دەپوزيت – بۇل بانككە نەمەسە قارجى مەكەمەسىنە بەلگىلى ءبىر سومانى بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە جانە شارتتارعا سايكەس ساقتاۋعا بەرۋ.
دەپوزيتكە اقشا سالعان ادام بانكتىڭ كليەنتى رەتىندە قاراجاتتى پايدالانعانى ءۇشىن پايىزدىق سىياقى الادى.
قاي بانكتە دەپوزيت اشۋ ءتيىمدى ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن بىرنەشە فاكتوردى ەسكەرۋ قاجەت، سەبەبى ءار ادامنىڭ قارجىلىق جاعدايى، ماقساتى جانە دەپوزيتتى پايدالانۋ مەرزىمى ءار ءتۇرلى.
1. دەپوزيتتىڭ نەگىزگى تۇرلەرى
دەپوزيتتىڭ ءتۇرىن تاڭداۋ – باستى قادام.
جيناق دەپوزيتى: بەلگىلى ءبىر مەرزىمگە اشىلادى. جوعارى پايىزدىق مولشەرلەمە ۇسىنادى، ءبىراق مەرزىمىنەن بۇرىن شەشۋ كەزىندە تومەندەتىلگەن پايىز قولدانىلادى.
تالاپ ەتۋگە دەيىنگى دەپوزيت: قاراجاتىڭىزدى كەز كەلگەن ۋاقىتتا شەشىپ الۋعا بولادى، ءبىراق مولشەرلەمە تومەن.
كارتالىق (جيناقتاۋ شوتى): ترانزاكسيالار جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ۇساق پايىزدار ۇسىنىلادى.
ۆاليۋتاداعى دەپوزيت: قۇنسىزدانۋ قاۋپىنەن قورعانعىسى كەلەتىندەر ءۇشىن. پايىزدىق مولشەرلەمە ۇلتتىق ۆاليۋتاعا قاراعاندا ادەتتە تومەن.
2. ستاۆكالاردىڭ سالىستىرماسى
پايىزدىق مولشەرلەمە – ەڭ ماڭىزدى كريتەرييلەردىڭ ءبىرى. قازاقستاندا دەپوزيت ستاۆكالارى بانكتەردىڭ ساياساتىنا جانە ۇلتتىق بانكتىڭ نەگىزگى مولشەرلەمەسىنە بايلانىستى بولادى. 2024 جىلدىڭ قاراشا ايى جاعدايىندا جيناق دەپوزيتتەرى بويىنشا ورتاشا مولشەرلەمەلەر:
ۇلتتىق ۆاليۋتادا: 14-16%
شەتەلدىك ۆاليۋتادا: 1-3%
مىسالى:
Halyk Bank: جيناق دەپوزيتتەرىنە 15.5%-عا دەيىنگى مولشەرلەمە ۇسىنادى.
Kaspi Bank: جوعارى موبيلدىلىك جانە 14-15% سىياقى.
Forte Bank: جيناق دەپوزيتتەرى ءۇشىن بونۋستار مەن جىلدىق 16%-عا دەيىن ستاۆكا.
3. سەنىمدىلىك جانە قاۋىپسىزدىك
بانك سەنىمدىلىگىن باعالاۋ ماڭىزدى، سەبەبى دەپوزيتتەر ۇزاق مەرزىمدى ينۆەستيسيا.
قازاقستاننىڭ دەپوزيتتەرگە كەپىلدىك بەرۋ قورى (كدكب): بۇل ۇيىم ءاربىر بانكتىك دەپوزيتكە كەپىلدىك بەرەدى (ۇلتتىق ۆاليۋتادا 20 ميلليون تەڭگەگە دەيىن). تەك وسى قورعا كىرەتىن بانكتەردى تاڭداڭىز.
بانك رەيتينگى، قارجىلىق جاعدايى جانە نارىقتاعى بەدەلى دە ماڭىزدى. مىسالى، Halyk Bank، Kaspi Bank، جانە Jusan Bank – نارىقتا سەنىمدى بانكتەر.
4. دەپوزيت شارتتارى
بانك تاڭداعاندا شارتتاردى مۇقيات زەرتتەڭىز:
مەرزىمدەرى: ادەتتە 3 ايدان 36 ايعا دەيىن. ۇزاق مەرزىمگە اشىلعان دەپوزيتتەر بويىنشا پايىزدار جوعارى.
مەرزىمىنەن بۇرىن شەشۋ مۇمكىندىگى: كەي بانكتەردە بۇل جاعدايدا پايىزدار مۇلدەم تولەنبەيدى نەمەسە ازايتىلعان مولشەرلەمە قولدانىلادى.
