ءبىز بولاشاق زەينەتاقىمىزدىڭ مولشەرىنە اسەر ەتە الامىز با؟ ارينە! بجزق-عا جالاقىمىزدان مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى (مزج) تۇرىندەگى 10 پايىزدىق اۋدارىمداردى جاساي وتىرىپ، ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارىن (ەزج) دا اۋدارا الامىز.
وزىمىزگە نەمەسە وتباسىلىق بيۋدجەتكە ىڭعايلى سومانى قالاۋىمىز- شا انىقتاپ، وسى «بوس اقشانى» ەرىكتى شوتقا سالۋعا بولاتىندىعى ءتىپتى ىڭعايلى. ءتىپتى، مۇنداي اۋدارىمنىڭ مولشەرى ولاردىڭ جۇيەلىلىگى سياق- تى اسا ماڭىزدى ەمەس. سونداي-اق، ءسىز ءوزىڭىزدىڭ زەينەتاقى شوتىڭىزدى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار بولاشاعىنا بەي-جاي قارامايتىن، جۇمىس ىستەمەيتىن جۇبايىڭىزدىڭ نەمەسە قۇرمەتتى دەمالىسقا شىعاتىن اكەشەشەڭىزدىڭ دە شوتتارىن تولتىرا الاسىز.
ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارىن زاڭدى تۇلعالار دا اۋدارا الادى. جالعىز ايىرماشىلىعى – جەكە تۇلعالار وزدەرى ءۇشىن جانە جوعارىدا ايتىلعانداي، جاقىندارى ءۇشىن، ال زاڭدى تۇلعالار – ءوز قىزمەتكەرلەرىنىڭ پايداسىنا اقشا سالا الادى. جۇمىس بەرۋشى تاراپىنان ىنتالاندىرۋ وتە زاماناۋي جانە الەۋمەتتىك جاۋاپتى قۇرال. ال 2021 جىلدان باستاپ ەكونوميكالىق تۇرعىدان دا ءتيىمدى.
ولاي دەيتىنىمىز، 2021 جىلدىڭ باسىنان باستاپ زەينەتاقى زاڭناماسىنا جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ ەرىكتى جارنالاردى اۋدارۋىن ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. ماسەلەن، قاڭتار ايىنان باستاپ جۇمىس بەرۋشىنىڭ قىزمەتكەردىڭ پايداسىنا اۋدارعان ەزج جەكە تۇلعانىڭ تابىسى رەتىندە قاراستىرىلمايدى، ال جۇمىس بەرۋشى ءۇشىن مۇنداي شىعىستار كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعىن ەسەپتەۋ كەزىندە شەگەرىلۋگە جاتادى. ياعني بۇل جاعدايدا جۇمىس بەرۋشى سالىق سالۋ كەزىندە ارتىقشىلىقتارعا يە بولادى.
