جوعارى اۋديتورلىق پالاتا «Kazakh Tourism» ۇك» اق-عا قازاقستاندىق ءتۋريزمدى ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋعا بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ پايدالانىلۋ تيىمدىلىگىنە جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك ءاۋديتتىڭ قورىتىندىسىن شىعاردى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
تەكسەرۋ ناتيجەلەرى قازاقستاننىڭ تۋريزم سالاسىنىڭ دامۋىنا، سونداي-اق اكسيونەرلىك قوعام قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىنە اسەر ەتەتىن جەكەلەگەن جۇيەلىك
كەمشىلىكتەر مەن بۇزۋشىلىقتاردىڭ بار ەكەنىن كورسەتتى. تۋريزم سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتى ىسكە اسىرۋدى بىرنەشە رەت ءارتۇرلى مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولارعا بەرۋ (20 جىلدا 8 رەت) تۋريزم سالاسىن دامىتۋدا جۇيەلىلىك پەن ساباقتاستىقتىڭ بولماۋىنا اكەلدى. «تۋريستىك قىزمەت تۋرالى» زاڭدا كوزدەلگەن تۋريزم باعىتتارىنىڭ 22 ءتۇرىنىڭ ىشىندە تۋريستىك وبەكتىلەردىڭ 80% قۇرايتىن 4 باعىت (ەكوتۋريزم – 34%، مادەني-تانىمدىق – 29%، اڭشىلىق تۋريزم – 9%، ەمدىك-ساۋىقتىرۋ ءتۋريزمى – 8%) قانا ازىرلەنۋدە.
اۋديت قورىتىندىسى كورسەتكەندەي، سالانىڭ دامۋىن تەجەيتىن نەگىزگى سەبەپتەر مىنالار:
1) مينيسترلىك پەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار اراسىندا وڭىرلىك ۇيلەستىرۋدىڭ بولماۋى (15 وڭىردە تۋريزم سالاسىنداعى ۇيلەستىرۋدى جۇزەگە اسىراتىن
سالالىق باسقارمالار جوق). وسىلايشا، تۋريستىك بيزنەس سۋبەكتىلەرىنە اقپاراتتىڭ جەتپەۋىنە بايلانىستى، تۋريزم سالاسىن مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى
تالاپ ەتىلمەدى جانە سالانىڭ دامۋىنا اسەر ەتكەن جوق. 2022 جىلعى بيۋدجەتتە بۇل ماقساتتارعا 402،0 ملن.تەڭگە قاراستىرىلدى، ونىڭ 85،8 ملن.تەڭگەسى (21،3%)
عانا يگەرىلدى، ونىڭ ىشىندە:
«ءاربىر شەتەلدىك تۋريستكە تۋروپەراتورلاردىڭ شىعىندارىن سۋبسيديالاۋعا» جوسپار بويىنشا 54،7 ملن. تەڭگە كوزدەلگەن، يگەرىلگەنى – 5،8 ملن.تەڭگە (10،6%)؛ «اۆياكومپانيالارعا ىشكى اۆيامارشرۋتتاردا بالالاردى تاسىمالداۋ اقىسىن وتەۋگە (100%) («KIDS GO FREE») جوسپار بويىنشا 211،1 ملن.تەڭگە كوزدەلگەن، يگەرىلگەنى – 76،2 ملن.تەڭگە (36،1%)؛ «وبلىستىق بيۋدجەتتەرگە، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، استانانىڭ بيۋدجەتتەرىنە كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ سانيتارلىق-گيگيەنالىق توراپتاردى كۇتىپ-ۇستاۋعا جۇمسالعان شىعىندارىنىڭ ءبىر بولىگىن سۋبسيديالاۋعا بەرىلەتىن اعىمداعى نىسانالى ترانسفەرتتەرگە» جوسپار بويىنشا 136،3 ملن.تەڭگە كوزدەلگەن، يگەرىلگەنى – 3،7 ملن.تەڭگە (2،7%).