اۆتوماتتى كاپيتاليزاسيا: اي سايىنعى ەسەپتەلگەن پايىزداردى نەگىزگى سومامەن قوسۋ ارقىلى تابىستى ارتتىرۋ مۇمكىندىگى.
5. قوسىمشا مۇمكىندىكتەر مەن بونۋستار
كەيبىر بانكتەر قوسىمشا ارتىقشىلىقتار ۇسىنادى:
ءموبيلدى قوسىمشالار ارقىلى ىڭعايلى باسقارۋ.
جيناقتاۋ پروسەسىن اۆتوماتتاندىرۋ.
ساقتاندىرۋ، بونۋستىق باعدارلامالار نەمەسە لوتەرەيالار.
مىسالى:
Kaspi Gold كليەنتتەرى دەپوزيتتى ءموبيلدى قوسىمشا ارقىلى باسقارا الادى جانە قوسىمشا بونۋستار الا الادى.
Halyk Bank اكسيالارى ارقىلى سىيلىقتار ۇسىنادى.
ءتيىمدى تاڭداۋ جاساۋ ءۇشىن ۇسىنىس:
پايىزدىق مولشەرلەمە مەن شارتتاردى سالىستىرىڭىز.
ۇزاق مەرزىمدى ماقساتتارىڭىزعا سايكەس دەپوزيت تاڭداڭىز.
سەنىمدى جانە كدكب قورىنا كىرەتىن بانكتى تاڭداڭىز.
ۆاليۋتا تاۋەكەلدەرىن ەسكەرىڭىز.
اقشانى دەپوزيتتە جيناۋ تيىمدىلىگى ادامنىڭ قارجىلىق ماقساتتارىنا، جاعدايىنا جانە نارىقتىق جاعدايلارعا بايلانىستى. دەپوزيتتەر قارجى جيناۋ قۇرالى رەتىندە تانىمال، سەبەبى ولار ءقاۋىپسىز ءارى تۇراقتى تابىس كوزى ۇسىنادى. ءبىراق بۇل تيىمدىلىك ءاردايىم وزەكتى بولا بەرمەيدى. تومەندە دەپوزيتكە اقشا سالۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى مەن كەمشىلىكتەرى تالقىلانادى، سونداي-اق تيىمدىلىككە اسەر ەتەتىن نەگىزگى فاكتورلار كورسەتىلەدى.
دەپوزيتتە اقشا جيناۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى
قاۋىپسىزدىك
دەپوزيتتەر – ەڭ ءقاۋىپسىز قارجى قۇرالدارىنىڭ ءبىرى. قازاقستاندا دەپوزيتتەرگە مەملەكەت كەپىلدىك بەرەدى:
ۇلتتىق ۆاليۋتادا: 20 ملن تەڭگەگە دەيىن.
شەتەلدىك ۆاليۋتادا: 5 ملن تەڭگەگە دەيىن.
بۇل جۇيە بانك بانكروتقا ۇشىراسا دا، قاراجاتىڭىزدى ساقتايدى.
تۇراقتى تابىس
بانك ءسىزدىڭ اقشاڭىز ءۇشىن بەلگىلى ءبىر سىياقى تولەيدى. پايىزدىق مولشەرلەمە الدىن الا بەلگىلەنگەن، سوندىقتان تابىسىڭىزدى الدىن الا ەسەپتەۋگە بولادى.
جەڭىل باسقارۋ
بانكتەر ۇسىناتىن ءموبيلدى جانە ينتەرنەت-بانكينگ ارقىلى دەپوزيتتى باقىلاۋ، تولىقتىرۋ نەمەسە جابۋ وتە ىڭعايلى.
ينفلياسيادان ءىشىنارا قورعانىس
دەپوزيتتىك مولشەرلەمە ۇلتتىق بانكتىڭ نەگىزگى ستاۆكاسىمەن بايلانىستى، بۇل ينفلياسيا دەڭگەيىنە سايكەس رەتتەلەدى. جيناقتارىڭىز قۇنسىزدانۋ تاۋەكەلىن ازايتۋى مۇمكىن.
قارجىلىق ءتارتىپتى دامىتۋ
دەپوزيتكە اقشا سالىپ وتىرۋ – جيناقتاۋ ادەتىن قالىپتاستىرىپ، قارجىڭىزدى دۇرىس باسقارۋدى ۇيرەتەدى.
