قمگ-نىڭ اتىراۋ وبلىسىنداعى كاسىپورىندارى كومىرقىشقىل گازى شىعارىندىسىن 2031 جىلعا دەيىن 400 مىڭ تونناعا تومەندەتەدى
«قازمۇنايگاز» ۇك اق (قمگ) 2031 جىلعا دەيىن اتىراۋ وبلىسىنداعى ەنشىلەس كاسىپورىندارىنىڭ قىزمەتىندە كومىرقىشقىل گازى (CO₂) شىعارىندىسىن 400 مىڭ توننادان استام مولشەردە قىسقارتادى. بۇل - كومپانيانىڭ بارلىق ەنشىلەس ۇيىمى بويىنشا تومەندەتۋگە بولاتىن كومىرتەك وكسيدىنىڭ ۇشتەن ءبىرى (37%). بارلىعى ون جىل ىشىندە قمگ بۇكىل كومپانيالار توبى بويىنشا CO₂ شىعارىندىسىن 1،6 ملن تونناعا قىسقارتۋدى جوسپارلاپ وتىر.
بۇل تۋرالى ۇلتتىق كومپانيا 6 ماۋسىمدا اتىراۋ قالاسىندا دۇنيەجۇزىلىك قورشاعان ورتانى قورعاۋ كۇنىنە وراي وتكەن «اتىراۋ ەكولوگيا ديالوگى: ەكولوگيا جانە ونەركاسىپ. قوعام يگىلىگى جولىنداعى سەرىكتەستىك» تاقىرىبىنداعى كونفەرەنسيا بارىسىندا مالىمدەدى.
ءىس-شارادا قوعام وكىلدەرى، ەكو-بەلسەندىلەر مەن ۆولونتەرلەر، ەكولوگ عالىمدار قمگ جانە ونىڭ وڭىردەگى ەنشىلەس ۇيىمدارىنىڭ باسشىلىعىنا (ءاموز، KPI زاۋىتى، «ەمبىمۇنايگاز» اق)، وبلىس اكىمى سەرىك شاپكەنوۆكە، پارلامەنت سەناتى مەن ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارىنا جانە كەزدەسۋدىڭ باسقا دا قاتىسۋشىلارىنا وزدەرىن تولعاندىراتىن سۇراقتاردى قويۋعا مۇمكىندىك الدى. كونفەرەنسياعا ق ر ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ۆيسە-مينيسترى نۇرلان قۇرمالايەۆ قاتىستى، ول ءوز سوزىندە وسى سەكىلدى فورۋمداردى وتكىزۋدىڭ ماڭىزىن جانە ولاردى جاۋاپتى مينيسترلىكتىڭ قولداۋى تۋرالى اتاپ ءوتتى.
«قورشاعان ورتانى قورعاۋ ماسەلەسى - ءبىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى. بۇرىنعى ەكولوگيا ءمينيسترى رەتىندە بۇل سالاداعى، ونىڭ ىشىندە اتىراۋ وڭىرىندەگى قوردالانعان وزەكتى ماسەلەلەردى جاقسى بىلەمىن. ءبىز ونى جوققا شىعارىپ، جاسىرۋعا نەمەسە جابۋلى قازان كۇيىندە ءۇنسىز قالدىرۋعا تىرىسپايمىز. ءبىز ماسەلەنىڭ بارىن اشىق مويىندايمىز جانە كوپشىلىكپەن تالقىلاۋعا دايىنبىز. ال ەڭ باستىسى - ولاردى شەشۋ جولدارىن تاۋىپ، جۇزەگە اسىرۋ. بۇعان ءبىزدىڭ بۇگىنگى اشىق ديالوگ الاڭىمىز دالەل بولا الادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى «قازمۇنايگاز» ۇك اق باسقارما ءتوراعاسى م. مىرزاعالييەۆ ءوز سوزىندە.
كونفەرەنسيا بارىسىندا اتىراۋ وبلىسىنداعى قمگ اكتيۆتەرىندە قورشاعان ورتاعا بولىنەتىن زاتتاردى ازايتۋ شارالارى كەڭىنەن تالقىلاندى. اتاپ ايتقاندا، قاتىسۋشىلارعا اتىراۋ مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىندا وتىن-ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستاردى تۇتىنۋدى قىسقارتۋ جوسپارى ۇسىنىلدى. ماسەلەن، كاسىپورىن شىعارىندىلارى شارالار كەشەنىنىڭ، سونىڭ ىشىندە پەشتەردى تەحنيكالىق قايتا جاراقتاندىرۋ مەن قوندىرعىلارداعى تەحنيكالىق ەسكىرگەن وتتىقتاردى اۋىستىرۋ ارقاسىندا 2023-2027 جىلدارى 327،8 مىڭ توننا CO₂-گە ازاياتىن بولادى.