ەگەر قىزمەتكەر ەزج-نى ءوز تابىسىنان جەكە پايداسىنا اۋدارۋعا شەشىم قابىلداسا، وندا ول ەلىمىزدىڭ سالىق كودەكسىنىڭ 342 جانە 347-باپتارىنا سايكەس ەزج تولەۋگە ارنالعان شىعىستار بويىنشا سالىق شەگەرىمىن قولدانۋعا قۇقىلى. ەزج ەسەبىنەن زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى شارت جانە ولاردىڭ تولەنگەنىن راستايتىن قۇجات سالىق شەگەرىمىن قولدانۋ ءۇشىن راستاۋشى قۇجاتتار بولىپ تابىلادى. جەكە تۇلعا ءوز پايداسىنا ەزج-نى ءوز تابىسى ەسەبىنەن تولەگەن كەزدە سالىق زاڭناماسىندا تولەنگەن سوماعا سالىقتىق شەگەرىم كوزدەلگەن. قىزمەتكەردىڭ قوسارلانعان سالىق سالۋدى بولدىرماۋدان باسقا دا ارتىقشىلىقتارى ايقىن، ولار: بجزق-داعى ەرىكتى جارنالار ەسەبىنەن زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ سوماسىن، ال كەيىننەن قوردان تولەنەتىن زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ مولشەرىن ۇلعايتۋ. ءالى دە حاباردار بولىپ ۇلگەرمەگەن ادامدار ءۇشىن – اعىمداعى جىلدىڭ 1 مامىرىنان باستاپ بجزق-دا ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارىن ەسەپكە الۋ ءۇشىن شوت اشۋ اۆتوماتتى تۇردە جۇرگىزىلەدى، ياعني سالىمشىعا بجزق كەڭسەسىنە كەلۋدىڭ قاجەتى جوق. بجزق-عا كەلىپ تۇسكەن العاشقى ەرىكتى زەينەتاقى جارناسى ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارى ەسەپكە الىناتىن جەكە زەينەتاقى شوتىن اشۋعا نەگىز بولا الادى. بۇل رەتتە پايداسىنا ەزج جۇرگىزىلەتىن جەكە تۇلعانى سايكەستەندىرۋ ەزج اۋدارۋ كەزىندە تولەم تاپسىرماسىنىڭ ەلەكتروندىق فورماتىندا كورسەتىلگەن دەربەس دەرەكتەر (ءتاا، جسن، تۋعان كۇنى) بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى، ال بارلىق قاجەتتى مالىمەتتەردى، اتاپ ايتساق: جەكە تۇلعانىڭ جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قولدانىستاعى قۇجاتتىڭ دەرەكتەمەلەرى، تۇراقتى تۇراتىن جەرى، وزگە دە مالىمەتتەردى بجزق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ءتيىستى اقپاراتتىق جۇيەلەرىنەن الادى.
ەزج-نى «قازپوشتا» اق بولىمشەلەرى نەمەسە ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەر ارقىلى، سونىڭ ىشىندە ونلاين تاسىلىمەن اۋدارۋعا بولادى. سونداي-اق، جۇمىس بەرۋشىگە ءوتىنىش بەرۋگە دە بولادى، سونىڭ نەگىزىندە ول ءوتىنىش بەرۋشىنىڭ نە وتىنىشتە كورسەتىلگەن ءۇشىنشى تۇلعانىڭ پايداسىنا ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارىن بجزق-عا تۇراقتى تۇردە اۋداراتىن بولادى.
ەرىكتى شارت بويىنشا جيناقتاردان تولەمدەردى 50 جاسقا تولعان ازاماتتار، مۇگەدەكتىگى بار ادامدار، قازاقستاننان تىس جەرلەرگە تۇراقتى تۇرۋعا كەتەتىن نەمەسە كەتكەن، ەلدىڭ زاڭناماسىندا ايقىندالعان، شىعۋ نيەتىن نەمەسە دەرەگىن راستايتىن قۇجاتتاردى ۇسىنعان شەتەلدىكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ادامدار الا الادى. سالىمشى قايتىس بولعان جاعدايدا جيناقتار مۇراگەرلەرگە بەرىلەدى.
2021 جىلدىڭ 1 مامىرىنان باستاپ ەزج الۋشىلار قاتارى كوبەيدى. وعان ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارى مەن ولارعا ەسەپتەلگەن ينۆەستيسيالىق تابىس سوماسى شەگىندە زەينەتاقى جيناقتارى بار تۇلعالار كىردى، الايدا ولار بجزق-دا جانە (نەمەسە) ەرىكتى جزق-دا كەمىندە بەس جىل بولۋعا ءتيىس، ياعني ەزج ەسەبىنەن قاراجات جيناۋدى باستاعان ازاماتتار بەس جىلدان كەيىن ءوزىنىڭ العاشقى تولەمدەرىن الا باستايدى. 2021 جىلعى 1 تامىزداعى جاعداي بويىنشا بجزق كەڭسەلەرىندە ءوتىنىش بەرۋ ارقىلى بجزق-دا كەمىندە بەس جىل بولعان ەزج ەسەبىنەن زەينەتاقى تولەمدەرىن الۋ قۇقىعىن شامامەن 2،8 مىڭ الۋشى پايدالاندى.
