كۇز كەلگەندە تابيعات كۇرەڭ بوياۋعا مالىنىپ، كوڭىل دە وزگەشە ءبىر كۇيگە اۋىسادى. سىرتتا سارعايعان جاپىراق سىبدىرى، ىشتە تولقىپ تۇرعان وي مەن سەزىم… بۇل مەزگىل ادامدى تەرەڭ ويعا جەتەلەپ، جۇرەكتىڭ ءۇنىن تىڭداتاتىن شاق. كۇز – بىرەۋگە مۇڭ، بىرەۋگە شابىت، ال كەيبىرەۋ ءۇشىن – ءومىردىڭ جاڭا بەتى.
كۇز – تابيعاتتىڭ عانا ەمەس، كوڭىلدىڭ دە وزگەشە مەزگىلى. جازدىڭ جالىنى باسىلىپ، قوڭىر سالقىن سامال ەسكەندە، ادام جۇرەگىنىڭ ىشكى الەمىندە دە ءبىر تىنىشتىق، ءبىر ساعىنىش ويانادى.
قوڭىر كۇز – ءومىردىڭ وتكىنشىلىگىن ەسكە سالاتىن ۋاقىت. ۋاقىتتىڭ ءىزى اسپاندا بۇلت بوپ، جەردە جاپىراق بوپ قالعاندا، ادام ءوزىن ءومىردىڭ ءۇزىلىسسىز كارديوگرامماسىنداعى ءبىر سىزىق سەكىلدى سەزىنەدى. سول ساتتە جۇرەكتىڭ سوعىسى دا باياۋلاپ، وي مەن سەزىم ارالاسادى.
كۇز – بىرەۋگە مۇڭ، بىرەۋگە شابىت. بىرەۋ وتكەنگە ورالىپ، ساعىنىشتان سىر تارتادى، ەندى بىرەۋ جاڭا باستامالارعا بەكىنەدى. ءبىراق ءبارىنىڭ ورتاق كۇيى – جۇرەكتىڭ ءۇنسىز سيمفونياسى.
سوندىقتان كۇزدى تەك جىل مەزگىلى ەمەس، كوڭىلدىڭ ماۋسىمى دەۋگە بولادى. ول جۇرەكتەگى سەزىمدەردىڭ رەتىن كەلتىرىپ، تىنىشتىقتىڭ ءمانىن ۇعىندىرادى.
كۇزدەگى كوڭىل كۇيدىڭ اۋمالى-توكپەلىگى، جاننىڭ جالاڭاشتانۋى جايلى پسيحولوگ ەلۆيرا ەرعالينا ءوزىنىڭ تەلەگرام ارناسىندا بىلاي دەيدى:
ادام پسيحيكاسى اۋا رايىمەن تىعىز بايلانىستى، ونىڭ وزگەرىسى كوڭىل كۇيگە تىكەلەي اسەر ەتەدى. ءقازىر كۇز كەلدى، كۇن سالقىندادى، جارىق ازايدى، مۇنىڭ بارلىعىنا ءبىزدىڭ اعزامىز، جۇيكە جۇيەمىز، پسيحيكامىز بىردەن رەاكسيا بەرەدى، سوندىقتان كەي ادامنىڭ ەشتەڭەگە زاۋقى سوقپاي جاتا بەرگىسى كەلەدى، ۇيىقتاي بەرۋى مۇمكىن، كوڭىل كۇيى جوق، بىرەۋلەردى مۇڭ باسادى، جىلاۋى مۇمكىن، تاعى بىرەۋدە اگرەسسيا كوتەرىلەدى. مۇنداي كەزدە «ماعان نە بولدى، تاعى نە كورىندى» دەپ ءوزىمىزدى تۇسىنبەي جاتامىز.
نەگە كۇزدە ادامداردى اپاتيا باسادى دەگەنگە كەلەيىك، ءتىپتى بىرەۋلەردىڭ دەپرەسسياسى تەرەڭدەي تۇسەدى، باسقا بىرەۋلەر دەپرەسسيانىڭ العاشقى ساتىلارىن باستان وتكىزەدى. بۇعان ەڭ الدىمەن ىقپال ەتەتىن نارسە – كۇننىڭ جارىعى. كۇزدە بۇلتتى، جاڭبىرلى، قاراڭعى كەز كوپ بولادى. ءبىزدىڭ اعزامىز كۇننىڭ ريتمىمەن جۇمىس ىستەيتىن بولعاندىقتان (كۇن شىققاندا ويانىپ، باتقان كەزدە ۇيقىعا كەتەمىز) ونىڭ جارىعى كوڭىل كۇيىمىزگە قاتتى اسەر ەتەدى. كۇننىڭ كوزى بىزدەگى وكسيتوسين، سەروتونين سياقتى نەيرومەدياتورلاردىڭ كوبىرەك بولىنۋىنە ىقپال ەتەدى، ال كۇننىڭ از كورىنۋى كەرىسىنشە مەلوتونيندى كوبەيتەدى، ول ۇيقى كەزىندە بولىنەتىن نەيرومەدياتور. جارىق از بولعاندىقتان جاساندى جارىق قولدانامىز، سول سەبەپتى ۇيقىعا تارتىپ تۇرادى.