سونداي-اق، زاۋىتتا 2025 جىلعا دەيىن رەزەرۆۋارلاردان كومىرسۋتەك بۋلارىنىڭ اتموسفەرادا بۋلانۋىن ازايتۋ ءۇشىن پونتوندار ورناتۋ جوباسى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. جوبا كومىرسۋتەكتەردىڭ بۋلانۋىن ءار رەزەرۆۋاردان 80%-عا دەيىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ءاموز باسشىلىعى سونداي-اق ءتورت تەحنولوگيالىق قوندىرعىدا (زاۋىتتاعى لاستاۋشى زاتتار شىعارىندىلارىنىڭ نەگىزگى كوزدەرى) اۆتوماتتاندىرىلعان مونيتورينگ جۇيەسىن ەنگىزۋ تۋرالى ايتىپ ءوتتى. مونيتورينگ جۇيەسى پەشتەر مەن قازاندىقتاردان ءتۇتىن گازدارىنىڭ قۇرامىنداعى كۇكىرت انگيدريدى، كۇيە، مەتان، ازوت وكسيدتەرى، كومىرتەگى وكسيدى بويىنشا تالداۋ ناتيجەلەرىن اۆتوماتتى رەجيمدە باقىلاۋشى ورگاندارعا جىبەرىپ وتىراتىن بولادى. بۇل كاسىپورىننىڭ ەكولوگيا سالاسىندا اشىقتىعىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونىمەن قاتار، زاۋىت سۋ رەسۋرستارىن ۇقىپتى پايدالانۋ بويىنشا جاۋاپكەرشىلىك الادى. ول ءۇشىن 2028 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اعىندى سۋلاردى تازارتۋ قوندىرعىسىن سالۋ جوسپاردا. بۇل جوبا جايىق وزەنىنەن سۋ تۇتىنۋ كولەمىن 57%-عا ازايتۋعا، سونداي-اق تازارتىلعان اعىندى سۋدى وندىرىستە قايتا قولدانۋ ارقىلى زاۋىتتىڭ سارقىندى سۋدى اعىزۋ كولەمىن 70%-عا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ناتيجەسىندە، 2028 جىلعا قاراي وزەننەن الىناتىن سۋ كولەمى جىلىنا 7 ملن توننادان (2022 ج.) 3،9 ملن تونناعا دەيىن تومەندەيدى.
سونداي-اق، قمگ «ەمبىمۇنايگاز» اق جابدىقتارى ءۇشىن قازاندىق-پەش وتىنىن قولدانۋ كولەمىن تومەندەتۋ ارقىلى ونىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ جولدارىن قاراستىرىپ جاتىر. بۇگىندە دايىندىق كەزەڭى اياقتالدى. بۇدان بولەك، «ەمبىمۇنايگاز» 2027 جىلى مەتاننىڭ اعىپ كەتۋىن انىقتاۋ جانە جويۋ تەحنولوگياسىن (LDAR) ەنگىزۋدى جوسپارلاپ وتىر.
كونفەرەنسيادا كومپانيا اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمدىگىمەن مەموراندۋمعا قول قويدى. قۇجات بويىنشا ءۇش جىل ىشىندە اتىراۋ اۋماعىندا 10 مىڭعا دەيىن اعاش وتىرعىزۋ جوسپاردا بار.
«قازمۇنايگاز» اتموسفەراعا بولىنەتىن زاتتاردى باسقارۋ جونىندەگى شارالاردان بولەك شيكى گازدى الاۋ ەتىپ جاعۋدى ازايتادى، سۋ رەسۋرستارىن قايتا پايدالانۋدى، سونداي-اق رەكۋلتيۆاسيا جۇمىستارىن قولعا الدى.
كومپانيا 2030 جىلعا قاراي تۇراقتى الاۋ جاعۋ كولەمىن نولگە دەيىن جەتكىزۋگە مىندەتتەمە الدى. ءقازىردىڭ وزىندە 2017 جىلمەن سالىستىرعاندا شيكى گازدى الاۋ ەتىپ جاعۋ كولەمى 89%-عا تومەندەدى. بۇل كورسەتكىشكە نەگىزىنەن ەمبىمۇنايگازدا گاز وڭدەۋ قوندىرعىسىن پايدالانۋعا بەرۋ ارقىلى قول جەتكىزدى.
قازمۇنايگاز ءوندىرۋشى كومپانيالاردىڭ كەن ورىندارىندا بۇرىننان جينالعان مۇنايمەن لاستانعان جەرلەردى تازارتۋ بويىنشا ءبىرشاما جۇمىس اتقاردى. سوڭعى 2 جىلدىڭ وزىندە كومپانيالار توبى بويىنشا بارلىعى 1،2 ملن توننادان استام جىلدار بويى جينالعان مۇناي قالدىقتارى ۋتيليزاسيالانىپ، 192 گەكتار جەر قالپىنا كەلتىرىلدى.