىپ، جازۋمەن وتىردى.
– مەنىڭ ءجونىم بولەك. باسقا ۋاقىت بولمايدى. ال سەن نەگە دەمالمايسىڭ؟ – دەيمىن جۇمابەككە.
سونداعى جاۋابى: تۆورچەستۆولىق جۇمىستى توقتاتۋعا بولمايدى، باس ءار كەزدە جۇمىس ىستەۋ كەرەك. جۋرناليست سپورتشى سەكىلدى ۇنەمى فورمادا بولۋى قاجەت دەگەن ەدى. ول-ول ما، مەنىڭ كۇندەلىكتى جۇمىسىما ىنى-شاكىرت رەتىندە قامقورلىق باقىلاۋ جاساپ، كۇش-جىگەر بەرىپ وتىردى. ايتەۋىر نە كەرەك، سول جىلى جۇمابەكتىڭ كومەگىنىڭ ارقاسىندا جۇمىستى اياقتاپ، ەڭبەكتى «عىلىم» باسپاسىنا اپارۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.
اقىلشى دا، قامقور ازامات ەدى
جۇمابەكتىڭ ەل ىشىندە، اسىرەسە، زيالى قاۋىم اراسىندا ابىرويى ۇلكەن ەدى. وزىنەن ۇلكەن اعالارى، ۇستازدارى، قۇرداستارى، جاسى كىشى ىنىلەرى مەن شاكىرتتەرى وتە قاتتى سىيلايتىن. ونىڭ سەبەبى – جۇمابەكتىڭ ۇلكەن ادامگەرشىلىگىندە، كىشىپەيىلدىگىندە، قاراپايىمدىلىعىندا. قانداي جاعداي بولماسىن ونىڭ بىرەۋمەن قاباق شىتىپ، قاتتى سويلەسكەنىن كورگەن ەمەسپىن. جايدارى جارقىن مىنەزىمەن ءبارىن باۋراپ الاتىن. توڭىرەگىندە جۇرگەن ازاماتتاردىڭ بارىنە دەرلىك كومەك كورسەتىپ، قولۇشىن بەرۋگە تىرىساتىن. كوپ جۇرتتىڭ اقىلشىسى، قامقورشىسى ەدى.
جۇمابەكتىڭ ەل قادىرلەپ، سىيلايتىن قاسيەتى كوپ-اق. سونىڭ تاعى ءبىرىن ايتايىن. جۇمابەك جاقسى يۋمور، ورىندى ازىلگە شەبەر ادام ەدى.
الدىنا اشۋلانىپ كىرگەن ادامدى ءبىر اۋىز سوزبەن توقتاتىپ، ادەمى ماقالمەن، ازىلمەن ءبىر كۇلدىرىپ الىپ اڭگىمەگە كىرىسەتىن. ۇلكەن جينالىستاردا، ماجىلىستەردە كەيدە شيەلەنىسىپ كەتكەن داۋ-دامايدى دا ءبىر كۇلدىرىپ قويىپ باسىپ تاستايتىن. بۇل جالعان قالجىڭ ەمەس، دورەكى كۇلكى ەمەس. جۇمابەكتىڭ وزىنە عانا ءتان وتە نازىك، شىنايى، سۇيكىمدى ءازىلى مەن ورىندى كۇلكىسى بولۋشى ەدى. جۇمابەك كەلبەتتى، وتە سىمباتتى جان ەدى عوي. جاسى الپىستان اسسا دا سىرت كيىمىن ۇقىپتى كيىپ، تىك جۇرەتىن. ارينە، ءوزىن-وزى كۇتۋى بار شىعار. ءبىراق مەنىڭ ويىمشا، بۇل قۇبىلىستىڭ نەگىزى جۇمابەكتىڭ تەكتىلىگى، رۋحاني بايلىعى، قاسيەتتىلىگى، ادەپتىلىگى، جان تازالىعى، كوڭىل ادالدىعى، ۇلكەن ادامگەرشىلىگى دەپ بىلەمىن.