ەكىنشى اسەر ەتەتىن نارسە – تەمپەراتۋرانىڭ وزگەرۋى، ءبىزدىڭ ىشىمىزدە گرادۋسنيك سياقتى تەمپەراتۋرانى قابىلدايتىن ىشكى سەزىمدەرىمىز بار، ونىڭ وزگەرىسىنە دە اعزامىز رەاكسيا بىلدىرەدى. كۇننىڭ سۋىتۋى ادامعا ءبىر ءقاۋىپ توندىرگەندەي بولادى، ءبىز ەركىسىز جيىرىلامىز جانە اعزامىز بار ەنەرگيانى مۇمكىندىگىنشە ساقتاۋعا تىرىسادى. وسى كەزدە ادام ەش نارسەنى جاقتىرمايتىن بولادى، سىرتتان ءبىر قىسىم كورسەتىلگەن بولىپ تۇرادى. سىرتقى تەمپەراتۋرا تومەندەگەندە ادام ءوزىن جالعىز سەزىنەدى، بۇل انا قۇرساعىنداعى جۇيكە جۇيەمىز قالىپتاسىپ جاتقان كەزبەن دە تىعىز بايلانىستى. سالقىننان قاشىپ جىلى جەردە وتىرۋعا ۇمتىلامىز، قيمىل از بولعاندىقتان بويىمىزداعى ەنەرگيا دا تومەندەۋى مۇمكىن، جازبەن سالىستىرعاندا قيمىل-قوزعالىسىمىزعا دا شەكتەۋ قويىلعانداي بولىپ، ىشتەن نەگاتيۆ سەزىنىپ، كوڭىل كۇيدىڭ قۇبىلۋىنا ىقپال ەتەدى. دەنەمىز مۇزداپ، ءوزىمىزدى جايلى سەزىنە الماعاندىقتان كوڭىلىمىز تۇسەدى. كۇزدە تابيعات ءوزىنىڭ جاسىل جاپىراعىنان ايىرىلىپ، قىزىل-جاسىلدى كيىمىن جالاڭاشتاپ، سۇرقاي تۇسكە ەنىپ، ۇيقىعا، ياعني «پەرەزاگرۋزكاعا» كەتەدى، سول شاقتتى ءبىز دە بىردەڭەدەن قالىپ بارا جاتقانداي سەزىمدە بولامىز. جاز بويى قايدا بارساق بولا بەرەتىندەي بولاتىن ەركىندىگىمىزدەن ايىرىلىپ، جالعىزدىق، ۇرەي بيلەيدى. سول كەزدە ءوزىمىز قاشىپ جۇرگەن، جاسىرىپ جۇرگەن سەزىمدەرىمىزبەن بەتپە-بەت قالامىز. ول ەموسيالاردى وڭدەپ، وتكىزىپ جىبەرمەيىنشە ەشقايدا كەتپەيدى، جىلداپ جينالىپ تۇرا بەرەدى.
وسىنداي جاعدايدا نە ىستەي الامىز، بىزگە نە كومەكتەسەدى؟
جىلى كيىنۋ، اياقتى جىلى ۇستاۋ، مۇمكىندىك بولسا، اياقتى جىلى سۋعا سالىپ، جىلى ۆانناعا ءتۇسۋ، ياعني دەنەنىڭ جىلى بولۋىن قاداعالاۋ. مونشاعا بارۋ دا جاقسى كومەكتەسەدى.
قولدان جارىق جاساۋعا تىرىسۋ. جارىق شامدارىن جانە زاماناۋي باسقا دا قۇرالدار ارقىلى جارىقتى مولايتىپ، جىلى اتموسفەرا جاساۋدىڭ دا كومەگى بولادى.
جاقىندارىڭىزبەن تاكتيلدى بايلانىس، قۇشاقتاسۋ، جىلى قارىم-قاتىناستىڭ دا ىقپالى زور.
اتىس-شابىس فيلمدەر، ەكونوميكانىڭ قۇلدىراۋ، تابيعي اپاتتار تۋرالى جاڭالىقتاردى قاراماۋ. كەرىسىنشە، ءپوزيتيۆتى كوڭىل كۇيگە تولى كونتەنت قاراۋدىڭ پايداسى زور.
كىتاپ وقۋدىڭ دا كومەگى كوپ، ول دا ءتۇرلى سەزىم تۋدىرادى، نەگىزى وسى كەزەڭدە كوتەرىلگەن ەموسيانى جۇتپاعان ابزال.
ءجيى باس قوسۋ، كومميۋنيتي، سپيكين كلاب، توپتىق تەرپايا، ۇجىمدىق جۇمىستار دا جىلى اتموسفەرا سىيلايدى، جالعىزدىقتان ارىلتادى.
مەديتاسيا، باسقا كوڭىل كۇيدى قالىپقا تۇسىرەتىن ريتۋالدار جاساۋ. كۇندەلىك جازۋ دا ەموسيانى باسقارۋعا كومەكتەسەدى.
ىستىق تاماق، شاي، ءسۇت ءىشۋ ارقىلى ىشكى تەمپەراتۋرانى كوتەرۋدىڭ دە پايداسى بار.
كوڭىل كۇيدىڭ كارديوگرامماسىن سان قۇبىلتاتىن كۇز مەزگىلى ءسىز ءۇشىن جايلى ءوتسىن وقىرمان. جوعارىدا جازىلعان امان كەڭەسىن پايدالانىپ، قوڭىر كۇزد جارقىن كۇز ەتۋ ءوز قولىڭىزدا. بۇل ەڭ سۇلۋ كۇز بولسىن!