بالاڭىزعا يە بولىڭىز!

ايتپەسە، ايىپپۇل ارقالايسىز!

ءتىپتى بالانىڭ اكە-شەشەسى قىلمىستىق جاۋاپقا تارتىلىپ، تۇرمەگە قامالۋى مۇمكىن جاعدايلار دا بار، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz  

كامەلەتكە تولماعان قۇقىقبۇزۋشىلار پوليسيا بولىمشەسىنە تۇسسە، ولاردىڭ زاڭدى وكىلى ايىپپۇل ارقالايدى.

قازاقستان زاڭى بويىنشا، بالا – 18 جاسقا، ياعني كامەلەتكە تولماعان ادام. ال كامەلەت جاسىنا جەتپەگەن بالاعا ونىڭ زاڭدى وكىلى جاۋاپتى.

بالانىڭ زاڭدى وكىلدەرى – اتا-انا، بالا اسىراپ الۋشى، قورعانشى نەمەسە قامقورشى، پاترونات تاربيەلەۋشى جانە بالاعا قامقورلىق جاساۋ، ءبىلىم، تاربيە بەرۋ، ونىڭ قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعاۋدى جۇزەگە اسىراتىن باسقا دا ادامدار.

كامەلەتكە تولماعاندار قاي ۋاقىتتا جالعىز جۇرە المايدى؟

بالاعا تۇنگى ساعات 22.00-دەن تاڭعى 06.00-گە دەيىن ويىن-ساۋىق مەكەمەلەرىندە اتا-اناسىنىڭ قاراۋىنسىز جۇرۋگە تىيىم سالىنادى. بالانىڭ ويىن-ساۋىق مەكەمەسىندە ەرەسەك تۋىسىمەن نەمەسە كامەلەتكە تولعان دوسىمەن ءجۇرۋى دە زاڭسىز سانالادى.

ويىن-ساۋىق مەكەمەلەرىنە مىنالار جاتادى:

ويىن مەكەمەلەرى؛

تۇنگى كلۋبتار؛

كافە-بارلار؛

مەيرامحانالار؛

ينتەرنەت كافە؛

كومپيۋتەر كلۋبتارى؛

بيليارد بولمەلەرى؛

بوۋلينگ كلۋبتارى مەن كينوتەاترلار؛

تەاتر جانە ويىن-ساۋىق نىساندارى جانە باسقا عيماراتتار؛

كوڭىل كوتەرۋ، تەاتر جانە ويىن-ساۋىق، سپورتتىق، مادەني جانە دەمالىس قىزمەتتەرى ۇسىنىلاتىن ءۇي-جايلار، قۇرىلىستار.

سونداي-اق زاڭدى وكىلى قاسىندا بولماسا، كامەلەتكە تولماعاندار كوشەدە تۇنگى 23.00-دەن تاڭعى 06.00-گە دەيىن جۇرە المايدى.

ەگەر وسى ۋاقىتتا بالا ءۇيدىڭ اۋلاسىنداعى ورىندىقتا وتىرسا، قوقىس توگۋگە شىقسا، ءۇيدىڭ ءدال جانىنداعى دۇكەنگە بارسا، پوليسيا ونى بولىمشەگە اكەتپەيدى. ءتارتىپ ساقشىلارى ەڭ الدىمەن بالانىڭ تۇنگى ۋاقىتتا نەگە دالادا جۇرگەنىن سۇراپ، سەبەبىن بىلگەن سوڭ، پاتەرىنە دەيىن ەرتىپ اپارادى. ەگەر بالانىڭ اكە-شەشەسىن سول ساتتە تابۋ مۇمكىن بولماسا، ۋاقىتشا بولىمشەگە جەتكىزەدى.

كامەلەتكە تولماعاندار تۇندە جۇرگەنى ءۇشىن كىمگە ايىپپۇل سالىنادى؟

بالا تۇنگى ۋاقىتتا ويىن-ساۋىق مەكەمەسىندە نەمەسە كوشەدە جالعىز جۇرسە، اتا-اناسىنا نەمەسە زاڭدى وكىلىنە:

ويىن-ساۋىق مەكەمەلەرىندە جۇرگەنى ءۇشىن – 3 اەك نەمەسە 2023 جىلى – 10 350 تەڭگە ايىپپۇل سالىنادى؛

كوشەدە جۇرگەنى ءۇشىن – الدىمەن ەسكەرتۋ جاسالادى.

ەگەر مۇنداي وقيعا ءبىر جىل ىشىندە قايتالانسا، اكە-شەشەسى 7 اەك (24 150 تەڭگە) ايىپپۇل ارقالايدى.

بۇدان بولەك، 18 جاسقا تولماعان بالالاردى تۇندە ەرەسەكتەرسىز ويىن-ساۋىق مەكەمەسىنە كىرگىزگەنى ءۇشىن كاسىپكەرلەر دە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى.

ايىپپۇل مولشەرى:

جەكە تۇلعالارعا – 10 اەك (34 500 تەڭگە)؛

شاعىن كاسىپكەرلەر نە كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدارعا – 15 اەك (51 750 تەڭگە)؛

ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە – 30 اەك (103 500 تەڭگە)؛

ءىرى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە – 50 اەك (172 500 تەڭگە).

ەگەر مۇنداي فاكتىلەر بiر جىل iشiندە قايتالانسا، قىزمەتتى نەمەسە قىزمەتتىڭ جەكەلەگەن تۇرلەرىن ۋاقىتشا توقتاتا تۇرىپ، ەكى ەسە كوپ ايىپپۇل سالىنادى:

جەكە تۇلعالارعا – 20 اەك (69 000 تەڭگە)؛

شاعىن كاسىپكەرلەر نە كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدارعا – 30 اەك (103 500 تەڭگە)؛

ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە – 50 اەك (172 500 تەڭگە)؛

ءىرى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە – 100 اەك (345 000 تەڭگە).

قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىك

ءوز مىندەتتەرىن ورىنداماي، بالانى ءقاۋىپتى جاعدايدا جالعىز قالدىرعان اتا-انالار قىلمىستىق جازاعا تارتىلۋى مۇمكىن. قىلمىستىق كودەكستە "ءقاۋىپتى جاعدايدا قالدىرۋ" دەپ اتالاتىن باپ بار.

ومىرىنە نەمەسە دەنساۋلىعىنا ءقاۋىپ تونگەن بالانى كومەكسىز، قاساقانا جالعىز قالدىرعانى ءۇشىن 100 اەك (345 000 تەڭگە) ايىپپۇل نە 45 تاۋلىككە دەيىن قاماۋعا الۋ جازاسى قاراستىرىلعان.

ەگەر بالانىڭ دەنساۋلىعىنا ابايسىزدا اۋىر نەمەسە ورتاشا اۋىر زيان كەلسە، 2000 اەك (6 900 000 تەڭگە) ايىپپۇل سالىنادى نەمەسە 2 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى.

ەگەر كومەكسiز قالدىرىلعان بالا ابايسىزدا قازا بولسا، 3 جىلعا سوتتالۋى مۇمكىن.