ۇكىمەت باسشىسى عىلىمي زەرتتەۋلەردى قولدانۋدىڭ ناقتى ناتيجەسىن ءىس جۇزىندە كورۋىمىز كەرەك دەگەن مىندەت قويدى.
قازاقستان پرەمەر-مينيسترى ولجاس بەكتەنوۆ جەتەكشى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى، جوعارى وقۋ ورىندارى، ءىرى ونەركاسىپتىك وندىرىستەر مەن سالالىق مينيسترلىكتەر باسشىلىعىنىڭ قاتىسۋىمەن جاڭارتىلعان قۇرامدا جوعارى عىلىمي-تەحنيكالىق كوميسسيانىڭ وتىرىسىن وتكىزدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ رەسمي اقپاراتتىق رەسۋرسىنىڭ تاراتقان اقپاراتىنا ساي، پرەمەر-مينيسترگە پرەزيدەنتتىڭ جولداۋىندا قويىلعان مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا عالىمدار مەن بيزنەستىڭ ءوزارا ارەكەتتەستىگىنە باسىمدىق بەرە وتىرىپ كوميسسيا جۇمىسىن قايتا فورماتتاۋ بويىنشا قابىلدانعان شارالار تۋرالى باياندالدى.
كوميسسيا وتاندىق عىلىمدى ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىمەن ينتەگراسيالاۋعا باعىتتالعان بۇرىن بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ەسكەرە وتىرىپ، 2025-2027 جىلدارعا ارنالعان عىلىمي-تەحنيكالىق جۇمىس جوسپارىن ۇسىندى. كوميسسيانىڭ قاراۋىنا عىلىمي-تەحنيكالىق تاپسىرمالار بويىنشا 653 ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى، ونىڭ ىشىندە ەكونوميكا ءۇشىن باسىم باعىتتار بويىنشا 2025-2027 جىلدارعا ارنالعان 113 عىلىمي-تەحنيكالىق تاپسىرمانى جۇرگىزۋگە قاراجات ءبولۋ ماقۇلداندى. ولاردىڭ ىشىندە ەكولوگيا، قورشاعان ورتا جانە تابيعاتتى ۇتىمدى پايدالانۋ؛ ەنەرگيا، وزىق ماتەريالدار جانە كولىك؛ وزىق ءوندىرىس، سيفرلىق جانە عارىشتىق تەحنولوگيالار؛ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك جانە باسقا دا سالالار قامتىلعان.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ەڭبەككەرلەرىنىڭ ءبىرىنشى فورۋمىندا قويعان ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ اياسىندا اگروونەركاسىپ كەشەنىن تۇراقتى دامىتۋ بويىنشا عىلىمي-تەحنيكالىق جۇمىستار ماقۇلداندى. اتاپ ايتقاندا، ءسۇت سالاسىنىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ، ەگىنشىلىك پەن وسىمدىك شارۋاشىلىعى ادىستەرىن جەتىلدىرۋ، سونداي-اق ەكولوگيالىق تازا وندىرىستەردى دامىتۋ؛ نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ شارۋاشىلىق قۇندى بەلگىلەرى مەن بيولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىنىڭ قالىپتاسۋىنىڭ مولەكۋلالىق-گەنەتيكالىق زاڭدىلىقتارىن زەردەلەۋ بويىنشا؛ باۋ-باقشا شارۋاشىلىعىن تۇراقتى دامىتۋ تاسىلدەرى؛ ۆەتەريناريالىق سالاۋاتتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ جانە باسقا دا جۇمىستار.
اتالعان جوبالاردى قولداۋ بيىل قابىلدانعان «عىلىم جانە تەحنولوگيالىق ساياسات تۋرالى» زاڭ نورمالارىنا سايكەس گرانتتار، باعدارلامالىق-نىسانالى قارجىلاندىرۋ جانە جەكە ينۆەستورلار تارتۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى.
