مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى وتىرىسىنداعى سوزىندە تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق، بۋللينگ پەن اگرەسسيا دا قازىرگى ۋاقىتتاعى قاتەرلى ءۇردىس ەكەنىن ايتتى.
اشىعىن ايتساق، قوعامدا قاتىگەزدىك كۇشەيىپ بارادى. بىرەۋگە ءتىل تيگىزىپ، ار-نامىسىن تاپتاپ، ءتىپتى، ۇرىپ-سوعۋعا دايىن تۇراتىندار از ەمەس. جەدەل جاردەم جانە قوعامدىق كولىك جۇرگىزۋشىلەرىنە شابۋىل جاسالعانىن بىلەسىزدەر. ادامعا الىمجەتتىك كورسەتۋ، قورلاۋ دۇرىس ەمەس. مۇنداي تەرىس ارەكەتتەرگە كوز جۇما قاراۋعا بولمايدى. «اۋرۋىن جاسىرعان ولەدى». سوندىقتان ءبىز وسى قوعامدىق دەرتتى جاسىرماي، اشىق ايتۋىمىز كەرەك – دەدى ول.
ازاماتتارىمىز ۇيدە دە، تۇزدە دە ءوزىن ءقاۋىپسىز سەزىنۋگە ءتيىس. ءبىر سوزبەن، ءقاۋىپسىز ورتادا ءومىر ءسۇرۋى كەرەك. زاڭ مەن ءتارتىپ قاتاڭ ساقتالۋعا ءتيىس، ياعني قوعامدا زاڭ ۇستەمدىگى بولۋى قاجەت. ەڭ باستىسى، ءبىز مەيىرىمدى ءارى مادەنيەتتى ۇرپاق تاربيەلەۋىمىز كەرەك. تاعى ءبىر كەسەل، بۇل – ۆانداليزم. وكىنىشكە قاراي، قوعامدىق مۇلىكتەن باستاپ، مىڭجىلدىق مادەني مۇرالارعا دەيىن – ءبارىن جاپپاي ءبۇلدىرۋ كەيىنگى كەزدە ادەتكە اينالعان. بۋرابايداعى جۇمباقتاستى، باياناۋىلداعى كەمپىرتاستى قاراڭىزدار. ەڭ جاۋھار جەرلەرىمىزدىڭ سۇلۋلىعى شيمايدىڭ استىندا قالىپ جاتىر. ۇيدەگى ءليفتىنى، اۋلاداعى ويىن الاڭىن، كوشەدەگى ايالدامانى قيراتۋدىڭ قانداي قيسىنى بار؟! مۇنىڭ ءبارى – بارىپ تۇرعان تارتىپسىزدىك، مادەنيەتسىزدىك – دەدى توقايەۆ.
وركەنيەتتى ەلدىڭ ءاربىر ازاماتى قوعام مۇلكىن ءوز مۇلكىندەي قورعاۋى كەرەك. دۇنيە جۇزىندە، ناقتى ايتقاندا، جاپونيادا، وڭتۇستىك كورەيادا، قىتايدا، سينگاپۋردا جاعىمدى مىسالدار كوپ، وسى ەلدەر كوپكە ۇلگى بولىپ وتىر. ال ءبىز نەگە ولاردان كەم بولۋىمىز كەرەك؟ كەلەسى تۇيتكىل – ىسىراپشىلدىق. شىن مانىندە، ىرىستىڭ باستاۋى – ۇنەمشىلدىك. دامىعان ەلدەردە جارىق پەن سۋعا دەيىن ۇنەمدەپ پايدالانۋ جوعارى دەڭگەيدەگى قوعامدىق مادەنيەتكە اينالعان. ال بىزدە بۇعان مۇلدە كەرەعار جاعداي قالىپتاسقان. ميلليونداعان ادامنىڭ ىسىراپشىلدىعى بۇكىل ەلدىڭ بايلىعىن جەلگە ۇشىرادى. مىسالى، سۋ ماسەلەسى. بىزدە سۋدى ۇنەمدەۋگە بايلانىستى قالىپتاسقان ءداستۇر جوق. ونى اشىق مويىنداۋىمىز كەرەك. ال سۋ بولاشاقتىڭ بايلىعى ەكەنىن بۇكىل الەم مويىندايدى. بۇل – قازاقستان ءۇشىن اسا ماڭىزدى ماسەلە. سەبەبى ەلىمىزدە سۋ تاپشىلىعى پايدا بولدى – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
بىزدە ماتەريالدىق قانا ەمەس، رۋحاني ىسىراپشىلدىق تا بار. ءوزىڭدى، ەلىڭدى دامىتۋعا قاجەتتى قانشاما التىن ۋاقىت ونبەيتىن داۋ-دامايعا، ەش پايداسى جوق ىسكە جۇمسالىپ جاتىر. ءارقايسىمىز ۇنەمشىل ءارى ۇقىپتى بولساق، ەلىمىزدىڭ بەرەكەسى ارتا تۇسەر ەدى. ۇرپاقتىڭ ساناسىنا وسىنى سىڭىرە بەرۋىمىز قاجەت. وسى دەرتتىڭ بارىنەن تۇبەگەيلى ارىلساق، ۇلتىمىزدىڭ ساپاسىن جاقسارتامىز، ونى مۇلدە جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەمىز. قوعامعا ءقاۋىپتى كەسەلدەرمەن كۇرەسۋگە زيالى قاۋىم، اقپارات قۇرالدارى، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار، بارلىعى ءبىر كىسىدەي جۇمىلۋى كەرەك. مۇنى ءاربىر ازاماتتىڭ جانە بۇكىل قوعامنىڭ مىندەتى دەپ ءتۇسىنۋ قاجەت. سەبەبى بۇل – ۇلتتىڭ بولاشاعىنا تىكەلەي قاتىسى بار ماسەلە – دەدى مەملەكەت باسشىسى.