ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ بىلتىرعى «وتباسى كۇنى» مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاۋ سوزىندە: «ءاربىر ادام ءۇشىن ۇشقان ۇياسىنىڭ ورنى بولەك. وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ وتباسىندا تالىم-تاربيە الىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىنا ءسىڭىرۋى وتە ماڭىزدى. «وتان وتباسىنان باستالادى» دەپ بەكەر ايتىلماعان. سالت-داستۇرگە قۇرمەت تە، تۋعان ەلگە سۇيىسپەنشىلىك تە قاسيەتتى قارا شاڭىراقتان باستاۋ الادى»، – دەگەن بولاتىن.
وتباسى كۇنى مەرەكەسىقىركۇيەكتىڭ ەكىنشى جەكسەنبىسى «وتباسى كۇنى» رەتىندە اتاپ وتىلەدى. 2013 جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى كاسىپتىك جانە وزگە دە مەرەكەلەر» تۋرالى جارلىققا وزگەرىس ەنگىزىلىپ، «وتباسى كۇنى» 8 قىركۇيەكتە العاش رەت اتالىپ ءوتتى. سول جىلى «مەرەيلى وتباسى» ۇلتتىق كونكۋرسى جاريالانعان بولاتىن. بيىل «وتباسى كۇنىن» مەرەكەلەۋدىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسى جاسالىپ، قىركۇيەكتىڭ 2-8 كۇندەرى ارالىعىندا تاربيەگە قاتىستى ءتۇرلى ءىس-شارالار وتكىزىلدى.
وتباسىنىڭ ءرولى
وتباسى – بالانىڭ ەڭ العاشقى ۇجىمى، تاربيە مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردىڭ نەگىزى قالاناتىن ورىن. قازاق قوعامىندا وتباسى ءارقاشان قاسيەتتى سانالىپ، «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ» دەگەن ماقال بەكەر ايتىلماعان. قوعامدا تاربيەلى ۇرپاق ءوسىرۋ ءار وتباسىنىڭ مىندەتى سانالادى.
زاڭنامالىق شارالار
وتباسى ينستيتۋتىن نىعايتۋ ءۇشىن زاڭنامالىق جانە ينستيتۋسيونالدىق شارالار قولعا الىنعان. سونىڭ ىشىندە، وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتى قىلمىس دەپ تانۋ، ۇرىپ-سوعۋ ارەكەتتەرىنە قارسى جازانى قاتاڭداتۋ ماسەلەلەرى بار. سونىمەن قاتار، وتباسىلاردى قورعاۋ ماقساتىندا «باقىتتى وتباسى» اتتى رەسۋرستىق ورتالىقتار قۇرىلادى.
«وتباسىن قولداۋ» ورتالىقتارى
قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە جۇمىس ىستەيتىن «وتباسىن قولداۋ» ورتالىقتارىنىڭ سانى 40-قا جەتكەن، ال 2025 جىلعا دەيىن ولاردىڭ سانىن 192-گە دەيىن ارتتىرۋ كوزدەلگەن. بۇل ورتالىقتار ومىرلىك قيىن جاعدايعا تاپ بولعان ادامدارعا قولداۋ كورسەتىپ، تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق بەلگىلەرى بار وتباسىلارعا كومەك كورسەتەدى.
دەموگرافيالىق ءوسىم
2009 جىلعى ساناق دەرەكتەرى بويىنشا رەسپۋبليكادا وتباسىلار سانى 4 022 388 بولسا، 2021 جىلعى ساناق ناتيجەلەرى بويىنشا بۇل كورسەتكىش 5 578 947-گە دەيىن وسكەن. سونداي-اق، سوڭعى 5 جىلدا اجىراسۋ كورسەتكىشى 48،6%-عا تومەندەگەنى بايقالادى.