وتىرىس بارىسىندا «قازاقمىس» كورپوراسياسى، ERG، «قازاتومونەركاسىپ» ۇاك، KAZ Minerals كومپانيالارىنىڭ بىرلەسكەن جۇمىسىنىڭ ناتيجەلەرى ۇسىنىلدى.
«بۇگىنگى تاڭدا تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا سالاسىنىڭ الپاۋىت كاسىپورىندارىمەن ءىرى 6 حاكاتون وتكىزىلدى. 30-عا جۋىق عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنان 200-دەي عالىم قاتىستى. ناتيجەسىندە، شامامەن 80 عىلىمي-تەحنيكالىق تاپسىرما تۇجىرىمدالدى. كوميسسيا وتىرىسىنا ناقتى 11 جوبانى شىعارامىز. وسىلايشا، بيىل جالپى عىلىمي-تەحنيكالىق تاپسىرمالاردىڭ 10%-ى ءىرى كاسىپورىندارمەن ناقتى جۇمىس ناتيجەسىنە نەگىزدەلگەن. پرەزيدەنت جانىنداعى جاڭارتىلعان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ جۇمىسقا قوسىلۋى وتە ماڭىزدى. عىلىمي-تەحنيكالىق تاپسىرمانى تالداۋ مەن ساراپتاۋدى عىلىم اكادەمياسى دا جۇرگىزەدى. بۇل تاپسىرمالاردىڭ بارلىعى دا وتە قاتاڭ ىرىكتەۋدەن ءوتتى»، — دەپ مالىمدەدى ساياسات نۇربەك.
سول سياقتى «سامۇرىق-قازىنا» اق پورتفەلدىك كومپانيالارىمەن جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
«قازاقمىس» 4 جوبانى: كەنىش سۋلارىن وندىرىستە، اۋىل شارۋاشىلىعىندا پايدالانۋ ماقساتىندا تازارتۋ؛ مەتاللۋرگيا قوجدارىن وڭدەۋدىڭ يننوۆاسيالىق جانە ەكولوگيالىق ءقاۋىپسىز ادىستەرىن ازىرلەۋ؛ مىس كەندەرىنەن بوس التىن مەن قۇرامىندا التىن بار مينەرالدار ءوندىرۋدى ارتتىرۋ؛ جي تەحنولوگيالارىن پايدالانا وتىرىپ، كەندى بايىتۋ ۇدەرىسىن اۆتوماتتاندىرۋ جانە وڭتايلاندىرۋ جوبالارىن قارجىلاندىرادى.
«قازاتومونەركاسىپ» ۇاك» اق بىرلەسىپ ىسكە اسىرۋ ءۇشىن: ۋراندى الۋ جانە جەراستى ۇڭعىمالارىن شايمالاۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ەكولوگيالىق تۇراقتى ادىستەرىن ازىرلەۋ بويىنشا 2 جوبا ىرىكتەلدى.
ERG 5 عىلىمي-تەحنيكالىق مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋدى قارجىلاندىرۋعا دايىن، ولاردىڭ ىشىندە سكاندييدى جانە تەرەڭ جاتقان بوكسيت كەندەرىنەن باسقا دا قۇندى كومپونەنتتەردى ءتيىمدى الۋ ءۇشىن تەحنولوگيالار كەشەنىن ازىرلەۋ جانە سىناۋ؛ قازبالاردى وڭدەۋدىڭ يننوۆاسيالىق جانە ەكولوگيالىق ءقاۋىپسىز ادىستەرى؛ ءوندىرۋ كەزەڭىندە بوكسيتتەردىڭ ىلعالدىلىعىن تومەندەتۋدىڭ ىڭعايلى ءارى ەكونوميكالىق ءتيىمدى تەحنولوگيالارىن ازىرلەۋ؛ بوكسيت كەندەرىنىڭ ارتىق ىلعالدىلىعى پروبلەمالارىن شەشۋ ءۇشىن ىلعال ساقتايتىن ماتەريالداردى ازىرلەۋ كەندەر جانە ولاردى جوعارى ىلعالدىلىق جاعدايىندا تاسىمالداۋ.
