اينالا تولا اق قار، بەزەندىرىلگەن شىرشا، سىيلىقتار مەن مەرەكەلىك داستارحان. جاڭا جىل جىل دەسە، ويىمىزعا بىردەن وسىنداي كورىنىس كەلەدى. كوپ جاعدايدا ءبىز وزگە ەلدەردە دە بۇل مەرەكە ءدال وسىلاي وتەدى دەپ ويلايمىز. الايدا ءار حالىقتىڭ ءسالت-داستۇرى، دۇنيەتانىمى مەن تاريحي تاجىريبەسىنە بايلانىستى جاڭا جىلدى قارسى الۋ ءتاسىلى دە ءارتۇرلى.
كەيبىر ەلدەردە بۇل مەرەكە كوڭىلدى دۋمانمەن، قاتتى شۋ-سالتاناتپەن وتسە، ەندى ءبىر مەملەكەتتەردە تىنىشتىق پەن وي ەلەگىنەن وتكىزۋگە ارنالعان ەرەكشە كۇن رەتىندە قابىلدانادى. تولىعىراق Aqshamnews.kz رەداكسياسى ۇسىنعان ماقالادا.
جاڭا جىلدىڭ شىعۋ تاريحى
ادامزات جاڭا جىلدى شامامەن ءتورت مىڭ جىل بۇرىن اتاپ وتە باستاعان. ەجەلگى مىسىردا بۇل مەرەكە كوكتەمنىڭ كەلۋىمەن، تابيعاتتىڭ جاڭارۋىمەن بايلانىستى بولعان. ول قازىرگى كەزدەگى مەرەكەلىك فورماتتان وزگەشە وتكەن. دەگەنمەن، ادامداردىڭ جاڭا جىلدى ءومىردى جاڭا پاراقتان باستاۋ، وتكەندى ارتقا قالدىرۋ كەزەڭى رەتىندە قابىلداۋى بۇگىنگە دەيىن ساقتالعان ورتاق ۇعىم.
قازىرگى تاڭدا الەم ەلدەرىنىڭ باسىم بولىگى گريگوريان كۇنتىزبەسىن قولدانادى. بۇل كۇنتىزبە بويىنشا جىل 365 كۇنگە سوزىلادى، ال ءار ءتورت جىل سايىن ءبىر كىبىسە جىل بار. كوپشىلىك ءۇشىن جاڭا جىل 1 قاڭتاردا باستالعانىمەن، كەيبىر ەلدەردە بۇل كۇن وزگەشە ەسەپتەلەدى.
باليدەگى جاڭا جىل: تىنىشتىق پەن مەديتاسيا
يندونەزياداعى بالي ارالىندا بىردەن ەكى كۇنتىزبە قولدانىلادى. نەگىزگى ءدىني مەرەكەلەر پاۆۋكون كۇنتىزبەسى بويىنشا وتسە، جاڭا جىل نەپي نەمەسە تىنىشتىق كۇنى ساكا كۇنتىزبەسىمەن اتاپ وتىلەدى. بۇل كۇنتىزبەدە جىل 365 كۇننەن تۇرادى.
نەپي مەرەكەسى ايدىڭ تۋۋىمەن سايكەس كەلۋى ءتيىس، سوندىقتان ونىڭ ناقتى كۇنى جىل سايىن وزگەرىپ وتىرادى. ادەتتە كوكتەم ايلارىنا سايكەس كەلەدى. بۇل كۇنى باليدە تولىق تىنىشتىق ورنايدى: كوشەلەر بوس، جارىقتار وشىرىلەدى، اۋەجايلار مەن مەكەمەلەر ۋاقىتشا جۇمىسىن توقتاتادى. جەرگىلىكتى تۇرعىندار بۇل ۋاقىتتى مەديتاسياعا، ورازا ۇستاۋعا جانە ىشكى رۋحاني تازالىققا ارنايدى.
