ق ر پرەمەر-مينيسترى ءاليحان سمايىلوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ 2022-2024 جىلدارعا ارنالعان جوسپارىن ىسكە اسىرۋ بارىسى قارالدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Azattyq Ruhy-نا سىلتەمە جاساپ.
اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ەربول قاراشوكەيەۆ 2022 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قابىلدانعان شارالاردىڭ ارقاسىندا ازىق-تۇلىك ءوندىرىسىنىڭ كولەمى 3،9%-عا ارتىپ، 2،9 ترلن تەڭگەگە جەتكەنىن باياندادى. اتاپ ايتقاندا، وسىمدىك مايى، ۇن، ماكارون، جارما، شۇجىق جانە قانت ءوندىرىسى ارتقان. الايدا ءسۇت ونىمدەرى، سونىڭ ىشىندە سارى ماي، ءسۇت، ىرىمشىك جانە سۇزبە بويىنشا شيكىزات بازاسىنىڭ تومەن دەڭگەيدە دامۋىنا بايلانىستى ءوندىرىس ازايعان.
جاعدايدى وزگەرتۋ ءۇشىن وڭىرلىك اكك ارقىلى ءىرى ءتاۋارلى-سۇت فەرمالارىنىڭ قۇرىلىسىن جەڭىلدىكپەن قارجىلاندىرۋ بويىنشا سقو-نىڭ تابىستى تاجىريبەسىن قولدانۋ جونىندەگى جوبانى ىسكە اسىرۋ باستالدى. وسى ماقساتتارعا 2023 جىلى 100 ملرد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانىپ وتىر، بۇل وندىرىستىك قۋاتى جىلىنا 373 مىڭ توننا ءسۇتتى قۇرايتىن 65 ءتاۋارلى-سۇت فەرماسىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ناتيجەسىندە وتاندىق ءسۇت زاۋىتتارى ساپالى شيكىزاتپەن قامتاماسىز ەتىلەدى، جالپى ءسۇت بويىنشا يمپورتقا تاۋەلدىلىك ايتارلىقتاي تومەندەيدى. الداعى جىلدارى وسىنداي تاعى 50 فەرما سالۋ جوسپارلانىپ وتىر.
مينيستر كوكونىستەردىڭ نەگىزگى تۇرلەرى بويىنشا قازاقستان ىشكى نارىقتىڭ قاجەتتىلىكتەرىن تولىق قامتاماسىز ەتىپ وتىرعانىن ايتتى.
«ماسەلەن، 2022 جىلى 4،1 ملن توننا كارتوپ، 621 مىڭ توننا ءسابىز، 1،1 ملن توننا پياز جانە 551 مىڭ توننا قىرىققابات ءوندىرىلدى. الايدا ءوندىرىس كولەمىنە قاراماستان، قىس-كوكتەم كەزىندە ساقتاۋ قۋاتىنىڭ تومەندىگىنە بايلانىستى نارىقتا وتاندىق كوكونىستەر ۇسىنىسى تومەندەپ وتىر. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن كوكونىس قويمالارىن سالۋ جانە جاڭعىرتۋدىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى كەشەندى جوسپارىن ىسكە اسىرۋ جۇرگىزىلۋدە. ونىڭ اياسىندا 2021-2022 جىلدارى جالپى ساقتاۋ كولەمى 200 مىڭ توننادان اساتىن 37 جوبا ىسكە قوسىلدى. 2023 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 111 مىڭ توننا ءونىمدى ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن 29 جوبانى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانعان»، - دەپ اتاپ ءوتتى ەربول قاراشوكەيەۆ.
پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى – ساۋدا جانە ينتەگراسيا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعارين الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسىن ۇستاپ تۇرۋ جونىندەگى جۇمىس تۋرالى ايتىپ بەردى. وڭىرلەردە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان شارالار تۋرالى اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى سەرىك شاپكەنوۆ، باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى ناريمان تورەعالييەۆ، سونداي-اق تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرمەك كەنجەحان ۇلى باياندادى.
پرەمەر-مينيستردىڭ ايتۋىنشا، الەمدەگى گەوساياسي جاعدايدىڭ شيەلەنىسۋى جانە ونىمدەر مەن شيكىزاتتى جەتكىزۋدىڭ جاھاندىق تىزبەكتەرىنىڭ بۇزىلۋى سالدارىنان ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ەڭ وزەكتى ماسەلەگە اينالىپ وتىر.
