مەملەكەت باسشىسى قازاقستان حالقىن تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىمەن قۇتتىقتادى.
قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىندا سويلەگەن ءسوزى جاريالاندى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz اقوردانىڭ رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
قۇرمەتتى وتانداستار!
ارداقتى اعايىن!
بارشاڭىزدى قاستەرلى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ مەرەيلى بەلەسىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن!
ءبىز وسىدان وتىز جىل بۇرىن بابالار ارمانىن اقيقاتقا اينالدىردىق. جاڭا قازاق مەملەكەتى قۇرىلعانىن دۇنيە جۇزىنە پاش ەتىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدى جاريالادىق. بىرنەشە عاسىردان بەرى ءۇزىلىپ قالعان دەربەس مەملەكەتتىلىك ءداستۇرىمىزدى قايتا جالعادىق.
شىن مانىندە، ەگەمەندىك – ەلدىڭ بارىنە بۇيىرا بەرمەيتىن ب ا ق. الەمدە سان ميلليون حالقى بولعانىمەن، ۇلتاراقتاي جەرى جوق قانشاما ۇلت بار؟ ال، قازاقتىڭ پەشەنەسىنە ءوز مەملەكەتىن قۇرۋ باقىتى جازىلدى. بۇل – ۇلى باقىت، ۇلتتىڭ باقىتى! بۇدان اسقان قۋانىش، بۇدان بيىك مارتەبە بار ما؟!
تاۋەلسىزدىك – ەڭ قاسيەتتى، قاستەرلى قۇندىلىعىمىز، ەڭ باستى بايلىعىمىز. حالقىمىز ەگەمەندىكتىڭ قادىر-قاسيەتىن جان-جۇرەگىمەن سەزىنەدى. ويتكەنى، ءبىز ازاتتىقتىڭ قۇنى قانداي ەكەنىن جاقسى بىلەمىز.
بوستاندىق جولىندا تالاي باتىرلارىمىز قۇربان بولدى. قانشاما قيىن كۇندەر باسىمىزدان ءوتتى. ءبىراق، حالقىمىز بارلىق سىناقتى قايىسپاي كوتەردى. تاعدىر تاۋقىمەتى ۇلتىمىزدىڭ جۇرەگىنەن ازاتتىق رۋحىن وشىرە المادى. قازاقتىڭ قايسار ۇل-قىزدارى قاشاندا ەلدى بوستاندىققا ۇندەپ، جىگەرىن جاني ءبىلدى.
ءبىزدىڭ مەملەكەتتىلىك تاريحىمىز كونە زاماننان باستاۋ الادى. ءبىر كەزدە ءبورىلى بايراق كوتەرگەن كوك تۇرىكتەر ماڭگى ەل بولۋعا ۇمتىلدى.
كۇلتەگىن مەن بىلگە قاعان تۋرالى تاستاعى جازۋلار تاريحىمىزدىڭ تەرەڭدىگىن تانىتادى. باتىر بابالارىمىز بۇكىل ەۋرازيادا ات ويناتقان قۋاتتى مەملەكەتتەر قۇردى. سايىن دالادا تەڭدەسى جوق كوشپەلىلەر وركەنيەتىن قالىپتاستىردى. الىپ قۇرلىقتىڭ ساياسي-ەكونوميكالىق دامۋ بارىسىنا وراسان زور ىقپالىن تيگىزدى. ولار ۇرپاققا اسقاق رۋحىن جانە ءور نامىسىن ميراس ەتتى. باعا جەتپەس مادەني مۇراسى مەن جاۋھار جادىگەرلەرىن تابىستادى.
التىن وردا ورتا عاسىرداعى الىپ مەملەكەت رەتىندە بەلگىلى. قازاق حالقى وسى ۇلىق ۇلىستىڭ تىكەلەي مۇراگەرى بولىپ سانالادى. ودان كەيىن تاريح تورىنە قازاق حاندىعى شىقتى. قازىرگى تاڭدا قاسىم حاننىڭ قاسقا جولىن، ەسىم حاننىڭ ەسكى جولىن، ءاز تاۋكەنىڭ جەتى جارعىسىن بىلمەيتىن قازاق كەمدە-كەم.
مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ بەرىك تۇعىرى بولعان دالا زاڭدارى ەل جادىندا ساقتالىپ، بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جەتتى. ءتول تاريحىمىزداعى ەڭ كۇردەلى ساتتەردە حالقىمىز جۇدىرىقتاي جۇمىلا ءبىلدى. بۇلانتى، وربۇلاق جانە اڭىراقاي شايقاستارى – وسىنىڭ ايقىن دالەلى.
قازاقتىڭ ەلدىك جولىنداعى ەرلىگى وتارشىلدىققا قارسى ۇلت-ازاتتىق قوزعالىستاردا ايقىن كورىندى. الاش ارىستارى دەربەس مەملەكەت قۇرۋ ءۇشىن جانىن پيدا ەتتى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە ەل ازاماتتارى مايدان دالاسىندا ەرلىكپەن شايقاستى. كەڭەس زامانىندا زيالىلارىمىز ءتىلىمىز بەن ءدىلىمىزدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتتى.
الپىسىنشى جىلداردا ءتول مادەنيەتىمىز ەرەكشە دامىپ، قازاق ادەبيەتىندە تالانتتار شوعىرى قالىپتاستى، بىرەگەي تۋىندىلار دۇنيەگە كەلدى. كوركەم شىعارمالار ۇرپاق ساناسىن وياتىپ، جاقسىلىققا جەتەلەيتىن تاربيە قۇرالىنا اينالدى. كەشەگى جەلتوقسان قاھارماندارى تاۋەلسىزدىكتى ءبىر تابان جاقىنداتقانى انىق.