دەپوزيتتىڭ كەمشىلىكتەرى
تومەن تابىستىلىق
دەپوزيتتەر جوعارى تابىس كوزى ەمەس. باسقا ينۆەستيسيا قۇرالدارىنا (مىسالى، اكسيالار، وبليگاسيالار، نەمەسە بيزنەسكە سالىمدار) قاراعاندا، دەپوزيتتەردىڭ تابىستىلىعى تومەن.
ينفلياسيا ءقاۋپى
ەگەر ينفلياسيا دەڭگەيى دەپوزيتتىك مولشەرلەمەدەن جوعارى بولسا، جيناقتىڭ ناقتى قۇنى تومەندەيدى. مىسالى، ينفلياسيا 16%، ال ءسىزدىڭ دەپوزيتىڭىز 14% بولسا، ناقتى شىعىنعا ۇشىرايسىز.
قاراجاتتىڭ قولجەتىمسىزدىگى
كوپتەگەن جيناق دەپوزيتتەرىن مەرزىمىنەن بۇرىن شەشۋ كەزىندە پايىزدىق تابىستىڭ ءبىر بولىگىنەن ايىرىلۋىڭىز مۇمكىن. بۇل قاراجاتتى تەز ارادا پايدالانۋدى شەكتەيدى.
شەتەل ۆاليۋتاسىنداعى ءالسىز مولشەرلەمە
ۆاليۋتاداعى دەپوزيتتەر بويىنشا پايىزدىق مولشەرلەمە ۇلتتىق ۆاليۋتاعا قاراعاندا الدەقايدا تومەن (1-3%). سونىمەن قاتار، تەڭگەنىڭ قۇنسىزدانۋ ءقاۋپى شەتەل ۆاليۋتاسىنا اۋىسۋدى تارتىمدى ەتۋى مۇمكىن.
اقشانى دەپوزيتكە سالۋدىڭ تيىمدىلىگىنە اسەر ەتەتىن فاكتورلار
ماقساتىڭىز
ەگەر ماقساتىڭىز قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتى تابىس بولسا، دەپوزيت ءتيىمدى. ەگەر جوعارى تابىستى كوزدەسەڭىز، باسقا ينۆەستيسيالىق قۇرالداردى قاراستىرعان ءجون.
مەرزىمى
ۇزاق مەرزىمدى دەپوزيتتەر جوعارى پايىزدىق مولشەرلەمە ۇسىنادى. ءبىراق ەگەر اقشاعا مەرزىمىنەن بۇرىن قول جەتكىزۋ قاجەت بولسا، بۇل ءتيىمدى بولماۋى مۇمكىن.
ينفلياسيا دەڭگەيى
ينفلياسيا دەڭگەيى دەپوزيت مولشەرلەمەسىنەن جوعارى بولعان جاعدايدا، ناقتى تابىس تەرىس بولۋى مۇمكىن.
بانك تاڭداۋ
تەك سەنىمدى جانە قازاقستاننىڭ دەپوزيتتەرگە كەپىلدىك بەرۋ قورىنا كىرەتىن بانكتەردى تاڭداڭىز.
دەپوزيتكە بالاما نۇسقالار
ەگەر دەپوزيتتەن جوعارى تابىستىلىق ىزدەسەڭىز، كەلەسى بالاما قۇرالداردى قاراستىرىڭىز:
ينۆەستيسيالىق قورلار (پيف): اكسيالارعا، وبليگاسيالارعا سالىمدار. تاۋەكەل جوعارى، ءبىراق تابىسى دا جوعارى بولۋى مۇمكىن.
جىلجىمايتىن مۇلىك: ۇزاق مەرزىمدى ينۆەستيسيا. جالداۋ تابىسىن قامتاماسىز ەتەدى.
التىن نەمەسە شەتەل ۆاليۋتاسىن ساتىپ الۋ: ينفلياسيادان قورعانۋ ءۇشىن جاقسى قۇرال.
دەپوزيتكە اقشا سالۋ:
ءتيىمدى: ەگەر ءسىز قارجى قاۋىپسىزدىگى مەن تۇراقتىلىعىن ءبىرىنشى ورىنعا قويساڭىز.
ءتيىمسىز: ەگەر ينفلياسيا دەڭگەيى جوعارى بولسا نەمەسە جوعارى تابىسقا ۇمتىلساڭىز.
ەگەر دەپوزيتتەن باسقا قۇرالداردى پايدالانعىڭىز كەلسە، قارجىلىق كەڭەسشىمەن كەڭەسكەن دۇرىس. ءار ادام ءۇشىن ەڭ ءتيىمدى شەشىم قارجىلىق ماقساتتارىنا بايلانىستى.