قازاقستاننىڭ اەس-تەن شىققان يادرولىق قالدىقتاردى ءقاۋىپسىز ساقتاۋ جانە وڭدەۋ بويىنشا الەۋەتى جوعارى جانە بۇل سالانى دامىتۋ ءۇشىن ايتارلىقتاي مۇمكىندىكتەرى بار، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz
قازاقستان ۋران ءوندىرىسى بويىنشا الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى، بۇل يادرولىق وتىنمەن جۇمىس ىستەۋ تاجىريبەسى مەن ينفراقۇرىلىمى بار ەكەنىن كورسەتەدى. ۋراندى وڭدەۋ جانە يادرولىق ماتەريالداردى باسقارۋ سالاسىنداعى جيناقتالعان تاجىريبە اتوم ەلەكتر ستانسياسىنان شىققان قالدىقتاردى ءتيىمدى ءارى ءقاۋىپسىز ساقتاۋعا دا كومەكتەسەدى.
قازاقستاندا يادرولىق فيزيكا ينستيتۋتى جانە ۇلتتىق يادرولىق ورتالىق سەكىلدى عىلىمي-زەرتتەۋ ۇيىمدارى جۇمىس ىستەيدى. بۇل مەكەمەلەردە راديواكتيۆتى قالدىقتاردى ءقاۋىپسىز وڭدەۋ، ساقتاۋ جانە ۋتيليزاسيالاۋ تەحنولوگيالارى زەرتتەلۋدە جانە قولدانىلۋدا. مىسالى، كۋرچاتوۆتاعى ۇلتتىق يادرولىق ورتالىقتا راديواكتيۆتى قالدىقتاردى باسقارۋ بويىنشا حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي جۇمىس جۇرگىزىلەدى.
قازاقستان يادرولىق قالدىقتاردى باسقارۋ ماسەلەسىندە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا ۇلكەن ءمان بەرەدى. ماگاتە (اتوم ەنەرگياسى جونىندەگى حالىقارالىق اگەنتتىك) ارقىلى ەلىمىزدە قاۋىپسىزدىك شارالارىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعان جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا. ماگاتە-مەن بىرلەسكەن جۇمىس قازاقستاننىڭ يادرولىق قالدىقتاردى وڭدەۋ سالاسىنداعى حالىقارالىق تاجىريبەنى مەڭگەرۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.
قازاقستاندا قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋ جانە ولاردى ءقاۋىپسىز ساقتاۋعا ارنالعان بىرنەشە تەحنولوگيالىق شەشىمدەر زەرتتەلىپ، تاجىريبەگە ەنگىزىلىپ جاتىر. الداعى ۋاقىتتا بۇل تەحنولوگيالار جەتىلدىرىلىپ، اتوم ەنەرگەتيكاسى سالاسىنداعى قالدىقتاردى ءتيىمدى باسقارۋ جۇيەسى دامىتىلادى دەپ كۇتىلۋدە.
قازاقستاندا اتوم ەنەرگەتيكاسىمەن بايلانىستى قالدىقتاردى ساقتاۋ ماسەلەسى دە مۇقيات قارالادى. ەلىمىزدىڭ كەڭ اۋماعى مەن گەولوگيالىق جاعدايلارى راديواكتيۆتى قالدىقتاردى وقشاۋلاۋ مەن ساقتاۋ ءۇشىن قولايلى ورىندار تابۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. راديواكتيۆتى قالدىقتاردى ساقتاۋ ورىندارى قورشاعان ورتا مەن حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا زيان تيگىزبەيتىندەي قاتاڭ باقىلاۋدا بولادى.
قازاقستاندا يادرولىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ جانە راديواكتيۆتى قالدىقتاردى باسقارۋ بويىنشا زاڭنامالىق بازا قالىپتاسقان. بۇل يادرولىق قالدىقتاردىڭ وڭدەلۋى مەن ساقتالۋىنىڭ بارلىق پروسەستەرى حالىقارالىق تالاپتارعا ساي قاتاڭ تۇردە جۇرگىزىلەدى دەگەندى بىلدىرەدى.
وسىلايشا، قازاقستاننىڭ اتوم ەلەكتر ستانسيالارىنان شىققان يادرولىق قالدىقتاردى ءقاۋىپسىز ساقتاۋ جانە وڭدەۋ الەۋەتى جوعارى، ءارى بۇل باعىتتا جۇمىستاردى دامىتۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى قۇرالدار مەن تاجىريبەلەر بار.