جۇمابەك كەنجالين – ىشكى سۇلۋلىق پەن سىرتقى سۇلۋلىقتا تەڭ قوسىلعان سىمباتتى، سۇيكىمدى، ارداقتى، بۇكىل ەل سىيلاعان ابزال ازامات بولدى. ول تەك جۋرناليست، جازۋشى عانا ەمەس، حالكىمىزعا بەلگىلى ۇلكەن كوعام، مەملەكەت قايراتكەرى بولىپ ەڭبەك ەتتى. وسى قوعامدىق، مەملەكەتتىك جۇمىستا قازاقتىڭ تاۋەلسىز مەملەكەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا ءوز ۇلەسىن بارىنشا قوستى. جۇمابەك ءوز عۇمىرىندا سوڭىنا مول مۇرا، وشپەس ونەگە قالدىرىپ كەتتى. ەلى، شەت ەلدەر تانىعان عيبراتتى ءجۋرناليستىڭ، جازۋشىنىڭ، عالىمنىڭ، كورنەكتى قايراتكەردىڭ، سوم تۇلعانىڭ، ۇلكەن جۇرەكتى اسىل ازاماتتىڭ ەسىمىن ەلى قاشاندا ارداق تۇتادى. ول ءوز حالقىمەن بىرگە ماڭگى جاسايدى. ونىڭ ەسىمى ءجۋرناليست-عىلىم-بىلىم كوگىندە ۋاقىت وتكەن سايىن بيىكتەي بەرمەك!
جۇمابەك كەنجالين ءبىلىم سالاسىن جەتىلدىرۋگە دە كوپ كۇش جۇمسادى. جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ كوپتەگەن وزەكتى ماسەلەلەرىن تالداپ، ءوز پىكىرىن ايتىپ، دامۋ جولدارىن كورسەتتى. جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ ماماندىعىنا ۇلكەن قامقورلىقپەن قارايتىن. ۇزاق جىلدار بويى وسى ماماندىقتاردىڭ جەتىلىپ، دامۋىنا وراسان زور ەڭبەك ەتتى. اتى شارتاراپقا جايىلعان عىلىمي مەكتەپ قالىپتاستىردى. ءوزىنىڭ ماعىنالى ءومىر جولىمەن، ىشكى رۋحاني بايلىعىمەن، اسىل ادامي قاسيەتتەرىمەن، كىشىپەيىلدىگىمەن، ەڭبەكقورلىعىمەن، پاراساتتىلىعىمەن بارلىق جاستارعا ۇلگى بولىپ، جۋرناليستەر، ساياساتتانۋشىلار ەمەس، عىلىم قۋعان بارلىق جاستاردىڭ رۋحاني كوسەمى، اقىلشىسى، تاربيەشىسى بولا ءبىلدى.
ءوز زامانىنىڭ ۇلى
ەندىگى ءبىر ايتاتىن ءسوز – جۇمابەكتىڭ ۇستازدىق قاسيەتى. جۇمابەكتىڭ ءدارىسىن تىڭداپ، ءبىلىم الىپ، مامان بولىپ شىققان مىڭداعان جاستار بار. وسى كۇنگى كورنەكتى جاس جۋرناليستەردىڭ، ساياساتتانۋشىلاردىڭ كوبىسى ونىڭ شاكىرتتەرى. ال عىلىمي ءىزباسارلارى ءوز الدىنا ءبىر توبە. جۇمابەكتىڭ عىلىمي جەتەكشىلىگىمەن، ونىڭ كومەگىمەن، قامقورلىعىمەن جازىلىپ قورعالعان ديپلومدىق جۇمىس جانە ماگيسترلىك ديسسەرتاسيالار ەلۋگە تارتادى. مىندەتتى تۇردە ايتىلاتىن جۇمابەكتىڭ تاعى ءبىر سىرى بار. ول – ونىڭ ۇلكەن جاناشىرلىعى، قامقورشىلدىعى. قانشاما جىل جانىندا جۇرگەندەردىڭ بايقاعانى جۇمابەكتەن «جوق» دەگەن ءسوز شىقپايدى. شاماسى كەلسە كومەكتەسەدى، كەلمەسە اقىلىن ايتادى. جاس بولسىن، كارى بولسىن جۇمابەككە العىستارىن جاۋدىرىپ، ريزاشىلىعىن ايتىپ جاتادى. مۇنداي كەڭشىلىك، مىرزاشىلىق كوپ ادامنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى.
