الماتىدا ورنالاسقان ق ر زوولوگيا ينستيتۋتى سيرەك كەزدەسەتىن جانۋارلاردى ساقتاۋعا جانە ولاردى تابيعاتقا قايتارۋعا بەلسەندى قاتىسادى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
عالىمدار مەن مەملەكەتتiك ورگانداردىڭ كۇش-جiگەرiنiڭ ارقاسىندا سوڭعى ونجىلدىقتا جويىلىپ بارا جاتقان بiرقاتار تۇرلەردiڭ تارالىمىن ەداۋiر ۇلعايتۋعا قول جەتكiزiلدi. بۇل تۋرالى ق ر زوولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى، ق ر قىزىل كىتابىنىڭ باس رەداكتورى رومان ياششەنكو وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىندا حابارلادى.
«بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا سيرەك كەزدەسەتىن جانە قۇرىپ كەتۋ ءقاۋپى تونگەن جانۋارلار تۇرلەرىنىڭ تىزىمىندە 227 ءتۇر تىركەلگەن. الايدا، عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ ارقاسىندا ءبىز بۇل ءتىزىمدى قايتا قاراۋدى جانە ونى 217 تۇرگە دەيىن قىسقارتۋدى ۇسىندىق، بۇل كەيبىر تۇرلەردىڭ پوپۋلياسياسىنداعى وڭ وزگەرىستەردى كورسەتەدى»، - دەدى سپيكەر.
ونىڭ ايتۋىنشا، الماتىنىڭ سيمۆولدارىنىڭ ءبىرى - قار بارىسىن ساقتاۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. بۇگىندە ونىڭ قازاقستانداعى مەكەندەيتىن جەرلەرىنىڭ 70% -عا جۋىعى قورىقتاردىڭ قورعاۋىندا. جابايى تابيعاتتا جانۋارلاردىڭ مىنەز-قۇلقىن زەرتتەۋ جانە باقىلاۋ ماقساتىندا عالىمدار فوتوتۇتقىشتار مەن سپۋتنيكتىك تەلەمەتريانى پايدالانادى. ءقازىردىڭ وزىندە 11 قار بارىسىنا سپۋتنيكتىك قارعىباۋ بەرىلدى.
«جۇيەلى شارالاردىڭ ارقاسىندا قازاقستانداعى قار بارىسىنىڭ سانى 1990-شى جىلدارداعى 80-100 داراقتان بۇگىنگى تاڭدا شامامەن 160-180 داراققا دەيىن ءوستى»، - دەپ اتاپ ءوتتى رومان ياششەنكو.
سونداي-اق، سپيكەر 2024 جىلى قازاقستاندا ەكى اۋقىمدى جوبا - جولبارىس پەن پرجيەۆالسكيي جىلقىسىن قالپىنا كەلتىرۋ بويىنشا بەلسەندى كەزەڭگە وتكەنىن اتاپ ءوتتى. تاريحتا بۇل جانۋارلار ەل اۋماعىندا مەكەندەگەن، ءبىراق تولىعىمەن جويىلعان.
ءوز كەزەگىندە ق ر زوولوگيا ينستيتۋتى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى مارينا چيريكوۆا نەگىزگى وزگەرىستەردىڭ ءبىرى جانۋارلاردىڭ 21 ءتۇرىن، ونىڭ ىشىندە 19 ومىرتقاسىزدار مەن ەكى ومىرتقالىلاردى الىپ تاستاۋ بولعانىن حابارلادى. سەبەبى ولاردىڭ پوپۋلياسياسى تۇراقتاندى جانە ولار ەندى جويىلىپ كەتۋ قاۋپىندە ەمەس. الايدا تىزىمگە 11 جاڭا ءتۇر قوسىلدى، ونىڭ ىشىندە جاندىكتەردىڭ ءۇش ءتۇرى، قۇستاردىڭ ەكى ءتۇرى جانە سۇتقورەكتىلەردىڭ ءبىر ءتۇرى.
«مىسالى، سوڭعى 12 جىلدا قاراتاۋ تاۋلارىنداعى اقباس قۇمايدىڭ سانى 95% - عا قىسقاردى. 2002 جىلى قازاقستاندا 250-گە جۋىق جۇپ بولعان قارا قۇس وڭىردەن ءىس جۇزىندە جوعالىپ كەتتى. قامىس مىسىق تا تىزىمگە ەنگىزىلگەن، ويتكەنى ونىڭ ەلدە بولۋى تەك ەسكى جازبالارمەن راستالعان»، - دەپ قوستى مارينا چيريكوۆا.