«وسىعان بايلانىستى وتكەن جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ 2022-2024 جىلدارعا ارنالعان جوسپارى قابىلداندى. وندا ەگىس القاپتارىن ۇلعايتۋ جانە نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ ءتۇسىمىن ارتتىرۋ كوزدەلگەن. سونداي-اق مال باسىن وسىرۋگە جانە مال شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىنە باسا نازار اۋدارىلىپ وتىر»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
وتكەن جىلى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ۇلعايتۋ جانە ەگىس القاپتارىنىڭ كولەمىن ارتتىرۋ ەسەبىنەن ەلىمىزدىڭ اگروونەركاسىپ كەشەنى دامۋدىڭ وڭ سەرپىنىن كورسەتتى. ماسەلەن، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ءونىم كولەمى 9%-عا ۇلعايىپ 9،3 ترلن تەڭگەنى قۇرادى. ءوسۋدىڭ نەگىزگى فاكتورى بولعان وسىمدىك شارۋاشىلىعىندا ءونىم ءوندىرۋ كولەمى 15%-عا ارتتى.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، جوسپاردى ىسكە اسىرۋمەن بىرگە، دەلدالدىق سحەمالاردىڭ جولىن كەسۋ، الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسىنا مونيتورينگ جۇرگىزۋ جانە نارىقتىق رەتتەۋ شارالارى بەلسەندى تۇردە ىسكە اسىرىلۋدا.
رەسپۋبليكانىڭ اگروونەركاسىپ كەشەنىندە ءبىرقاتار جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا. اتاپ ايتقاندا، ءوندىرىستى ودان ءارى ءارتاراپتاندىرۋ ءۇشىن 65 ءتاۋارلى-سۇت فەرماسى ىسكە قوسىلادى. وعان قوسا، دۇنيەجۇزىلىك جانۋارلار دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ۇيىمىمەن بىرگە قازاقستاننىڭ جانۋارلاردىڭ اسا ءقاۋىپتى ينفەكسيالارى بويىنشا تۇراقتى دەگەن مارتەبە الۋى تۋراسىنداعى جۇمىستار جالعاسۋدا. بۇل وتكىزۋ نارىقتارىن كەڭەيتۋگە جانە ەت ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىن ۇلعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونىمەن قاتار اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساقتاۋدىڭ قاجەتتى ينفراقۇرىلىمى قۇرىلۋدا. بۇگىنگى تاڭدا جالپى سىيىمدىلىعى 2 ملن تونناعا جۋىق كوكونىس پەن جەمىستى ساقتايتىن 1 200-دەن استام وبەكت بار. الايدا، ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل جەتكىلىكسىز – جاڭا كوكونىس قويمالارى قاجەت.
وعان قوسا ءاليحان سمايىلوۆ فەرمەرلەر ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك سۋبسيديالاۋ اقپارات جۇيەسىنە شاعىم ايتاتىنىنا نازار اۋداردى.
«ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جوسپارىن ورىنداۋ بويىنشا جۇمىستى جالعاستىرۋ قاجەت»، — دەدى ۇكىمەت باسشىسى.
قورىتىندىلاي كەلە، پرەمەر-مينيستر نارىقتىڭ ناقتى قاجەتتىلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، جاڭا كوكونىس قويمالارىن سالۋ جانە قولدانىستاعى قويمالاردى جاڭعىرتۋ بويىنشا كەشەندى جوسپاردى وزەكتەندىرۋدى، بارىنشا قىسقا مەرزىم ىشىندە سۋبسيديالاۋدىڭ ونلاين-پلاتفورماسىنىڭ ءتيىستى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋدى، ماۋسىم ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ قاجەتتى ونىمدەرىن ساتىپ الۋدى، ونىڭ ىشىندە كورشى ەلدەردەن اكەلەۋدى قامتاماسىز ەتۋدى، سونداي-اق «ازىق-تۇلىك كورپوراسياسىنىڭ» جۇمىسىن ەلىمىزدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن جانە ءامات باعاسىن تۇراقتاندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتاي وتىرىپ، قايتا قۇرۋدى تاپسىردى.