كورەيالىق جەتىم قىزدى قۇتقارعان تۇرىك ساربازى تۋرالى كينونى كورگەن بولارسىز؟ كۇنى كەشە اقپاراتتىق جەلىلەردە تۇركياداعى جەر سىلكىنىسىنەن تاراعان مىنا ءبىر سۋرەت سول تاريحي وقيعانى تاعى ەسكە تۇسىرگەندەي. كورەيالىق قۇتقارۋشى تۇرىكتىڭ كىشكەنتاي قىزىن ءۇيىندى استىنان الىپ شىقتى. اتا-اناسىنا تابىستاپ، بوتەلكەنىڭ قاقپاعىمەن اۋزىنا سۋ تامىزدى. وسىلايشا كىشكەنتاي قىزدىڭ «جاڭا ومىرىنە» ءنار بەردى. تۇركيادا ءدال وسىعان ۇقساس جان تەبىرەنتەتىن اسەرلى وقيعالار ەكى اپتانىڭ ىشىندە بىرنەشە مارتە كەزدەسىپ جاتىر...
جەتىم قىزدى قۇتقارعان تۇرىك ساربازى تۋرالى جۇرەكتى جىلاتاتىن وسى ءبىر تاريحي وقيعانى تۇرىك رەجيسسەرى دجون گۋلكاي 2017 جىلى «ايلا. سوعىس قىزى» دەگەن اتپەن كينو تىلىندە سويلەتتى. سول جىلى «شەت تىلىندەگى ۇزدىك فيلم» اتالىمى بويىنشا وسكارعا ۇسىنىلسا دا، «كەيبىر تۇستارى تالاپقا ساي ەمەس» دەگەن باعا الدى. دەگەنمەن، تۋىندى بارلىق الەم تىلىنە اۋدارىلىپ، بىرنەشە مەملەكەتتىڭ كينوتەاترىندا كورسەتىلگەن ەدى. ەڭ باستىسى – كورەرمەنىنەن جوعارى باعا الدى. جالپى، تاريحي وقيعاعا نەگىزدەپ، مۇنشالىقتى شىنايى جەتكىزۋ كەز كەلگەن كينو مامانىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى. كينو سالاسىندا «كەيىپكەر ەمەس، كورەرمەن جىلاۋ كەرەك» دەگەن ۇعىم بار. بار ماسەلە كورەرمەننىڭ كوڭىلىن بوساتىپ، قالاي جىلاتۋىندا بولسا كەرەك. ءاربىر سوزىنە دەيىن ەرەكشە ءمان بەرگەن عاجاپ تۋىندىنى كورسەڭىز، ءسىزدىڭ دە وكىنبەسىڭىز انىق...
سۇلەيمان ديلبيرليگي مەن ايلا
جالپى، ءفيلمنىڭ جەلىسى تاريحتان ەش بۇرمالانباعان. قايتا وقيعا سول قالپىندا تاسپالانعان. وقيعا قىسقاشا بىلاي ءوربيدى: 1950 جىلى سولتۇستىك كورەيا مەن وڭتۇستىك كورەيا اراسىندا سوعىس باستالىپ، وڭتۇستىك كورەيانى قولداۋعا تۇركيادان مىڭداعان سارباز اتتانادى. ولاردىڭ اراسىندا سۇلەيمان ديلبيرليگي ەسىمدى اعا سەرجانت تا بار ەدى. سوعىس وتى تۇتانعان جەرگە كەلگەن تۇرىك اسكەرلەرى سولتۇستىك كورەيا اسكەرى بومبالاعان وڭتۇستىك كورەيانىڭ ءبىر اۋىلىنا بارلاۋعا كەلەدى. اۋىلدىڭ بىردە-بىر تۇرعىنى ءتىرى قالماعان. تەك كىشكەنتاي ايلا عانا امان قالادى. قايتىس بولعان اتا-اناسىنىڭ قاسىندا جىلاپ وتىرعان جەرىنەن تۇرىك اسكەرلەرى تاۋىپ الادى.
