قازاقستان پرەمەر-مينيسترى ءاليحان سمايىلوۆ گرۋزيا پرەمەر-مينيسترى يراكليي گاريباشۆيليمەن كەلىسسوز جۇرگىزدى. شاعىن جانە كەڭەيتىلگەن قۇرامداعى كەزدەسۋلەر ق ر ۇكىمەتى باسشىسىنىڭ رەسمي ساپارى اياسىندا تبيليسيدە ءوتتى، دەپ حابارلايدى primeminister.kz.
ءاليحان سمايىلوۆ قازاقستان مەن گرۋزيانى بۇرىننان كەلە جاتقان دوستىق جانە جان-جاقتى ىنتىماقتاستىق بايلانىستىراتىنىن، ال ەكىجاقتى ءوزارا ءىس-قيمىل مەملەكەتارالىق بايلانىستاردىڭ بارلىق سپەكترى بويىنشا ءداستۇرلى جوعارى دەڭگەيدە ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«ءبىز سەنىم مەن قۇرمەتكە نەگىزدەلگەن قازاقستان-گرۋزيا ىنتىماقتاستىعىنىڭ ىلگەرى دامۋىن قولدايمىز»، - دەدى ق ر پرەمەر-مينيسترى.
ۇكىمەت باسشىسى گرۋزيا قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك كاۆكازداعى ماڭىزدى ساياسي جانە ەكونوميكالىق سەرىكتەسى ەكەنىن ايتتى. بۇل رەتتە ەكىجاقتى ءوزارا ءىس-قيمىلعا ساۋدا-ەكونوميكالىق سالاداعى ىنتىماقتاستىق نەگىز بولىپ وتىر.
ماسەلەن، وتكەن جىلى ەكى ەل اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 7 ەسە ءوسىپ، رەكوردتىق $600 ملن-عا جەتتى. اتالعان سالا بيىل دا قارقىندى دامىپ كەلەدى، ياعني 4 ايدا ءوزارا ساۋدا كولەمى 5 ەسە ۇلعايىپ، $167 ملن بولدى.
«بۇل – وتە جاقسى كورسەتكىش، بىزگە جاقىن ارادا ميللياردتىق مەجەگە جەتەتىن كورسەتكىشتەردى جوسپارلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
سونىمەن قاتار ۇكىمەت باسشىسى ەكى ەلدىڭ ينۆەستيسيالار سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلىنىڭ ءوسۋ سەرپىنىن اتاپ ءوتتى. سوڭعى 17 جىلدا گرۋزيا ينۆەستورلارى قازاقستانعا شامامەن $400 ملن سالعان، بۇل رەتتە وتكەن جىلداعى كورسەتكىش $100 ملن-نان استام بولدى. ءوز كەزەگىندە قازاقستاندىق كاسىپكەرلەر گرۋزيا ەكونوميكاسىنا $530 ملن-نان استام ينۆەستيسيا قۇيدى.
«ءبىز گرۋزيالىق ينۆەستيسيالاردى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى باسقا شەتەلدىك ينۆەستيسيالار سياقتى قورعاۋعا زاڭ تۇرعىسىنان كەپىلدىك بەرەمىز. الەمدىك قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ ۇزدىك تاجىريبەسى مەن جاڭا ينۆەستيسيالىق قۇرالداردى بىرىكتىرەتىن «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىندا جۇمىس ىستەۋگە گرۋزيالىق سەرىكتەستەردى شاقىرامىز»، - دەدى پرەمەر-مينيستر.
سونىمەن قاتار ءاليحان سمايىلوۆ قازاقستان مەن گرۋزيا ىنتىماقتاستىعىندا كولىك ءترانزيتى سالاسىنىڭ ءرولى ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى، ويتكەنى ەكى مەملەكەتتىڭ اۋماعى ارقىلى ءىرى ترانسكونتينەنتالدىق كولىك دالىزدەرى – ەۋروپادان قىتايعا جانە وڭتۇستىك-شىعىس ازياعا ەڭ قىسقا جولدار وتەدى.