2) مەملەكەتتىك ورگاندار تاراپىنان تۋريستىك قىزمەت كورسەتەتىن سۋبەكتىلەردىڭ ستاندارتتاردى ساقتاۋىنا جۇيەلى باقىلاۋدىڭ بولماۋى. بۇگىنگى تاڭدا تۋريزم سالاسىندا 90-نان استام ستاندارت قابىلدانعانىمەن، بۇل ستاندارتتاردى ساقتاۋ باقىلانبايدى. ناتيجەسىندە ۇسىنىلاتىن تۋريستىك قىزمەتتەردىڭ ساپاسى تالاپقا ساي ەمەس جانە شەتەلدىك تۋريستەردىڭ كەتۋىنە ىقپال ەتەدى.
3) قوناق ءۇي تۋريستىك ينفراقۇرىلىمىنىڭ جەتكىلىكسىز دامۋى (2022 جىلى ورنالاستىرۋ ورىندارىنىڭ بولۋى 3970 قۇرايدى، ونىڭ ىشىندە 130 ورنالاستىرۋ ورنى (3،3%) ساناتتارعا جاتقىزىلعان، ونىڭ ىشىندە 52 ساناتتالعان ورنالاستىرۋ ورىندارى كۋرورتتىق ايماقتاردا) ورنالاستىرۋ ورىندارىنا نەگىزسىز جوعارى باعالاردى تۋعىزادى.
4) ينتەرنەتتىڭ جانە تۋريستىك قىزمەتتەردى سيفرلاندىرۋدىڭ تومەن دەڭگەيى (ينتەرنەت جەلىسىنە قوسىلعان وبەكتىلەر – 76،2%، حالىقارالىق ونلاين برونداۋ
جۇيەلەرىنە ينتەگراسيالانعان – 22،6%). قاشىقتىقتان برونداۋ جانە تولەم جاساۋ مۇمكىندىگىنىڭ بولماۋى تۋريستكە ورنالاستىرۋ شارتتارىمەن تانىسۋعا جانە ساياحات
باعىتىن جوسپارلاۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى.
جالپى، مەملەكەتتىك اۋديت ناتيجەلەرى بويىنشا جالپى سوماسى 1 558،6 ملن.تەڭگەگە بۇزۋشىلىقتار مەن كەمشىلىكتەر انىقتالدى، ونىڭ ىشىندە:
- 919،4 ملن.تەڭگە سوماعا اكتيۆتەردى ءتيىمسىز پايدالانۋ؛
- 546،9 ملن.تەڭگە سوماعا بيۋدجەت قاراجاتىن ءتيىمسىز جوسپارلاۋ؛
- قىزمەتتەردىڭ قۇنىن اسىرا باعالاۋ – 76،7 ملن.تەڭگە؛
- ورىندالماعان جۇمىستار مەن قىزمەتتەردىڭ كولەمى – 11،3 ملن.تەڭگە؛
- نەگىزسىز تولەنگەن جالاقى – 4،3 ملن.تەڭگە؛
اۋديت بارىسىندا بيۋدجەتكە 88 ملن تەڭگە وتەلدى، كاسىپورىن كىرىسىنە 1،3 ملن تەڭگە قالپىنا كەلتىرىلدى، بيۋدجەت قاراجاتىن ءتيىمسىز جوسپارلاۋ جانە پايدالانۋ
ءۇشىن تۋريزم جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ۆيسە-مينيسترىنە قاتىستى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اقتك-نىڭ 234-1 بابى بويىنشا 2 اكىمشىلىك حاتتاما تولتىرىلدى.
دەر كەزىندە دەن قويۋ، الدىن الۋ ماقساتىندا جانە بيۋدجەتتىك جانە وزگە دە زاڭناما بۇزۋشىلىقتارىنىڭ الدىن الۋ، جۇيەلىك شىعىسىلاردى جويۋ،
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنە ۇسىنىمدار بەرىلدى، سونداي-اق مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە، ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنە
جانە «Kazakh Tourism» ۇك» اق-عا تاپسىرمالار بەرىلدى.
جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى