ەلىمىزدىڭ نەگىزگى استىقتى وڭىرلەرىندەگى ەگىس ناۋقانىنىڭ بارىسى
ەلىمىزدە ءداستۇرلى تۇردە نەگىزگى استىقتى وڭىرلەرگە اقمولا، قوستاناي جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارى جاتادى. ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى كوبىنە وسى وڭىرلەردەگى ناتيجەلەرگە بايلانىستى بولعاندىقتان، بۇل ايماقتارعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.
اقمولا وبلىسى ەگىس ناۋقانىن العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ مەرزىمىنەن بۇرىن اياقتاپ، ەلدەگى جەتەكشى اگرارلىق ءوڭىر مارتەبەسىن تاعى ءبىر مارتە راستادى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz سالا مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساپ.
وتكەن جىلى وسى كەزەڭدە جۇمىستاردىڭ نەبارى 60%-ى ورىندالسا، بيىل وبلىس جوسپارلانعان مەرزىمنەن ءۇش اپتا بۇرىن تاپسىرمانى تولىق ورىندادى.
جالپى ەگىستىك كولەمى 5،5 ملن گەكتاردى قۇرادى، بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 63 مىڭ گەكتارعا ارتىق. ۇيىمداستىرۋ دەڭگەيىنىڭ جوعارى بولۋى جانە بارلىق قاجەتتى رەسۋرستاردىڭ جۇمىلدىرىلۋى كوكتەمگى دالا جۇمىستارىن اگروتەحنيكالىق تالاپتارعا ساي جانە وڭتايلى مەرزىمدە جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەردى.
ماۋسىمعا دايىندىق قىس مەزگىلىندە باستالدى: اۋقىمدى قار توقتاتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى، ال كوكتەمدە – ىلعال ساقتاۋ جانە 2 ملن گەكتاردان استام جەر وڭدەلدى، بۇل وتكەن جىلعى كورسەتكىشتەن ءۇش ەسە كوپ. جۇمىسقا زاماناۋي ەگىس كەشەندەرىن قوسا العاندا، شامامەن 37 مىڭ بىرلىك اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسى تارتىلدى، بۇل جۇمىستىڭ تيىمدىلىگى مەن ۇزدىكسىزدىگىن قامتاماسىز ەتتى.
مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ دا ءرولى زور بولدى. 770-تەن استام شارۋاشىلىق 100 ملرد تەڭگەدەن استام سوماعا نەسيە الدى، ال ەگىس جۇمىستارى ءۇشىن 76 مىڭ توننادان استام ديزەل وتىنى تومەندەتىلگەن باعامەن ءبولىندى.
ەگىس قۇرىلىمىندا ستراتەگيالىق ماڭىزى بار داقىلداردىڭ ۇلەسى ارتتى: ءداندى جانە ءداندى-بۇرشاقتى داقىلدار 4،6 ملن گەكتارعا ەگىلدى، ال مايلى داقىلدار القابى 430 مىڭ گەكتارعا جەتىپ، وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 161 مىڭ گەكتارعا ارتتى. سونىمەن قاتار مال ازىعى، كوكونىس جانە كارتوپ ەگىلەتىن القاپتار دا كەڭەيتىلدى.
قوستاناي وبلىسىنىڭ ديقاندارى دا ەگىس القاپتارىن ءارتاراپتاندىرۋ بويىنشا بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزۋدە. بيىل وڭىردە 5 ملن گەكتاردان استام القاپقا ەگىن ەگۋ جوسپارلانعان. مايلى جانە الەۋمەتتىك ماڭىزى بار داقىلدار، سونداي-اق مال ازىعى داقىلدارىنىڭ ۇلەسى ايتارلىقتاي ارتتى.
اتاپ ايتقاندا، مايلى داقىلدار القابى 755 مىڭ گەكتارعا دەيىن ۇلعايىپ، بۇل وتكەن جىلعى كورسەتكىشتەن 10%-دان اسا كوپ. كارتوپ القابى ەكى ەسە ارتىپ، 7 مىڭ گەكتاردى، ال قاراقۇمىق ەكى ەسە ارتىپ – 21 مىڭ گەكتاردى قۇرادى. وڭىردە ەگىس ناۋقانى تولىق اياقتالدى.
ەگىنشىلەردى قولداۋ ماقساتىندا وڭىردە «كەڭ دالا 2» جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەۋ باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. وسى باستاما اياسىندا جەرگىلىكتى شارۋا قوجالىقتارى «سپك توبىل» اق ارقىلى 20 ملرد تەڭگەدەن استام جانە «اگرارلىق نەسيە كورپوراسياسى» اق ارقىلى 21 ملرد تەڭگەدەن استام نەسيە الدى. سونداي-اق شارۋالار اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن فورۆاردتىق ساتىپ الۋ باعدارلاماسىن پايدالانىپ، 4 ملرد تەڭگەدەن استام قاراجات تارتتى.