60 جىلدان كەيىنگى قاۋىشۋ
وقيعانىڭ شارىقتاۋ شەگى وسى تۇستان باستالادى. بيلىك قانشا قارسى بولسا دا، سۇلەيمان كورەيالىق قىزدى جانىنان قالدىرماي، بىرگە ەرتىپ ءجۇردى. «ايلا» ەسىمىن بەرەدى. اكە-شەشەدەن ءبىر ساتتە ايىرىلعان كىشكەنتاي قىز قاتتى شوشىپ، سويلەي الماي قالادى. ول سويلەمەسە دە، ءتاپ-تاتتى قىلىقتارىمەن سۇلەيماندى عانا ەمەس، بۇكىل تۇرىك ءاسكەرىنىڭ ادامگەرشىلىگىن وياتىپ، باۋراپ العان ەدى. سۇلەيماننىڭ قاسىنان ءبىر ەلى قالمايتىن ايلانىڭ ءتىلى ەڭ العاش «baba» (تۇرىك تىلىنەن اۋدارعاندا «اكە») دەپ شىعادى. تۇرىك اسكەرى دە ونى ەركەلەتىپ «قىزىم» دەپ اتاپ كەتەدى. وسىلايشا ايلا تۇرىك ءتىلىن ۇيرەنىپ الادى.
سۇم سوعىس ادامزاتتى، كىپ-كىشكەنتاي ايلانى دا ايامادى. ارادا ءبىر جىل وتكەندە سۇلەيمانعا ەلگە ورالۋ ءجونىندە بۇيرىق تۇسەدى. ايلا قىزدى وزىمەن بىرگە تۇركياعا الىپ كەتكىسى كەلگەنىمەن، كورەيا بيلىگى قىزدى بەرمەيدى. سوعىس بىتكەنشە، قىزدىڭ جانىندا بولعىسى كەلدى. ءبىراق اسكەري ادام بەرىلگەن بۇيرىققا قارسى شىعا المادى. ءتىپتى، جول سومكەسىنىڭ ىشىنە ايلانى سالىپ، شەكارادان جاسىرىن الىپ وتپەك تە بولادى. بۇل ويى جۇزەگە اسپايدى. اقىرى قىزدى جەتىمدەر ۇيىنە تاپسىرىپ، ەلگە جالعىز ورالادى. ايلانى تۇركياعا الدىرۋ ءۇشىن قوس ەلدىڭ بيلىگىنە بىرنەشە رەت حات تا جازعانىمەن، ەش ناتيجە بولمادى. وسىلايشا ارادا 60 جىلدان كەيىن اكە مەن قىز قايتا قاۋىشادى. ءفيلمنىڭ ەڭ اسەرلى جەرى دە – وسى ءبىر ءسات.
كورەيالىق قۇتقارۋشى تۇرىكتىڭ كىشكەنتاي قىزىن ءۇيىندى استىنان الىپ شىقتى.
دۇنيە دوپ-دوڭگەلەك دەگەن وسى ەكەن. تۇركياداعى جەر سىلكىنىسى الەم ەلدەرىن بەيجاي قالدىرا المادى. ءبىرىنشى كۇننەن باستاپ-اق الەم ەلدەرى قۇتقارۋشىلارى مەن ءدارىگەرلەرىن جىبەرىپ، گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتتى. قۇتقارۋشىلاردىڭ ءولىم مەن ءومىر اراسىنداعى، ءۇيىندى استىنداعى جانتالاسقان جانداردى قۇتقارعان اسا اسەرلى سۋرەتتەرى بۇكىل اقپارات كەڭىستىگىنە تارادى. كەيبىر سۋرەتتەر تاريحتىڭ قايتالاناتىنىن ۇقتىرىپ جاتقانداي. وسىناۋ ساتتەر جاقسىلىقتىڭ ۋاقىتقا، جاعدايعا قارامايتىنىن دالەلدەپ بەردى.
«اlmaty-akshamۋ»، №27 (6320) 23 اقپان، 2023 جىل