الەم ەلدەرىندەگى ەرەكشە داستۇرلەر
جاڭا جىلدى قارسى الۋ داستۇرلەرى ەلگە قاراي ايتارلىقتاي ەرەكشەلەنەدى:
يتاليادا جاڭا جىل قارساڭىندا ەسكى زاتتاردان ارىلۋ ءداستۇرى بار. بۇل - وتكەنمەن قوشتاسۋدىڭ بەلگىسى. سوندىقتان، مەرەكە كەزىندە تەرەزەدەن ۇتىك، ورىندىق، ت.ب. ەسكى-قۇسقى زاتتاردىڭ تەرەزەدەن لاقتىرىلۋى - قالىپتى جاعداي. يتاليالىقتاردىڭ جاڭا جىل داستارحانىندا مىندەتتى تۇردە جاڭعاق، جاسىمىق سورپاسى جانە ءجۇزىم بولادى. وسى اتالعاندار ۇزاق ءومىر ءسۇرۋدىڭ، دەنساۋلىق پەن باق-بەرەكەنىڭ بەلگىسى سانالادى.
سۋرەت: naskoruyuruku.ru
يتاليالىقتار جاڭا جىلدىڭ ەڭ العاشقى كۇنى كىمدى كەزىكتىرەتىنىنە دە قاتتى ءمان بەرەدى. ەگەر 1 قاڭتار كۇنى ادام العاش جولىقتىرعان كىسى موناح نەمەسە ءدىن قىزمەتكەرى بولسا، بۇل جامان ىرىم سانالادى. سونداي-اق كىشكەنتاي بالانى جولىقتىرۋ دا جاقسىلىققا بالانبايدى. ال ەڭ العاشقى بولىپ قارت ادام جولىقسا - بۇل باقىت پەن ساتتىلىكتىڭ بەلگىسى دەپ سانالادى.
پانامادا جاڭا جىلدى بارىنشا ۋلاپ-شۋلاپ قارسى الادى: كولىك سيرەنالارى قوسىلىپ، ادامدار ايقايلاپ، ىسقىرادى. ۇلكەن-كىشى، كارى-جاستىڭ ءبارى قولدارىنا نە تۇسەدى، سونىمەن بارىنشا قيقۋلاپ جىلدى قارسى الادى. مۇنىڭ ءبارى كەلە جاتقان جاڭا جىلدى "وياتۋ ءۇشىن"، ياعني ونى ءساتتى ءارى بەرەكەلى ەتۋ ءۇشىن جاسالادى.
سۋرەت: panama.ru
ال ەكۆادوردا ءتۇن ورتاسىندا قۋىرشاقتار ورتەلەدى. "جەسىرلەردىڭ جىلاۋى" دەپ اتالاتىن بۇل ءراسىم كەزىندە ولار وزدەرىنىڭ "جامان كۇيەۋلەرىن" ەسكە الادى.
سۋرەت: vk.com/@biblioteka_dk
ەگەر ءبىر جىل بويى ساياحاتتاۋدى قالاسا، ءداستۇر بويىنشا ەكۆادورلىقتار ساعات 12ء-نى سوققانشا ءۇيدىڭ اينالاسىندا چەمودان نەمەسە ۇلكەن سومكەمەن جۇگىرۋ قاجەت دەپ سانايدى.
ەكۆادورلىقتار اراسىندا جاڭا جىلدا باي بولعىسى كەلسە نەمەسە ماحابباتىن جولىقتىرعىسى كەلسە، ساعات 12ء-نى سوققان ساتتە سارى ءتۇستى ءىش كيىم كيۋ كەرەك دەگەن قىزىق ءداستۇر بار.
سونىمەن بىرگە، ەكۆادورلىقتار وتكەن جىلدىڭ بارلىق قايعىلى ساتتەرىنەن ارىلۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى رەتىندە كوشەگە سۋى بار ستاقان لاقتىرىپ، ونى سىندىرۋدى ۇسىنادى. ولاردىڭ ويىنشا، وسىلايشا بارلىق جامان نارسە سىنىپ، "جوق بولادى".
ال شۆەسيا الەمگە العاشقى شىنى شىرشا ويىنشىقتارىن سىيلاعان ەل رەتىندە بەلگىلى (XIX عاسىر). بۇل ەلدە جاڭا جىلدا ۇيلەردىڭ جارىعى سوندىرىلمەيدى، كوشەلەر جارقىراتىپ جارىقتاندىرىلادى. بۇل شىن مانىندە جارىق مەرەكەسى بولىپ سانالادى.
سۋرەت: grand-tour.ru
شۆەسيادا جاڭا جىل الدىندا بالالار "جارىق پاتشايىمى" ليۋچيانى ساندەيدى. وعان اق كويلەك كيدىرىپ، باسىنا شام جاعىلعان ءتاج تاقادى. ليۋچيا بالالارعا سىيلىقتار اكەلىپ، ءۇي جانۋارلارىنا دا تاتتىلەر بەرەدى. مىسالى، مىسىققا - قايماق، يتكە - قانتتان جاسالعان سۇيەك، ەسەككە - ءسابىز. مەرەكەلىك تۇندە ۇيلەردە جارىق سونبەيدى، ال كوشەلەر جارىقپەن اسەمدەلەدى.
سۋرەت: grand-tour.ru
جاپونيادا جاڭا جىلدىڭ كەلۋىن قوڭىراۋدىڭ 108 رەت سوعىلۋى حابارلايدى. ەجەلگى سەنىم بويىنشا ءاربىر قوڭىراۋ ادامگەرشىلىككە جات جامان قاسيەتتەردىڭ ءبىرىن "جويادى". جاپونداردىڭ ايتۋىنشا، بۇل قاسيەتتەردىڭ سانى التاۋ: اشكوزدىك، رەنىش، اقىماقتىق، جەڭىلتكتىك، شەشىم قابىلداي الماۋ، قىزعانىش.
سۋرەت: vk.com/wall-139092997_16048؟z=photo-139092997_457242757%2Fd4ba7493be4c01ba99
جاپون بالالارى جاڭا جىلدى جاڭا كيىمدە قارسى الادى. بۇل ءداستۇر جاڭا جىلدا دەنساۋلىق پەن ساتتىلىك اكەلەدى دەپ ەسەپتەلەدى. جاڭا جىل تۇنىندە ولار جاستىق استىنا سەگىز كەرەمەت سيقىرشى – باقىتتى قورعاۋشىلاردىڭ سۋرەتى بار جەلكەندى كەمەنىڭ سۋرەتىن جاسىرادى.
جاپوندىقتار جاڭا جىلدىڭ العاشقى سەكۋندتارىن كۇلىپ قارسى الۋ كەرەك، بۇل ساتتىلىك اكەلەدى ەسەپتەيدى. سونداي-اق، باقىت ۇيگە كىرۋى ءۇشىن، جاپوندار ءۇيدىڭ كىرەبەرىسىن بامبۋك پەن شىرشا بۇتاقتارىمەن بەزەندىرەدى: بۇل ۇزاق ءومىر مەن ادالدىقتىڭ سيمۆولى. شىرشا ۇزاق ءومىردى، بامبۋك ادالدىقتى بىلدىرەدى.
ۇستەلدەگى تاعامدار دا سيمۆوليكالىق مانگە يە: ۇزىن ماكارون - تۇزاق ءومىر بەلگىسى، كۇرىش - مولشىلىق، كارپ بالىعى - كۇش-قۋات، بۇرشاق - دەنساۋلىق. ءار وتباسى جاڭا جىلعا ارنالعان ءداستۇرلى تاعام - موتي (كۇرىش ۇنىنان جاسالعان كىشكەنتاي كامپيتتەر، بالىشتەر، توقاشتار) دايىندايدى.
سۋرەت: sushipapa.com.ua
گرەكيادا قوناقتار وزدەرىمەن بىرگە ۇلكەن تاس الا كەلەدى دە، ونى ءۇي ەسىگىنىڭ الدىنان لاقتىرىپ، بىلاي دەپ ايتادى: "ءۇي يەسىنىڭ بايلىعى وسى تاس سياقتى اۋىر بولسىن". ال ەگەر ۇلكەن تاس تابىلماسا، كىشكەنتاي تاس لاقتىرادى دا: "ءۇي يەسىنىڭ كوزىندەگى داق وسى تاس سياقتى كىشكەنتاي بولسىن" دەپ تىلەيدى.
سۋرەت: prosto-travel.ru
جاڭا جىل گرەكتەر ءۇشىن اۋليە ءۆاسيلييدىڭ كۇنى، ول ءوزىنىڭ مەيىرىمدىلىگىمەن تانىمال بولعان دەسەدى. گرەك بالالار كاميننىڭ جانىندا ەتىك قالدىرادى. اۋليە ۆاسيليي ولاردى سىيلىقتارمەن تولتىرادى دەپ ۇمىتتەنەدى.
قاي ەلدە اتاپ وتىلسە دە، جاڭا جىل - ۇمىتكە تولى جاڭا كەزەڭنىڭ، جاقسىلىقتىڭ باستاۋى سانالادى.