1975 جىلدان كەيىن تۋعان قازاقستاندىقتاردى قولداۋعا باعىتتالعان.
ق ر الەۋمەتتىك كودەكسىنىڭ جوباسىندا زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا جاڭا شارالار پاكەتى قاراستىرىلعان. ولاردىڭ ءبىرى – 2023-2027 جىلدار كەزەڭىندە جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ. بۇل زەينەتكەرلىك دەمالىسقا شىققان ازاماتتارعا جيناقتاۋشى جۇيەدەن قوسىمشا زەينەتاقى تولەمىن تولەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا بازالىق جانە ىنتىماقتى زەينەتاقىنى، سونداي-اق بجزق-دان زەينەتاقى تولەمىن قامتيتىن كوپ دەڭگەيلى زەينەتاقى جۇيەسى قالىپتاستى.
زەينەتاقىنىڭ ىنتىماقتى بولىگى جىل سايىن ازاياتىنى بەلگىلى، ويتكەنى ونى تاعايىنداۋ كەزىندە 1998 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيىن، ياعني جيناقتاۋشى جۇيە ەنگىزىلگەنگە دەيىن جاسالعان ەڭبەك ءوتىلى ەسكەرىلەدى. بۇل رەتتە جۇمىسكەردىڭ 10% بجزق-عا جارنالارى ءتيىستى زەينەتاقى مولشەرىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جەتكىلىكسىز.
الەمدىك تاجىريبەدە زەينەتاقىمەن قامتاماسىز ەتۋدە جۇمىس بەرۋشىگە ماڭىزدى ءرول بولىنگەنىن اتاپ وتكەن ءجون. مىسالى، مالايزيادا جۇمىسكەر تابىسىنىڭ 23%-ىنان جۇمىس بەرۋشىلەر زەينەتاقى قورىنا 12%، قىزمەتكەر – 11%؛ اۆستراليادا 9،5%-ىن تەك جۇمىس بەرۋشى تولەيدى؛ بەلارۋستە – 29%، ونىڭ ىشىندە جۇمىس بەرۋشى – 28%؛ گەرمانيادا – 18،6%، ونىڭ ىشىندە جۇمىس بەرۋشى –– 9،3% تولەيدى.
قازاقستاندا جمزج ەنگىزۋ حالىقتى زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ جاۋاپكەرشىلىگىن مەملەكەت، جۇمىس بەرۋشى جانە قىزمەتكەر اراسىندا بولۋگە مۇمكىندىك بەرەدى،سونداي-اق جوعالعان تابىستى بارابار زەينەتاقى تولەمدەرىمەن الماستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە ىقپال ەتەتىن بولادى.
كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ مۇددەلەرىن ەسكەرە وتىرىپ، كۇن تارتىبىنەن تىس كەزەڭدە جۇمىس بەرۋشىلەرگە تۇسەتىن جۇكتەمەنى ازايتۋ ماقساتىندا ق ر الەۋمەتتىك كودەكسىنىڭ جوباسىندا 5 جىل ىشىندە جمزج كەزەڭ-كەزەڭمەن ەنگىزۋ كوزدەلگەن.
بۇل شارا زەينەتاقىسىنىڭ مولشەرى ولاردىڭ زەينەتاقى اۋدارىمدارىنا تىكەلەي بايلانىستى بولاتىن 1975 جىلدان كەيىن تۋعان قازاقستاندىقتاردى قولداۋعا باعىتتالعان. ولاردىڭ زەينەتاقىسى ءۇش كومپونەنتتەن قۇرالادى: مەملەكەتتەن بازالىق زەينەتاقى، جيناقتاۋشى زەينەتاقى – بجزق-عا ءوز اۋدارىمدارى ەسەبىنەن جانە شارتتى-جيناقتاۋشى زەينەتاقى-جۇمىس بەرۋشىلەر جارنالارى ەسەبىنەن.
شارتتى-جيناقتاۋشى قۇرامداۋىش جيناقتاۋشى (اۋدارىمدار كەزەڭى جانە ولاردىڭ جيىنتىق كولەمى تىركەلەدى) جانە ىنتىماقتى (تۇسكەن قاراجات 1975 جىلدان كەيىن تۋعان جانە زەينەتكەرلىك جاسقا جەتكەن جۇيەگە قاتىسۋشىلارعا زەينەتاقى تولەۋگە باعىتتالاتىن بولادى) زەينەتاقى جۇيەلەرىنىڭ ارتىقشىلىقتارىن قامتيدى.