الماتىدا ۇلتتىق كىتاپحانادا «نيەۆادا سەمەي» انتيادرولىق قوزعالىسىنىڭ 33 جىلدىعى اتالىپ ءوتتى. شاراعا 1989 جىلعى جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىنا قارسى شىققان تۇلعا ولجاس سۇلەيمەنوۆ، ەكولوگ مەلس ەلەۋسىزوۆ، وسى قوزعالىس مۇشەسى ۆالەريي جانداۋلەتوۆ، امانتاي قاجى، قوعام قايراتكەرلەرى، بەلسەندىلەر، عالىمدار، جاستار ت.ب. قاتىستى.
جيىندا ادامزاتقا ءقاۋىپتى قارۋدىڭ زيانى مەن زاردابى جانە بەيبىتشىلىك توڭىرەگىندە ويلار قوزعالدى. قوزعالىستىڭ كوشباسشىسى ولجاس ومارۇلىنا يگى تىلەكتەر ايتىلدى. اقىنعا جاستار سىيلىقتارىن بەردى. سونداي-اق، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرىنىڭ قولىنان ماراپاتتار تابىستالدى.
ولجاس سۇلەيمەنوۆ،« نيەۆادا-سەمەي» قوعالىسىنىڭ جەتەكشىسى، اقىن:
– بيىل ءبىزدىڭ قوزعالىسىمىزعا 33 جىل تولدى. بۇل عالامداعى ءىرى قوزعالىس بولدى. ءتىپتى كۇللى جاھاندى ءدۇر سىلكىندىردى. ءبىزدىڭ بەيبىتشىلىك باعىتىنداعى ىستەرىمىزگە امەريكا قۇراما شتاتتارى، جاپونيا تاڭقالدى. سونىمەن بىرگە بۇل باعىتتاعى باستامالارىمىزعا قولداۋ تانىتتى. نەگە؟ ويتكەنى جاپپاي قىرىپ-جوياتىن قارۋدىڭ زيانى ۇلكەن. سالدارى اۋىر. ونى ءالى سەزىپ كەلەمىز. وسى جىلدار ىشىندە تار جول، تايعاق كەشۋدەن وتتىك. بۇل جونىندە ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا ءجۇر. مۇنداي يگى ىستەردىڭ تامىرى تەرەڭگە كەتەدى. وعان تاريح ءوز باعاسىن بەرەر.
ءبىر نارسەنى ايتا كەتكەن ءجون. يادرولىق قارۋ تۇتاس كەڭەستىك يمپەريانىڭ مۇددەسى بولاتىن. بۇعان تەك ورتالىق جاۋاپتى ەدى. بىلايشا ايتقاندا، تىكەلەي كسرو-عا باعىناتىن. ول ۋاقىتتا جاستاۋ ەدىك. جىگەر تاسىپ تۇراتىن. قايتپادىق، اقىرى قارۋسىزدانۋ تەرمينىن ەنگىزدىك. ەندىگى جەردە بۇعان دەيىنگى ىستەرىمىز بەن شارۋالارىمىز توقتاپ قالماق ەمەس. بۇل قوزعالىستى ودان ءارى جانداندىرا بەرەمىز. بارشاڭىزعا اماندىق، تىنىشتىق تىلەيمىز!
مەلس ەلەۋسىزوۆ، ەكولوگ:
– 1989 جىلى جاس ەدىم. سول كەزەڭدەردە ەكولوگيا سالاسىندا ىستەپ ءجۇردىم. مىنە، سول ۋاقىتتا ولجاس اعامىزعا كومەكشى بولدىم. جانىندا بولىپ، انتيادرولىق قوزعالىستىڭ ىستەرىنە اتسالىستىم. بىردە اسكەريلەردەن سۋىق حابار جەتتى. اڭداپ زەر سالساق، يادرولىق سىناقتىڭ كەزەكتى جارىلىسى بولىپتى. ناقتىراق توقتالساق، ۇشقىشتار جارىلىس گازدىڭ لاقتىرىلعانىن ايتتى. اعامىز مەنەن وقيعانىڭ جاي-جاپسارىن سۇرادى. مەن ناقتى نەدەن بولعانىن تۇسىنبەيتىنىمدى ايتتىم. ءبىراق انتيادرولىق ينستيتۋتتىڭ مامانىنا جۇگىنۋگە كەڭەس بەردىم. وسىلايشا قىراۋار شارۋاعا كىرىسىپ كەتتىك.
سودان بۇگىنگە دەيىن تالاي ءىس اتقارىلدى. ءبىراز جۇمىستار جاسالدى. بۇل شىنىمەن دە ۇلكەن شارۋا، جالپىادامزاتتىق تۇرعىدان العاندا عاجاپ ءىس بولدى عوي دەپ ويلايمىن. ءبىر قاراعاندا جەڭىل سياقتى. قوزعالىستىڭ ىشىندە ءجۇرىپ، ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توڭعاندار تۇسىنەدى. بارشا الەمگە بەيبىتشىلىك تىلەيمىن!
ۆالەريي جانداۋلەتوۆ،ق وعام قايراتكەرى:
– وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، «نيەۆادا-سەمەي» تاريحتا قالعان وقيعا بولدى. ەرلىكپەن پاراپار. ونى ءاربىرىمىز سەزىنىپ، تۇسىنەمىز دەپ ويلايمىز. بۇل ۇيىمنىڭ ىستەرى ايقىن. ونىڭ ءبارىن قوعام بىلەدى. وسى قوزعالىستىڭ ارقاسىندا قانشاما جاننىڭ تاعدىرى دۇرىس باعىتقا بۇرىلدى دەپ ويلايمىز. ءبىر نارسەنى ايتپاسقا بولمايدى. ول – ولجاس ومار ۇلىنىڭ ەرلىگى، قايسارلىعى.