اسقار تاۋ الىستاعان سايىن اسقاق كورىنەدى. ءبىزدىڭ بابالارىمىز قازاقتىڭ دەربەس مەملەكەت قۇرىپ، ەركىن ءومىر سۇرۋگە قۇقىلى ەكەنىن تاريح الدىندا دالەلدەدى. وسىلايشا، مىڭجىلدىقتار توعىساتىن تۇستا ازاتتىق تۋى كوگىمىزدە جەلبىرەدى.
ۇلتتىڭ ەڭ ۇلى مۇراتى – تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدىك. سول ساتتەن باستاپ قازاق ەلىنىڭ ۇلى كوشى بولاشاققا بەت تۇزەدى. حالقىمىز ءوز مەملەكەتىن قۇرۋعا كىرىستى. بۇل – تاريحي ادىلدىكتىڭ ورناۋى.
مۇلدەم جاڭا گەوساياسي احۋالدا مەملەكەت قۇرۋ وڭاي شارۋا ەمەس، ناعىز كوشباسشىنىڭ عانا قولىنان كەلەتىن ءىس. ەڭ كۇردەلى، بۇلىڭعىر كەزەڭدە نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتاي دارا تۇلعا تاريح تورىنە شىقتى. انىعىن ايتقاندا، تاۋەلسىزدىك شەجىرەسى ەلباسىنىڭ قولىمەن جازىلدى.
1991 جىلى 1 جەلتوقساندا حالقىمىز وعان ءبىراۋىزدان داۋىس بەرىپ، سەنىم مانداتىن تاپسىردى. ال، 16 جەلتوقساندا پرەزيدەنت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى تۋرالى كونستيتۋسيالىق زاڭعا قول قويدى. اقيقاتىن ايتساق، بۇل حالقىمىزدىڭ تاريحىنداعى ەڭ قۋانىشتى ءارى باقىتتى ءسات بولدى. سول ساتتەن قازاق ەلىنىڭ جاڭا ءداۋىرى – تاۋەلسىزدىك تاريحى باستالدى. 17 جەلتوقساندا ەلباسى الماتىداعى الاڭعا كەلىپ، ەلدىڭ ورتاسىنا شىقتى. تۇڭعىش پرەزيدەنت «حالقىمىزدىڭ بيلىگى تولىق ءوز قولىنا ءتيدى. ازات كۇن تۋدى» دەپ حالىقتان ءسۇيىنشى سۇرادى. ونىڭ تەبىرەنىسكە تولى سول ءسوزى جۇرتتىڭ جادىندا جاتتالىپ قالدى.
بالكىم، بۇگىن ءبارى وڭاي كورىنەر. ءتىپتى، كەيبىر ادامدار تاۋەلسىزدىكتىڭ قۇندىلىعىن جەتە تۇسىنبەۋى مۇمكىن. ال، اعا بۋىن ونىڭ قانداي قيىندىقپەن كەلگەنىن جاقسى بىلەدى. تاريحي كۇندەردىڭ ءاربىر مينۋتىن تەك ەلباسى عانا جان-جۇرەگىمەن سەزىنىپ، باسىنان وتكەرگەن دەپ ايتساق، ارتىق ەمەس. تۇڭعىش پرەزيدەنت ءوزىنىڭ ءبىر سۇحباتىندا ازاتتىقتىڭ العاشقى اسەرىن ەسكە العانى بار. وندا: «جۇرتتىڭ ءبارى ماز-مەيرام بولىپ جاتتى. مەنىڭ دە قۋانىشىمدا شەك جوق ەدى. ءبىراق، قاتتى قوبالجىدىم. ويتكەنى، ءارى قاراي نە بولارىنا الاڭداۋلى ەدىم» دەگەن بولاتىن. بۇل – ءشۇباسىز اقيقات. ەلباسى ايتقانداي، «تاۋەلسىزدىكتى الۋ ءبىر باسقا، ونى ساقتاپ قالۋ ءبىر باسقا».
پرەزيدەنتتىڭ الدىندا جاڭا مەملەكەت قۇرۋ مىندەتى تۇردى. ءبىراق، سونىمەن قوسا وزىنە سەنىم ارتقان حالقىن قيىندىقتان الىپ شىعۋى كەرەك بولدى. ەلدەگى سان ءتۇرلى ماسەلەنى شەشۋدىڭ باستى جاۋاپكەرشىلىگى مەملەكەت باسشىسىنا جۇكتەلدى. سونىڭ ءبارىن تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز ابىرويمەن ەڭسەرە ءبىلدى. تۇپتەپ كەلگەندە، نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ حالقىمىزدىڭ ۇلى پەرزەنتى ەكەنىن ءوز ەڭبەگى ارقىلى تولىق دالەلدەدى. جۇرتىمىز ونىڭ دارا باسشىلىعىمەن كەدەرگىنىڭ بارىنەن سۇرىنبەي ءوتتى.
بۇگىنگى مەرەيلى مەملەكەتىمىز – ەلباسىمىزدىڭ ەرەن ەڭبەگىنىڭ جەمىسى، كوزسىز ەرلىگىنىڭ جەڭىسى! ول تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ نەگىزىن قالاعان تۇلعا رەتىندە الەم تاريحىنان ماڭگى ورىن الادى. تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز جاھان جۇرتىنىڭ الدىندا ۇلت مۇددەسىن قورعاي بىلگەن كورەگەن ساياساتكەر. قيىننان قيىستىرىپ، توسىن شەشىمدەر قابىلداي الاتىن جاسامپاز رەفورماتور. وسىنداي بىرەگەي قاسيەتتىڭ ءبارى بويىنا توعىسقان ءبىرتۋار تۇلعاسى بار قازاق – باقىتتى حالىق!