ەزج ەسەبىنەن زەينەتاقى جيناقتارىن الۋعا 50 جاستاعى سالىمشىلار، مۇگەدەكتىگى بار ادامدار، سوڭعى كەزدەرى بجزق-عا بەس جىل بويىنا ەرىكتى جارنالار اۋدارىپ كەلگەن ازاماتتار ەلەكتروندىق سيفرلىق قولتاڭبانىڭ كومەگىمەن بجزق كورپوراتيۆتىك سايتىنداعى جەكە كابينەت ارقىلى ونلاين تاسىلىمەن ءوتىنىش بەرە الادى. «بجزق» اق-دا تىركەلگەن، تولەم الۋعا بەرىلگەن ءوتىنىشتىڭ ورىندالۋ مارتەبەسىن enpf.kz سايتىنداعى «ەلەكتروندىق قىزمەت كورسەتۋ» – «مەنىڭ تولەمگە/اۋدارىمعا بەرگەن وتىنىشتەرىم» قىزمەتىنىڭ كومەگىمەن قاداعالاۋعا بولادى.
جيناقتاردىڭ وسى تۇرىمەن بايلانىستى تاعى ءبىر جاڭالىق، 2021 جىلدىڭ 1 مامىرىنان باستاپ قازاقستاننىڭ دەپوزيتتەرگە كەپىلدىك بەرۋ قورىنىڭ (قدكبق) تالاپ ەتىلمەگەن كەپىلدى وتەم سومالارىن ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارى (ەزج) ەسەپكە الىناتىن جەكە زەينەتاقى شوتتارىنا (جزش) ەسەپكە الۋ ءۇشىن بجزق-عا اۋدارۋ ءتارتىبىن بەلگىلەيتىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ەكونوميكالىق ءوسۋدى قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ نورمالارى قولدانىسقا ەنگىزىلدى. بۇل دەگەنىمىز، ەگەر دەپوزيتتەرگە مىندەتتى كەپىلدىك بەرۋ جۇيەسىنىڭ قاتىسۋشىسى بولعان جانە بارلىق بانك وپەراسيالارىن جۇرگىزۋگە ارنالعان ليسەنزيادان ايىرىلعان بانكتەگى دەپوزيت سالىمشىسى كەپىلدىك بەرىلگەن وتەمدى تولەۋ باستالعان كۇننەن باستاپ ءبىر جىل ىشىندە قدكبق-عا جۇگىنبەسە، وندا قدكبق كەپىلدى وتەمنىڭ تالاپ ەتىلمەگەن سوماسىن ەزج ەسەپكە الىناتىن جزش-عا ەسەپكە جاتقىزۋ ءۇشىن بجزق-عا اۋدارادى. شوت اۆتوماتتى تۇردە اشىلادى. ەگەر ازاماتتىڭ ەزج ەسەپكە الىناتىن جزش-سى بار بولسا، وندا كەپىلدى وتەمنىڭ تالاپ ەتىلمەگەن سوماسى وسى شوتقا ەسەپتەلەتىن بولادى. جزش-عا ەسەپتەلگەن كەپىلدىك بەرىلگەن وتەمنىڭ تالاپ ەتىلمەگەن سومالارى ەزج-نىڭ باسقا سومالارى سياقتى تارتىپتە ينۆەستيسيالاناتىنىن دا اتاپ وتكەن ءجون. قدكبق-دان بجزق-داعى ەزج-عا ناقتى اۋدارىمدار زاڭنامالىق وزگەرىستەر كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن ءبىر جىل وتكەن سوڭ، ياعني 2022 جىلعى 1 مامىردان باستاپ قولدانىلاتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. ايدان بەكنۇر.