جۇمابەك – جانى باي، دوسى كوپ ادام ەدى. ويتكەنى، ءوزى دوستىققا بەرىك، دوستارىنا ادال بولاتىن. «دوسىم كوپ بولسىن دەسەڭ، ءوزىڭ دوس بولا ءبىل، اقىماق اعايىننان اقىلدى دوس ارتىق» دەگەن قاعيدانى ۇستاناتىن. جۇمابەكتى الماتى مەن استانادا عانا ەمەس، ماسكەۋدە دە، ۆارشاۆادا دا، بەرليندە دە، باسقا ەلدەردە دە ءارى جۋرناليست، ءارى عالىم رەتىندە، ءارى جايدارى-جايساڭ ازامات رەتىندە كەڭىنەن تانيدى. جۇمابەك – دوستارىن تەك كوبەيتىپ قانا قويماي، ولارعا قاتتى اسەر ەتەتىن، جاقسى ونەگە كورسەتەتىن تۇلعا ەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، جۇمابەك كەنجالين ءوز زامانىنىڭ ۇلى بولدى. اباي دانامىز ايتپاقشى، «زاماندى كىم بيلەمەك، زامان كىمدى يلەمەك» دەگەندەي، كەيبىر زامانداستارىمىز زامان تالابىنا شىداي الماي، باس كوتەرە الماي وتسە، ول زامانىنىڭ ءىسىن ىستەپ، ءتورت قۇبىلاسى تۇگەل بوپ ءجۇردى. قازاقشا ايتقاندا، ارقالى ازامات ەدى. اسىل، ادال ازامات بوپ ەڭبەك ەتتى. بۇل دا ونىڭ ازاماتتىق قىرىنىڭ ءبىر كورىنىسى ەدى.
جۇمابەك شاكىرتىمىزدىڭ ەرەكشە اتاپ ايتاتىن ازاماتتىق ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرى وتە كوپ-اق. سونىڭ ىشىندە ءبولىپ ايتاتىن، ەرەكشە كوڭىل بولەتىن قاسيەتى – ۇستازدارىنا ادال بولىپ، ولارعا قۇرمەتپەن قارادى. ۇستازدارى كوپ ەدى. ۇستازعا باي ادام بولدى. ولاردىڭ ىشىندە قازاقتىڭ ابزال ازاماتتارى – ش.ەلەۋكەنوۆ، ر.نۇرعالييەۆ، ب.قىدىربەك ۇلى سياقتى ءىرى تۇلعالارمەن، ۇلاعاتتى ۇستازدارمەن تىلەكتەس دوستىعىن ەرەكشە اتاپ ايتۋ كەرەك.
جۇمابەكتىڭ پاراساتتىلىق مەكتەبى
جۇمابەكتىڭ تاعى ءبىر اسىل قاسيەتى – ۇلكەندى سىيلاۋ. بۇل جونىندە ول الدىنا جان سالماعان. ودان كوپ نارسە ۇيرەنۋگە بولادى. ومىردەن وتكەن كورنەكتى اعالارىمىز ك.ساعادييەۆ، س.ساتىبالدين، ت.سادىقوۆ، ب.تۋلەكبايەۆ، ءو.جانىبەكوۆ، ءو.ايتبايەۆ سياقتى ساڭلاقتاردى جۇمابەك ايرىقشا سىيلايتىن. ولاردىڭ ويىن قاس-قاباعىنان تانيتىن، تىلەكتەرىن ايتقىزباي ورىندايتىن. ولار دا جۇمابەكتى الاقاندارىنا سالىپ ايالاپ ءوتتى. جالپى، قازاق ۇلكەندى سىيلاپ وسكەن ەل، دەگەنمەن جۇمابەكتىڭ ۇلكەندى سىيلاۋى، ولاردى قۇرمەت تۇتۋى ەرەكشە. مۇنى سانالى ساباق، ايرىقشا ادامگەرشىلىك، ءتىپتى جۇمابەكتىڭ پاراساتتىلىق مەكتەبى دەسە دە بولعانداي.