«قازاقستان مەن گرۋزيا ىنتىماقتاستىعىن دامىتۋدا ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىنىڭ ماڭىزى زور. ءبىز ءوڭىردىڭ كولىك بايلانىسىن ارتتىرۋعا جانە ترانزيت جاعدايلارىن كەزەڭ-كەزەڭمەن جاقسارتۋعا مۇددەلىمىز. بۇل جوسپارلاردا ءبىز گرۋزيانىڭ ترانزيتتىك جانە كولىك الەۋەتىن ەسكەرەتىنىمىز ءسوزسىز»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ءوز تاراپىنان يراكليي گاريباشۆيلي گرۋزيا مەن قازاقستان اراسىنداعى قارىم-قاتىناستاردىڭ دامۋ دەڭگەيىنىڭ جوعارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى، سونداي-اق ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ساپارى اياسىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان كەلىسسوزدەردىڭ تيىمدىلىگىن اتاپ ءوتتى.
«بارلىق ماسەلەنى تالقىلاۋعا مۇمكىندىك بار ەكەنىنە قۋانىشتىمىن. بۇگىندە ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز بەن جالپى ءوڭىر الدىندا جاڭا مۇمكىندىكتەر اشىلۋدا. ءبىز ورتا ءدالىزدى بىرگە دامىتىپ جاتىرمىز. ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا ويلاستىرعان دۇنيەلەردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن الداعى جىلدارى بەلسەندى جۇمىس ىستەۋگە دايىن بولۋىمىز كەرەك»، - دەدى يراكليي گاريباشۆيلي.
كەلىسسوز بارىسىندا قازاقستان مەن گرۋزيا ۇكىمەتتەرىنىڭ باسشىلارى ءوزارا تاۋار اينالىمىن ۇلعايتۋ مۇمكىندىكتەرىن، كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ جانە تحكب-دا ءبىرىڭعاي لوگيستيكالىق وپەراتور قۇرۋ، سونداي-اق ول ارقىلى وتەتىن جۇك اعىنىن سيفرلاندىرۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى. سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىعى، تۋريزم جانە جاڭا تەحنولوگيالىق ونىمدەردى ساتۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ پەرسپەكتيۆالارى قارالدى.
رەسمي ساپار اياسىندا «قازاقستان تەمىر جولى» ۇك» اق مەن «گرۋزيا تەمىر جولى» اق اراسىندا بىرلەسكەن كاسىپورىن قۇرۋ مەن ونىڭ جۇمىسىنىڭ بازالىق قاعيداتتارى تۋرالى ءۇشجاقتى كەلىسىمگە قول قويىلدى. كەشە بۇل قۇجاتقا «ازەربايجان تەمىر جولدارى» جاق قول قويدى.
ەسكە سالا كەتەيىك، قازاقستان، ازەربايجان جانە گرۋزيا ءبىرىڭعاي لوگيستيكالىق كومپانيا قۇرادى. ول تاريفتىك ساياسات، جۇكتەردى تاراتۋ جانە تحكب-دا كولىك پروسەستەرىن جەڭىلدەتۋ ماسەلەلەرىمەن اينالىساتىن بولادى. ونىڭ جۇمىسى ناتيجەسىندە قىتايدان ەۋروپاعا جانە كەرى مارشرۋت بويىنشا ءوتۋ مەرزىمى 10-15 كۇنگە دەيىن قىسقارادى دەپ كۇتىلۋدە.
سونىمەن قاتار قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن گرۋزيانىڭ ەكونوميكا جانە تۇراقتى دامۋ مينيسترلىگى اراسىندا باتۋمي مۇناي تەرمينالىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ جونىندەگى ءوزارا تۇسىنىستىك مەموراندۋمىنا قول قويىلدى.
سونداي-اق «Canadian chicken Ltd» (قازاقستان)، «اگروتەحمەنەدجمەنت» (قازاقستان) جانە «Georgian Industrial Group Ltd» (گرۋزيا) كومپانيالارى اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ارنايى تەحنيكا وندىرەتىن زاۋىت قۇرىلىسىنا شامامەن $50 ملن ينۆەستيسيالاۋدى، سونداي-اق قازاقستان اۋماعىنداعى قۇستار مەن جانۋارلارعا ارنالعان جەم زاۋىتى، قۇس فابريكاسى جانە بالىقتارعا ارنالعان جەم زاۋىتىنان تۇراتىن اۋىل شارۋاشىلىعى كلاستەرىن قۇرۋدى كوزدەيتىن كوممەرسيالىق كەلىسىمدەرگە قول قويدى.
