جاز ايى بالالاردىڭ ەمىن-ەركىن اسىر سالىپ وينايتىن مەزگىلى. وكىنىشكە قاراي وسىنداي ساتتەردە وقىس جاعدايلارعا ۇشىراپ قالاتىن بالدىرعاندار دا از ەمەس. ماسەلەن، كۇيىپ قالۋى، جاراقاتتانۋى، بيىكتەن قۇلاپ نەمەسە سۋعا باتىپ كەتۋى دە مۇمكىن. سوندىقتان ءبىرىنشى كەزەكتە اتا-انا قىراعى بولۋى كەرەك. بالالاردىڭ امان بولۋى ءۇشىن قانداي ەرەجەلەردى قاتاڭ ۇستاۋ كەرەك؟ بۇل جونىندە №21 ەمحانانىڭ «دامۋ جانە ەرتە ارالاسۋ ورتالىعى» بولىمشەسىنىڭ اعا مەدبيكەسى ا.ايداروۆا تولىعىراق ايتىپ بەرەدى.
بيىكتەن قۇلاپ كەتپەسىن
بالانى تەرەزەسى اشىق بولمەدە ءبىر سەكۋندقا دا قاراۋسىز قالدىرماۋ كەرەك. اتا-انا تەرەزەگە ورناتىلعان موسكيت تورى دا ەشقاشان قورعانىش بولمايتىنىن ءبىلۋ كەرەك. سونداي-اق، بىردە-بىر ءۇي جيھازى تەرەزەگە جاقىن بولماعانى ابزال. ماسەلەن، بالا كەرەۋەت نە ۇستەلگە شىعىپ تەرەزەنى اشىپ الۋى مۇمكىن. كىشكەنتاي بالانىڭ تەرەزەنىڭ قالاي اشىلاتىنىن بىلمەگەنى ءجون. تەرەزەنىڭ كىلتتەنگەنى جاقسى.
كۇيىپ قالماسىن
بالالاردى اسۇيدە جالعىز قالدىرماڭىز. تاماق ىستەپ تۇرىپ بالانى قولىڭىزدا ۇستاماڭىز. نارەستە ويناپ وتىرعان جەردە ىستىق سۇيىقتىقتار مەن تاعامدار تۇرماسىن. داستارحاننىڭ شەتىنەن تارتىپ قالىپ، ۇستىنە ىستىق تاماق توگىلىپ كەتپەۋىن قاداعالاۋ كەرەك.
بالانى شومىلدىرار الدىندا ۆانناداعى سۋدىڭ تەمپەراتۋراسىن الاقانمەن ەمەس، شىنتاقپەن تەكسەرىڭىز. ەلەكتر روزەتكالارىن جاباتىن قوندىرعى ورناتىڭىز. كۇندەلىكتى تۇرمىستا قولدانىلاتىن حيميالىق زاتتار، سىرىڭكەلەر، تەز تۇتاناتىن سۇيىقتىقتار (قازاندى، بىتەلىپ قالعان راكوۆينانى تازارتۋعا، مايدى كەتىرۋگە ارنالعان جانە ت .ب.) بالالاردىڭ قولى جەتپەيتىن، قۇلىپتاناتىن جەردە بولۋى كەرەك. بالانى كولىكتە جالعىز قالدىرماڭىز.
سۋدان ساقتانىڭىز
جۋىناتىن بولمەدە كىشكەنتاي بالانى قاراۋسىز قالدىرماڭىز، ءتىپتى ءبىر مينۋتقا دا بولمايدى. ەرتە جاستان جۇزۋگە ۇيرەتىڭىز. اشىق سۋدا بالاعا سايكەس كۇرتەشەلەر كيگىزگەن دۇرىس. ۇڭعىمالاردى، سيستەرنالاردى، سۋ بوشكەلەرىن مىندەتتى تۇردە جانە مىقتاپ جابىڭىز
جولدا اباي بولىڭىز
تروتۋاردا جۇرگەندە بالانىڭ وڭ جاعىندا ءجۇرىڭىز. ەرەسەك ادام جول جاقتا بولۋى كەرەك. بالانى قولىنان ۇستاپ ءجۇرۋ قاجەت. جولدان وتەتىن كەزدە توقتاپ، جولدى تەكسەرىپ الىڭىز. بالاعا جولدى ەكى جاعىنان تەكسەرىپ، باعدارشامنىڭ تۇسىنە، قوزعالاتىن ماشينالارعا نازار اۋدارۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىرىڭىز.
ەڭ ءقاۋىپتى كولىك – تۇرعان كولىك. بالا ونى ءقاۋىپسىز دەپ ويلاپ، ارتقى جاعىنان وتە بەرگەندە باسقا كولىكتىڭ استىنا ءتۇسىپ قالۋى مۇمكىن. بالامەن جولعا شىقپاس بۇرىن، الدىن-الا كوشەنى، تۇرعان كولىكتى تەكسەرمەي، العا جۇرمەڭىز.
ءارقاشان بالادان بۇرىن كولىكتەن ءبىرىنشى بولىپ شىعىڭىز، ايتپەسە بالا قۇلاپ قالۋى نەمەسە جولعا شىعىپ كەتۋى مۇمكىن. بالاعا تروتۋاردىڭ شەتىندە تۇرماي، ايالداما ايماعىندا اباي بولۋعا ۇيرەتىڭىز. ەگەر ول شاعىلىساتىن جولاقتارى نەمەسە ارنايى شاعىلىستىرعىشتارى بار نەون ءتۇستى كيىم كيگەن بولسا، بالانى سىرتتا كورۋ وڭايىراق بولادى.
موتوسيكل مەن ۆەلوسيپەدپەن جۇرگەندە، بالالار مىندەتتى تۇردە قاۋىپسىزدىك دۋلىعاسىن جانە باسقا قورعانىس قۇرالدارىن قولدانۋى كەرەك.
بالانى كولىكتە تەك ارتقى ورىندىقتا جانە ارنايى ورىندىقتا تاسىمالداۋعا بولادى. ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، بالانى اۆتوكرەسلودا تاسىمالداۋ ولىمگە اكەلەتىن جاراقات الۋ مۇمكىندىگىن 75%-عا تومەندەتەدى.
اتا-انا! ەسىڭىزدە بولسىن، ءسىز بالا ءۇشىن ۇلگى جانە بەدەلدى ادامسىز، سوندىقتان وعان كۇندەلىكتى تۇرمىستا جانە سىرتتا جۇرگەندە قاۋىپسىزدىك ءتارتىبىنىڭ قاراپايىم ەرەجەلەرىن ۇيرەتىپ جۇرۋدەن جالىقپاڭىز.