جۋىردا الماتى «ۇلى دالا ويىندارى» رەسپۋبليكالىق فەستيۆالى وتكەنى ءمالىم. سونداعى «اۋدارىسپاق» سايىسىنا كورەرمەندەر اراسىنان ءبىر جىگىت سۋىرىلىپ ورتاعا شىقتى. شىقتى دا بەلدەسكەن ءۇش جىگىتتى دە اتتان اۋدارىپ ءتۇسىرىپ، جيىلعان جۇرتتى ءتانتى ەتكەن ەدى. باۋىرجان ءابدىقايىم ەسىمدى بۇل ازاماتقا كوپپەن بىرگە قول سوعىپ، ونەرىنە سۇيىندىك. كەيىننەن تىلدەسۋدىڭ دە ءساتى ءتۇستى. سونىمەن، قورعانىس سالاسىنداعى قۇرىشتاي بەرىك ازاماتتىڭ ومىرىنە ءۇڭىلىپ كوردىك.
باۋىرجان ءابدىقايىم – قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ الماتىدا ورنالاسقان ورتالىق سپورت كلۋبى جەكە قۇرامىنىڭ ۆزۆود كومانديرى. 29 جاستاعى اسكەري قىزمەتشى 2017 جىلدان بەرى وسى ىرگەلى ۇجىمدا ەڭبەك ەتەدى.
باۋىرجان – تۇركىستان وبلىسىنىڭ ءشامشى قالداياقوۆ اۋىلىنىڭ تۋماسى. بەس اعايىندى جىگىتتىڭ اكەسى اۋىلدا مال، جىلقى ۇستايدى. باۋىرجاننىڭ دا ەن سالعان اتى، باسىرەگە مىنگەن «كۇرەڭى»، «كوكجالى» بولعان. جىلقىجاندى جىگىت جابىرقاعان ساتتەرىندە سولارعا «مۇڭىن» شاعاتىن، ءۇنسىز سويلەسەتىن. قوس اتىم ماعان رۋح، كۇش سىيلايتىن دەيدى ول. سونداي جۇيرىكتەردىڭ جالىمەن جارىسىپ وسكەن بالا سپورتشى بولۋدى ارمانداعان ەكەن. قازاقشا كۇرەستى جاقسى كوردى. بوز كىلەمدى باعىندىرعىسى كەلەتىن بالاڭ ارمانى.
– جاسىراتىنى جوق، اۋىلدا ءبىز سەكىلدى سپورتقا جان-تانىمەن اۋەس بالالاردى دامىتاتىن، جەتەلەيتىن، باعىن اشاتىن مۇمكىندىكتەر بولعان جوق. ال ناعىز بولاشاق سپورتشىلار، قايناعان ەڭبەكتىڭ، قارا جۇمىستىڭ ورتاسىندا شىڭدالىپ ءوسىپ كەلە جاتقان قارادومالاقتار اۋىلدا دەپ سەنىممەن ايتا الامىن. مەنىڭ اۋىلدا قولىم جەتپەگەن سول ارماندارىم ءقازىر وسى الماتىدا ورىندالىپ جاتقانداي، – دەيدى سپورتشى باۋىرجان ءابدىقايىم.
بىلەكتى، جۇرەكتى جىگىت ءقازىر مەگاپوليستە، ەلىمىزدىڭ وزگە دە وڭىرلەرىندە وتەتىن، ءتىپتى حالىقارالىق مارافونداردا، سپورتتىق، بۇقارالىق جارىستاردا توپ جارىپ ءجۇر.
2018 جىلى الماتى ىرگەسىندەگى تامعالى تاس شاتقالىندا وتكەن حالىقارالىق IV «Tengri Ultra» مارافونىنا قاتىسىپ، قارجىلاي سەرتيفيكاتقا يە بولدى. كوركەم تابيعات اياسىندا جۇگىرۋگە الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 1500-گە جۋىق اتلەت كەلگەن بولاتىن.
ودان سوڭ 2019 جىلى «Tun Run» تۇنگى جارىسىندا بوي كورسەتتى. الماتىلىقتار مەن قالا قوناقتارىنا سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋدى، بۇقارالىق سپورتتى، ءتۋريزمدى دامىتۋدى كوزدەيتىن جانە حالىقتى دەنە شىنىقتىرۋ مەن سپورتپەن بەلسەندى اينالىسۋعا شاقىراتىن بۇل مارافوننىڭ دا ءوز ارتىقشىلىعى بار. قاتىسۋشىلار ءداستۇر بويىنشا ءتۇن مەزگىلىندە ماڭدايشام جارىعىمەن الماتىنىڭ تاۋ باۋرايىمەن جۇگىرەدى. سول جىلى سەگىزىنشى مارتە ۇيىمداستىرىلعان «Tun Run – 2019» تۇنگى مارافونىندا 100-گە تارتا قاتىسۋشىنىڭ ىشىنەن باۋىرجان ءابدىقايىم 2-ورىندى جەڭىپ الدى.