كەلىسسوز قورىتىندىسى بويىنشا ەكى ەلدىڭ ۇكىمەت باسشىلارى باسپاسوزگە مالىمدەمە جاسادى.
«بۇگىنگى كەلىسسوزدەر بارىسىندا ءبىز ەكىجاقتى ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن، جاڭا جانە پەرسپەكتيۆالى جوبالاردى تالقىلادىق. ناتيجەسىندە ماڭىزدى كەلىسىمدەرگە قول جەتكىزىلدى. ءبىرىنشى كەزەكتە، ول ءوزارا ساۋدانىڭ ءوسۋ قارقىنىن قامتاماسىز ەتۋ، تاۋار اينالىمىنىڭ نومەنكلاتۋراسىن كەڭەيتۋ ماسەلەسىنە قاتىستى بولدى»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
سونىمەن قاتار ۇكىمەت باسشىسى ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىن ودان ءارى دامىتۋ جونىندەگى جوسپارلارعا تۇسىنىكتەمە بەردى.
«ءبىز ورتا مەرزىمدى كەزەڭدە وسى باعىت بويىنشا جۇك تاسىمالىنىڭ كولەمىن 10 ملن تونناعا دەيىن جەتكىزۋگە مۇددەلىمىز. وسى ماقساتتا جوبانىڭ تاراپتارى «2022-2027 جىلدارعا ارنالعان ءدالىزدى دامىتۋ جانە «تار جەرلەردى» سينحروندى جويۋ جونىندە بىرلەسكەن جول كارتاسىن» قابىلداپ، تابىستى ىسكە اسىرۋدا. ءبىز گرۋزيامەن كاسپيي-قارا تەڭىز باسسەينىندە مارشرۋتتاردى دامىتۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە دايىنبىز. بۇل تۇرعىدا جۇك تاسىمالىن ىسكە اسىرۋدا ەكى ەلدىڭ تەڭىز پورتتارىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ وتە ماڭىزدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ءاليحان سمايىلوۆ.
ءوز سوزىندە يراكليي گاريباشۆيلي دە كەلىسسوز ناتيجەلەرىن جوعارى باعالادى.
«ءبىز وتە مازمۇندى تالقىلاۋلار وتكىزدىك. سوڭعى كەزدەرى ءبارىمىز بايقاپ جۇرگەن ۇردىسكە ريزامىز. مەن تاۋار اينالىمى كولەمىنىڭ ۇلعايۋى تۋرالى ايتىپ وتىرمىن. ءبىز سونداي-اق ەلدەرىمىز اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى ودان ءارى نىعايتاتىن جوبالاردى قاراستىردىق»، - دەدى گرۋزيا پرەمەر-مينيسترى.
ونىڭ ايتۋىنشا، كەلىسسوزدەردىڭ نەگىزگى تاقىرىپتارىنىڭ ءبىرى ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىن دامىتۋ بولدى.
«ءبىز بۇل جوباعا ازەربايجان جانە قازاقستانمەن بىرگە قاتىسىپ جاتىرمىز. اتالعان باعىتتاعى «تار جولداردى» جويۋ جانە ورتا ءدالىزدى ورتالىق ازيا، جۇڭگو جانە جالپى ازيانىڭ باسقا ەلدەرى ءۇشىن ودان دا تارتىمدى ەتۋ ءۇشىن بىرگە جۇمىس ىستەيمىز. بىزدە كەلىسكەن ناقتى جول كارتاسى بار. بۇل - 2027 جىلعا دەيىنگى جوسپار. ءبىز گرۋزياعا نە ىستەۋ كەرەكتىگىن، ءوز كەزەگىندە ازەربايجان مەن قازاقستان نە ىستەيتىنىن ناقتى بىلەمىز. ءقازىر تەمىرجولدى جاڭعىرتۋعا ەداۋىر ينۆەستيسيا سالىپ جاتىرمىز. بىزدە وسى باعىتتا باسقا دا ماڭىزدى جوبالار جوسپارلانعان. اتاپ ايتقاندا، جاڭا پورت سالۋ ماقساتىندا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز»، - دەدى يراكليي گاريباشۆيلي.