بۇگىن پارلامەنت پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا ۇكىمەتتىڭ جانە جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ 2022 جىلعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋى تۋرالى ەسەپتەرى تالقىلاۋ كەزىندە سەناتور نۇرتورە ءجۇسىپ جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋگە قاتىستى ماسەلەنى كوتەردى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
«بيىلعى رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ەلىمىزدە 5،7 ميلليوننان استام جاس ادام بار. بىلتىر «مەملەكەتتiك جاستار ساياساتى تۋرالى» زاڭعا ەلەۋلى تولىقتىرۋلار ەنگىزىلدى. جاستاردىڭ جاس مولشەرىن 29-دان 35-كە كوتەردىك. سونىڭ نەگىزىندە NEET ساناتىنداعى جاستاردىڭ سانى 223 مىڭنان ءبىر جىلدا 422 مىڭعا ءوستى. بىزگە تەرەڭ ءبىلىم مەن مىقتى تاربيە كەرەك. ەلىمىزدە ازاماتتارعا ساپالى جوعارعى ءبىلىم بەرۋ، تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك داعدىلاردى وقىتىپ-ۇيرەتۋ، ولاردى الەۋمەتتەندىرۋ جانە جۇمىسپەن قامتۋ شارالارى بۇگىنگى كۇننىڭ تالاپتارىنا جاۋاپ بەرمەي وتىر. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستان جاستارى ەلدەگى جۇمىس كۇشىنىڭ شامامەن 40 پايىزىن قۇرايدى»، - دەدى ن. ءجۇسىپ.
ونىڭ ايتۋىنشا، 2022 جىلى ۇلتتىق قوردان كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جونىندەگى ۇلتتىق جوبانى ىسكە اسىرۋ اياسىندا جاس كاسىپكەرلەر مەن الەۋمەتتىك وسال توپتاردىڭ ازاماتتارىنا گرانت بەرۋگە 69،2 ملرد تەڭگە باعىتالعان بولسا، ونىڭ 6،9 ملرد تەڭگەسى يگەرىلمەگەن.
«جوعارى اۋديتورلىق پالاتا «جاس كاسىپكەرلەرگە جاڭا بيزنەس-يدەيالاردى ىسكە اسىرۋعا گرانت بەرۋ» جانە «حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنان شىققان ازاماتتارعا گرانتت بەرۋ» ءىس-شارالارى بويىنشا كورسەتكىشتەردى يگەرۋ جانە ولارعا قول جەتكىزۋ دارەجەسىن باعالاۋ مۇمكىن ەمەس دەپ وتىر. قول جەتكىزەتىن ناتيجەنى كورۋ مۇمكىن بولماسا، ول جۇمىستاردى قالاي جۇرگىزىپ وتىرمىز؟ سونداي-اق، گرانت العان تۇلعالار سانىندا جانە ساندىق كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزۋدى باعالاۋدا دەرەكتەردىڭ سايكەسسىزدىگى بار. جوعارى ءبىلىمدى قازاقستاندىق جاستاردىڭ 40 پايىزدان استامى ماماندىعى بويىنشا جۇمىس ىستەمەيدى، تۇلەكتەردىڭ 30 پايىزدان استامى بىردەن جۇمىس تابا المايدى. بۇلاردىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن وقىعاندارى دا جەتەرلىك. قازاقتا «ارقا جايلى بولسا، ارقار اۋىپ نەسى بار» دەگەن ءسوز بار. وسىنداي جاعىمسىز فاكتورلاردىڭ اسەرىنەن جاستاردىڭ جايلى ءومىر ىزدەپ، شەت ەلگە قونىس اۋدارۋى جيىلەپ جاتقان سياقتى. بيىلعى 1 ساۋىردەگى ستاتيستيكاعا قاراساق، 600-دەن استام جاس شەتەلگە قونىس اۋدارعان»، - دەدى دەپۋتات.
ونىڭ پايىمىنشا، وسىنداي ءقاۋىپتى تەندەنسيالاردىڭ قاتارىندا جاستار اراسىندا سۋيسيدتىك كوڭىل-كۇيدىڭ ءورشۋى، ويىنقۇمارلىققا، سينتەتيكالىق ناركوتيككە تاۋەلدىلىكتىڭ ارتۋى بار.
«قۇقىقتىق ستاتيستيكاعا سايكەس، قاڭتار-مامىر ايلارى ارالىعىندا كامەلەتكە تولماعاندار اراسىندا 72 سۋيسيد تىركەلگەن، بۇل بىلتىرعىدان 18 جاعدايعا ارتىق. ودان بولەك، شامامەن 350 مىڭ ادام قۇمار ويىن، لۋدومانيادان زارداپ شەگۋدە جانە ولاردىڭ قاتارىندا جاستار كوپ كەزدەسىپ وتىر. بۇگىندە پسيحواكتيۆتى زاتتاردى قولدانۋ سالدارىنان 90 608 ادام الكوگولگە، 18 243 ادام ەسىرتكىگە تاۋەلدى، ونىڭ 11 456 - سى 18-35 جاس ارالىعىندا»، - دەدى ن. ءجۇسىپ.
«مەملەكەت باسشىسى بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ تۋرالى ناقتى تاپسىرما بەردى. ناقتى جاعداي قالاي؟ ءقازىر جالپى مەملەكەتتىك سپورتتىق تاپسىرىستى 64 سپورتتىڭ ءتۇرى بويىنشا قارجىلاندىرۋ ءجۇرىپ جاتىر. ەگەر وسى تىزىمگە ۇڭىلەر بولساق، ونىڭ ىشىندە بالالاردىڭ دەنى ساۋ بولىپ قالىپتاسۋىنا ەمەس، كەرىسىنشە بالالاردىڭ دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرەتىن سپورت تۇرلەرى كوپ. ماسەلەن، اۋىر اتلەكتيكامەن (شتانگا) اينالىسۋعا 8 جاستان باستاپ، بوكس سەكىلدى باسقا زاقىم كەلتىرەتىن سپورت تۇرلەرىمەن 10 جاستان اينالىسۋعا رۇقسات ەتىلەدى. بۇل بۇيرىققا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قالاي كەلىسىم بەرگەنىنە تاڭىمىز بار. وسى بۇيرىقتىڭ تالاپتارىن مۇلدەم ساقتامايتىن جەكەمەنشىك سپورت كلۋبتارى وتە كوپ. بىزگە ۇرداجىق، بىلەك كۇشىنە سەنەتىن ەمەس، دەنى ساۋ، باسى ىستەيتىن، ءبىلىمدى، اقىلدى ۇرپاق كەرەك. ۇلتتىڭ رۋحىنان كۇشتى نارسە جوق! ۇكىمەت كوتەرىلگەن وزەكتى ماسەلەلەر بويىنشا جەدەل ءتيىمدى شەشىمدەر قابىلداپ، جاستاردىڭ دۇرىس جەتىلۋىنە، دەنى ساۋ بولىپ وسۋىنە ءتيىستى جاعدايلاردى جاساۋى ءتيىس»، - دەدى سەناتور.