دۇنيەجۇزىلىك قالدىقتارسىز ءومىر ءسۇرۋ كۇنى.
دۇنيەجۇزىلىك قالدىقتارسىز ءومىر ءسۇرۋ كۇنى بۇكىل الەمدە اتاپ وتىلەدى. بىلتىر تۇركيانىڭ ۇسىنىسى بويىنشا بۇۇ باس اسسامبلەياسى 30 ناۋرىزدى قالدىقتارسىز ءومىر ءسۇرۋ كۇنى دەپ بەلگىلەگەن بولاتىن، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz.
تۇركيا وتكەن جىلى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ (بۇۇ) باس اسسامبلەياسىنا كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەسۋ جانە تۇراقتى دامۋ جوسپارلارىن ازىرلەۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادى. بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ شەشىمىمەن 30 ناۋرىز بۇكىل الەمدە «حالىقارالىق قالدىقسىز كۇن» رەتىندە اتالىپ وتەدى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسى تۇركيانىڭ نەگىزگى بايانداماشىسى جانە 105 ەلدىڭ تەڭ سپيكەر رەتىندە قاتىسۋىمەن دۇنيەجۇزىلىك قالدىقتارسىز كۇنىن جاريالادى.
«قالدىقتارسىز» جوباسىنىڭ ارقاسىندا تۇركيا الەممەن تىعىز بايلانىستى بارلىق ەكولوگيالىق جانە ەكولوگيالىق جوبالاردا ۇلگى رەتىندە ەرەكشەلەنەدى. جوبا قالدىقتاردىڭ الدىن الۋعا، رەسۋرستاردى تيىمدىرەك پايدالانۋعا، ولاردىڭ سەبەپتەرىن زەرتتەۋ ارقىلى قالدىقتاردى بولدىرماۋعا نەمەسە ازايتۋعا، سونداي-اق، قالدىقتاردى بولەك جيناۋعا جانە جويۋعا باعىتتالعان.
تۇرىك اسحاناسىنىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسۋ تاريحى الەمدى شابىت سىيلايدى
قالدىقسىز فيلوسوفيا ءومىردىڭ بارلىق سالالارىندا قالدىقتاردى جويۋعا باعىتتالعان جانە اسحانا، اسۇيلەردە قالدىق قالدىرماۋعا ۇندەيدى. قالدىقسىز تاعامدار بۇگىنگى كۇننىڭ تالابى جانە ۇرپاقتار بويى تۇرىك اسحاناسىنىڭ اجىراماس بولىگى بولدى.
تۇرىك اسحاناسى تاماق قالدىقتارىنان باس تارتۋعا، قالدىقسىز فيلوسوفياعا جانە تۇراقتى اسپازدىق تاجىريبەگە نەگىزدەلگەن. ول وسىمدىك جانە جانۋار شيكىزاتىنىڭ بارلىق ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋدى ۇسىنادى. تابيعي جانە ورگانيكالىق ماتەريالداردان جاسالعان تاعامدار، سونداي-اق ۆەگەتارياندىق تاعامدار بۇرىننان تۇرىك داستارحاندارىنان تابىلعان. تۇرىك اسحاناسىنىڭ ءار الۋان تاعامىندا دەرلىك ىسىراپ بولمايتىن ينگرەديەنتتەر قولدانىلادى. مىسالى، ەسكىرگەن ناننان كوپتەگەن تاعامدار دايىندالادى. قالعان نان پالاۋ، سورپاعا نەمەسە كۇرىش تورتىنا قولدانىلادى. دولما جاساۋ ءۇشىن كادى نەمەسە باكلاجاننىڭ ىشكى جاعىن الىپ تاستايدى، ءبىراق ونى ەشقاشان تاستامايدى، ونى باسقا دامگە پايدالانادى. ۇلكەن جيىنداردا وتباسىلارعا ۇسىنىلاتىن ءداستۇرلى تاعامدار بۇل جەرلەردە ۇزاق جىلدار بويى تۇراقتى جانە ۇيلەسىمدى ءومىر ءسۇرۋدىڭ نەگىزى بولدى.
تۇركياداعى تۇراقتى تۋريزم
تۇركيا ۇلتتىق تۇراقتى تۋريزم باعدارلاماسىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن الەمنىڭ جەتەكشى قورشاعان ورتا جانە تۇراقتىلىق پلاتفورماسى جاھاندىق تۇراقتى تۋريزم كەڭەسىمەن (GSTC) ىنتىماقتاستىق كەلىسىمىنە قول قويۋ ارقىلى الەمگە ۇلگى بولدى.
كەلىسىم شەڭبەرىندە الداعى ءۇش جىلدا تۋريزم يندۋسترياسىن قايتا قۇرىلىمداۋ ماقساتىندا ۇكىمەتىمەن بىرگە ۇلتتىق تۇراقتى تۋريزم باعدارلاماسىن ازىرلەگەن العاشقى ەل – تۇركيا. وتكەن جىلى باستالعان باعدارلاما جەرگىلىكتى قاۋىمداستىقتاردىڭ الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق پايداسىن بارىنشا ارتتىرۋعا، مادەني مۇرانى كوبەيتۋگە جانە لاستانۋدى ازايتىپ، رەسۋرستاردى ۇنەمدەي وتىرىپ، بيوارتۇرلىلىكتى، ەكوجۇيەلەردى جانە تابيعي سۇلۋلىقتى قورعاۋعا باعىتتالعان. تۇراقتى تۋريزم باعدارلاماسى 2030 جىلعا قاراي تولىق جۇزەگە اسىرىلادى. جۇيەلى جوسپارلاۋ ارقىلى جىلجىمايتىن مۇلىك تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا كۇش-جىگەرىن دايەكتى تۇردە جاقسارتۋعا ىنتالاندىرىلادى. وسى تۇرعىدا، سونداي-اق مادەنيەت جانە تۋريزم مينيسترلىگىنىڭ 2022 جىلعى 15 قاراشاداعى جوسپارىندا تۇركياداعى بارلىق تۋريزم نىساندارى 2023 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن تۇراقتى ءتۋريزمدى تەكسەرۋدىڭ 1ء-شى كەزەڭىنەن ءوتۋى كەرەك.