پرەمەر-مينيستر اتالعان جوبالاردىڭ ەلىمىزدىڭ ونەركاسىپتىك الەۋەتىن كۇشەيتۋ ءۇشىن ماڭىزىن اتاپ ءوتىپ، جعتك جۇمىسىنىڭ ءبىرقاتار باسىم باعىتتارىنا توقتالدى.
«مەملەكەت باسشىسى قولدانبالى عىلىمدى دامىتۋدىڭ جانە جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىمەن تىعىز جۇمىس ىستەۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىن بىرنەشە رەت اتاپ كورسەتتى. ءبىز پراكتيكالىق ماسەلەلەردى شەشىپ، سالالاردىڭ ونىمدىلىگىن جانە ەكونوميكانىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىراتىن ناقتى شەشىمدەردى ۇسىنۋىمىز كەرەك. بۇل جۇمىس ىستەۋىمىز قاجەت نەگىزگى باعىتتار. ءىرى كاسىپورىنداردىڭ نەگىزگى جوبالارىنا بايلانىستىرا وتىرىپ، شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ عىلىمي-يننوۆاسيالىق قىزمەتىن قولداۋ قاجەت. ءبىرقاتار ءىرى كاسىپورىندار وسىنداي ىنتىماقتاستىق تۇرىنە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، عىلىم مينيسترلىگىمەن بىرلەسە وتىرىپ، عىلىمي-تەحنيكالىق تاپسىرمالاردى ازىرلەۋ بويىنشا ساپالى جۇمىس جۇرگىزدى. ءبىز عىلىمي زەرتتەۋلەردى قولدانۋدىڭ پراكتيكالىق ناتيجەلەرىن كورۋىمىز كەرەك»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.
«ورتالىق-وڭىر-كاسىپورىن» جۇيەسىندە عىلىمي-تەحنولوگيالىق ساياساتتى رەتتەۋ تەتىكتەرىن ازىرلەۋ، وڭىرلەردى دامىتۋ جوسپارلارىندا عىلىم بويىنشا ءتيىستى ينديكاتوردى كوزدەۋ تاپسىرىلدى. بۇل وڭىرلەردىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى. ۇكىمەت باسشىسى بيزنەس وكىلدەرىنىڭ شەتەلدىك ينستيتۋتتاردى تارتا وتىرىپ ىسكە اسىرىلىپ جاتقان جوبالار اياسىندا قازاقستاندىق عالىمدارمەن ءوزارا ءىس-قيمىلدى كەڭەيتۋگە نازار اۋداردى. تاجىريبە الماسۋ وتاندىق عىلىم سالاسىن ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن ماڭىزدى.
ءتيىستى مينيسترلىكتەرگە ءىرى بيزنەسپەن بىرلەسىپ سالالىق عىلىمي-تەحنولوگيالىق كەڭەستەردە قولدانبالى عىلىمدى دامىتۋ ءۇشىن تەحنولوگيالىق مىندەتتەردى ايقىنداۋ تاپسىرىلدى. ۇلتتىق ەكونوميكا، قارجى، عىلىم مينيسترلىكتەرى مەن ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ اگەنتتىگى – عىلىمي مازمۇنى بار ءونىم شىعارۋدىڭ وڭىرلىك كورسەتكىشتەرىنىڭ ينديكاتورلارىن ازىرلەۋى قاجەت. عىلىم مينيسترلىگى «اتامەكەن» ۇكپ-مەن بىرلەسىپ – عىلىم مەن بيزنەستىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلىنىڭ جاڭا تەتىكتەرىن ەنگىزۋ جونىندەگى جۇمىستى كۇشەيتۋى ءتيىس.