وڭىردەگى باستى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى – تەحنيكانى جاڭارتۋ. جەڭىلدەتىلگەن ليزينگ باعدارلاماسى اياسىندا شارۋالار 12 ملرد تەڭگەدەن استام سوماعا 385 بىرلىك اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن ساتىپ الۋعا كەلىسىمشارت جاساستى. 2024 جىلى ءوڭىر شارۋاشىلىقتارى 173 تراكتور جانە 97 كومباين الدى.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا قاردىڭ ەرتە ەرۋى جانە كوكتەمدە تەمپەراتۋرانىڭ تۇراقتى جوعارىلاۋى ەگىس ناۋقانىنىڭ ۋاقتىلى باستالۋىنا قولايلى اۋا رايى جاعدايىن قامتاماسىز ەتتى.
بيىل اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ جالپى ەگىس القابى 4،4 ملن گەكتاردى قۇرايدى. ءداستۇرلى نەگىزگى داقىل – ءداندى داقىلدار: 3،3 ملن گەكتار. مايلى داقىلدار القابى 760 مىڭ گەكتارعا دەيىن ۇلعايىپ، وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 85،8 مىڭ گەكتارعا ارتتى. بۇل ءوسىم كۇنباعىس (+24،6 مىڭ گا)، زىعىر (+47،9 مىڭ گا) جانە راپس (+16،3 مىڭ گا) القاپتارىنىڭ كەڭەيۋى ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلدى. مال ازىعى داقىلدارىنا 392 مىڭ گەكتار، كارتوپقا – 8 مىڭ گەكتار، كوكونىستەرگە – 1،3 مىڭ گەكتار ءبولىندى.
وڭىردە ەگىس جۇمىستارى ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا باستالىپ، اگروتەحنيكالىق تالاپتارعا ساي جانە ۋاقىتىندا جۇرگىزىلدى. سونىڭ ارقاسىندا ءوڭىر بۇرشاق جانە مايلى داقىلداردى سەبۋدى العاشقى بولىپ باستاعان ايماقتاردىڭ قاتارىنا ەندى.
ەگىس جۇمىستارىنىڭ تولىق ورىندالۋى جانە ديقانداردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق قامتاماسىز ەتىلۋى
قازىرگى ۋاقىتتا ءداندى-بۇرشاقتى داقىلداردى ەگۋ تولىق كولەمدە اياقتالدى. كوكتەمگى دالا جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى رەسۋرستارمەن قامتاماسىز ەتىلدى. ەگىنشىلەردىڭ يەلىگىندە 470 مىڭ توننا ساپالى تۇقىم بار، ونىڭ ىشىندە 52،6 مىڭ تونناسى — ەليتالىق تۇقىم. سورت جاڭارتۋ دەڭگەيى 11،2 پايىزدى قۇراپ وتىر. مينەرالدى تىڭايتقىشتار 317،1 مىڭ توننا كولەمىندە شارتقا وتىرعىزىلعان، بۇل ەگىستى ساپالى اگروتەحنيكالىق وڭدەۋدەن وتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
دالا جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن قاجەتتى تەحنيكا پاركى تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن. ەگىس جۇمىستارىنا 12،3 مىڭ تراكتور تارتىلعان، ونىڭ ىشىندە 4 مىڭنان استامى — جوعارى ءونىمدى تەحنيكا. سونىمەن قاتار 13،7 مىڭ ءدان سەبەتىن تەحنيكا مەن 1،5 مىڭ زاماناۋي ەگىس كەشەنى جۇمىس ىستەۋدە. تەحنيكالىق دايىندىق دەڭگەيى 100 پايىزدى قۇرايدى.
شارۋالار 52،2 مىڭ توننا جەڭىلدەتىلگەن ديزەل وتىنىمەن قامتاماسىز ەتىلدى، ونىڭ ءليترى 254 تەڭگە بولىپ بەلگىلەنگەن. بۇل نارىقتىق باعادان (311 تەڭگە/ليتر) ەداۋىر تومەن.
ەگىس جۇمىستارىنىڭ ۋاقتىلى ءارى ساپالى جۇرگىزىلۋىندە مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلەتىن قولداۋ شەشۋشى ءرول اتقارۋدا. «كەڭ دالا 1» جانە «كەڭ دالا 2» باعدارلامالارى اياسىندا شارۋالار 92،6 ملرد تەڭگە كولەمىندە قارجىلاندىرۋعا قول جەتكىزدى. ونىڭ ىشىندە 37 ملرد تەڭگە «سولتۇستىك» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسياسى ارقىلى باعىتتالدى. ال «قازاگروفينانس» اق ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن ساتىپ الۋعا 14،4 ملرد تەڭگە ءبولىنىپ، 442 تەحنيكا بىرلىگى قارجىلاندىرىلدى. سونىمەن قاتار فورۆاردتىق ساتىپ الۋ تەتىگى اياسىندا قوسىمشا 7،4 ملرد تەڭگە قاراجات ءبولىندى.