ادام وزىنەن-وزى تالاپ ەتپەي، ءوزىن-وزى قامشىلاماي ۇزاققا بارا المايدى. مەنىڭ شاكىرتىم «مەنىڭ قولىمنان نە كەلمەدى؟ نە ىستەدىم؟ كىمگە قانداي جاردەمىم تيەدى؟ مىنا جۇمىستا جۇرگەندە نە ىستەۋىم كەرەك؟» دەۋمەن بەيمازا تىرلىك كەشتى. جۇمابەككە قازاقي ورتادا ءوسىپ، دۇنيە تانىپ، ەلمەن قويان-قولتىق ارالاسىپ، بارشانىڭ مۇددەسى ءۇشىن تەرەڭ تولعانا بىلگەنى ەرەكشە ىقپال ەتتى. قىزمەتتە جۇرگەن باسقا قاتارلاستارىنداي ەمەس، انا ءتىلىن ەركىن، شەبەر ءبىلىپ، سەركە ءسوزدىڭ ساردارى بولىپ، حالىق ءۇشىن قابىرعاسى قايىساتىن قاسيەتى ونى باسقالاردان ەرەكشە دارالاپ تۇردى. جۇمابەك سول دارالانعان دارحان مىنەزىمەن، قايتالانبايتىن ىس-ارەكەتىمەن، بيىك بولمىسىمەن بىلەتىندەردىڭ ءبارىنىڭ ويىندا قالدى. جالپى، حالقىمىزدىڭ ادال پەرزەنتى، قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ، عىلىمىنىڭ ماقتانىشى، عالىم، قايراتكەر، ۇلاعاتتى ۇستاز جۇمابەك كەنجاليننىڭ اتىن ارداقتاپ، ەسىمىن ەستە قالدىرۋ ءۇشىن ارتىندا قالعان ارىپتەستەرى مەن شاكىرتتەرى قولداپ كەلگەن بارلىق شارالاردى ىسكە اسىرىپ، ازاماتتىق پارىزىن اتقارعانى ابزال بولار ەدى. جۇمابەك ءوز وتباسىندا وتە سىيلى، كۇرمەتتى وتاعاسى، سۇيىكتى جار، سۇيكىمدى اكە بولاتىن.
ءسوز سوڭىندا ءاليما جونىندە ەرەكشە ايتىپ كەتكەن دە ءجون شىعار. جۇمابەكتىڭ ءتىرى كەزىندە بارلىق جاعدايىن جاساپ، جاناشىرى، قامقورشىسى بولا ءبىلدى. جۇمابەك ومىردەن وتكەن سوڭ ونىڭ جوقتاۋشىسى بولىپ، ەسىمىن ەستە قالدىرۋ نيەتىمەن بالالارىمەن بىرگە ۇلان-عايىر قىزمەت اتقاردى. ءالى دە اتقارىپ كەلەدى. جۇمابەكتىڭ تۋعان كۇنىن، ومىردەن وتكەن ۋاقىتىن جىل جىبەرمەي، اتاپ ءوتىپ وتىرادى. ءجيى-جيى جۇمابەكتىڭ ءوز كىندىگىنەن شىققان داستان مەن جاندوس ۇلدارىن جاقسىلاپ تاربيەلەپ، ۇلكەن ازامات قىپ ءوسىردى. ءاليما شاكىرتىمە جۇمابەكتىڭ ارۋاعى ريزا دەپ ويلايمىن. ارينە، وسىنىڭ بارىنە دە جۇمابەك شاكىرت ءىنىمنىڭ ءوزى لايىقتى، ەسكە الۋعا تۇراتىن پاراساتتى ادام. ءبىراق جۇمابەك سياقتى ءىرى تۇلعالاردىڭ ىشىنەن سۇراۋسىز قالعاندارى، ەلەۋسىز وتكەندەرى از با؟ سوندىقتان ءاليمانىڭ ادامگەرشىلىگىنە، قايراتى مەن قاجىرلىعىنا ريزاشىلىق ءبىلدىرىپ، راحمەت ايتايىق. جۇمابەكتىڭ كوزى بولىپ، ارامىزدا شاپقىلاپ جۇرە بەرسىن.
قورىتا ايتقاندا، ورگە ۇمتىلعان رۋح جىرشىسى – جۇمابەك كەنجاليننىڭ جارقىن بەينەسى كوپتەگەن اعالارىنىڭ، ۇستازدارىنىڭ، جۇزدەگەن شاكىرتتەرىنىڭ، ارىپتەستەرىنىڭ، جالپى ونى بىلگەن، تانىعان سان مىڭداعان ازاماتتاردىڭ جۇرەگىندە، كوكىرەك كوڭىلىندە، سانا-سەزىمىندە ساقتالادى.