ماۋسىمنىڭ 25-ىنەن باستاپ 40 كۇندىك «شىلدە» امالى تابيعات ساحناسىنىڭ تورىنە شىعادى.
قازاقتىڭ جىل ساناۋى بويىنشا (ناۋرىزدان باستاپ)، جازدىڭ العاشقى ايى دا بىتۋگە جاقىن. ەندىگى كەزەك – شىلدە ايىنىكى. ەرتەرەكتە قازەكەڭ شىلدە ايىن – اسەت (اساد) دەپ اتاعان (اراب ءسوزى). قازاقشا ارىستان دەگەندى بىلدىرەدى (زودياك بەلگىسى بويىنشا، جىلدىڭ بەسىنشى ايىنىڭ اتاۋى). شىلدە ايىندا امال كوپ: تارازى (نارىق) جۇلدىزى تۋادى، تاڭ سۋىيدى، «سۋىر» امالى كەلەدى. «ۇركەردىڭ تولعاعى» باستالادى. قىرىق كۇن شىلدە حالىق اۋزىندا «سۋىر» دەپ تە اتالادى. سۇمىراي دەگەن ءسوز سۋىر ايى دەگەن ماعىنادا. سودان حالقىمىز: «سۇمىراي كەلسە، سۋ قۇريدى»، – دەيدى. ول امالدار جونىندە ءوز كەزەگىندە جازاتىن بولامىز.
جازدىڭ ەكىنشى ايىندا دا جاۋىن-شاشىن از بولمايتىن ءتۇرى بار. ىلعال مول بولاتىن سياقتى. اسپان الەمى تۇيدەك-تۇيدەك بۇلىڭعىر بۇلتتان ارىلماي-اق قويدى...
ءبىراق ءبىز بۇگىن شىلدە ايىن ەمەس، شىلدە امالىن ءسوز ەتپەكپىز. بۇگىندى ساناماعاندا، ەندى 1 كۇننەن كەيىن شىلدە امالى باستالادى. تاعى ءبىر قيسىن – «شىلدە» ارابشا «شيل»، قازاقشا «قىرىق»- دەگەندى بىلدىرەدى ەكەن. 40 كۇندىك اپتاپتى بۇرىنعىلار «ۇلى شىلدە» دەپ اتاعان. شىلدەنىڭ اڭىزاق، اپتاپ كۇنىن "كۇن شىلىڭگىر" دەگەن.
قالاي بولعاندا دا، 40 كۇن شىلدە كورىنىس بەرە باستادى. اۋا رايىنىڭ قۇبىلمالى بولعانىنا قاراماستان، كۇننىڭ جىلۋى كەمىمەسى انىق. شىلدەنىڭ اتى – شىلدە عوي. ءبىراق بۇل جاڭبىر جاۋمايدى دەگەن ءسوز ەمەس. الداعى اپتادا اپتاپ ىستىقپەن بىرگە نوسەرلى جاۋىن، وكپەك جەل، سالقىن سامال بولۋى ابدەن مۇمكىن. نايزاعاي ويناپ، كۇن كۇركىرەۋى دە عاجاپ ەمەس.
ماۋسىمنىڭ 24-ىندە ۇركەر تاڭ اتا باتىستان كورىنەدى دە، سودان شىلدە-تامىز ايلارىندا 40 كۇنگە سوزىلاتىن ىستىق باستالادى. وسى اپتاپتى شاق حالىق اراسىندا «قىرىق كۇن شىلدە» دەپ اتالعان.
بۇگىن قولدانىستاعى كۇنتىزبە بويىنشا، ماۋسىمنىڭ 23ء-ى، اي ەسەبىنە سۇيەنسەك، ماۋسىمنىڭ – 24- ءى. ال ءبىزدىڭ بابالاردىڭ ەسەبىنشە، وسى ايدىڭ – 10-ى. اپتا ايدىڭ باسىن جانە سوڭىن تۇگەل قامتىپ تۇر. بۇل وسى مەرزىمدە اۋا رايىندا از دا بولسا وزگەرىس بولاتىنىن بىلدىرەدى. اپتا ايدىڭ باسىنا، ورتاسىنا جانە سوڭىنا ءدوپ كەلىپ تۇر. اسپان دەنەلەرىنىڭ بىلدىرۋىنشە، وسى اپتادا جاڭبىر سيرەكسىپ، كۇن ەرەكشە ىسيتىن سىڭايلى. ناعىز جاز ايى ەندى سەزىلەتىن بولادى...