كەلەر جىلى وتكەن قازاقستاندىق «Nomad Race – 2020» ەكسترەمالدى اتلەتتەر جارىسىنان دا تابىلدى. ال ءدال وسىنداي تىكەندى سىمدار، تىك قابىرعالار، قولىڭ وڭايشىلىقپەن ىلىگە قويمايتىن سۋسىعان تۇتقالار، باتپاقتى شۇڭقىرلار، تار تەسىكتەن جەدەل شىعۋ سياقتى ءتۇرلى كەدەرگىدەن وتۋگە ارنالعان، ءتوزىمىڭ مەن سابىرىڭدى، بىلەگىڭنىڭ كۇشى مەن جۇرەگىڭنىڭ مىقتىلىعىن تارازىعا سالاتىن 5 شاقىرىمدىق «Race Nation – 2021» جارىسىندا جۇزدەن جۇيرىك اتالىپ، 3-ورىنعا تابان تىرەدى.
باۋىرجان سول جىلى قىستا شىمبۇلاق تاۋ كۋرورتىندا وتكەن «Alpine Race – 2021» تۋرنيرىنە دە قاتىستى. مۇندا كىلەڭ اۋەسقوي سكايراننينگ، سكي-الپينيزمنىڭ جانكۇيەرلەرى جينالعان بولاتىن. بۇل جولى اياعىنا شاڭعى بايلاپ جارىسقان ب.ءابدىقايىم 400 اتلەتتىڭ ساپىندا ءوزىنىڭ ءتوزىمدى، ەپتى، سەرگەك سپورتشى ەكەنىن تاعى ءبىر دالەلدەدى.
ودان سوڭ حالىقارالىق اسكەري سپورت كەڭەسىنىڭ (ءسىSM) قولداۋىمەن شامامان 40-قا جۋىق ەلدەن اسكەري سپورتشىلار قاتىسقان «قازاق كۇرەسى» بويىنشا الەم چەمپيوناتىندا دا توپ جارعان.
كوكتوبەدەگى «مەدەۋ» شاتقالىنىڭ كوككە شانشىلعان 842 باسپالداعىمەن قوس اياقتاپ سەكىرىپ، 17 مينۋتتا جەتكەنى تاعى بار. سول باسپالداقتارمەن 4 مينۋت 50 سەكۋندتا جۇگىرىپ جەتكەن جوعارى كورسەتكىشى دە تىركەلگەن.
وتاندىق سپورتشى «قوشقار كوتەرۋ» ۇلتتىق سپورت تۇرىندە دە اسا بەلسەندى. 2023 جىلعى ناۋرىز مەيرامىندا 50 كگ بولاتىن قوشقاردى ەكى ساعات ىشىندە 2050 رەت كوتەرىپ، ۇلتتىق رەكورد ورناتقان. بۇل ونىڭ «قوشقار كوتەرۋدەگى» توعىزىنشى جەڭىسى. وعان دەيىن دە بۇقارالىق سپورتتىق جارىستاردا بۇقانى 120 رەت كوتەرگەن كەزى دە بولعان ەكەن. اۋىر ۇزىن ەمەن بورەنەلەردى دە ەكى يىعىنا سالىپ 30-40 مارتە كوتەرىپ، جۇرتتى ءتانتى ەتكەنى تاعى بار.
2023 جىلى باۋىرجان 500 شاقىرىمدى جۇگىرىپ ءوتىپ، رەكورد ورناتۋدى ماقسات ەتكەن بولاتىن. تاباندى جىگىت وعان دا جەتتى. ول بۇل مارافونعا بەس ايدان اسا – اپتاسىنا ءۇش رەتتەن جاتتىققان ەكەن.
– مارافونىمىزدى مامىردا قاراعاندى وبلىسىنىڭ اقجال اۋىلىنان باستاپ، استانانىڭ بايتەرەگىنە دەيىنگى ارالىقتى ءتورت جارىم كۇندە جۇگىرىپ ءوتتىم. ءار 100 شاقىرىم سايىن ايالداپ، كەشكى توعىزدا ۇيىقتاپ، تاڭعى تورت-بەستەردە قايتا جولعا شىعىپ وتىردىم. ءتىپتى، ءسال ايالداپ قالسام اياعىمنىڭ ءسىڭىرى تارتىلىپ قالا بەرگەندىكتەن جۇگىرىپ بارا جاتىپ دا تۇستەنگەن كەزدەرىم بولدى. شىن مانىندە مەن ءۇشىن اۋىر مارافون بولدى. «نەسىنە باستاپ ەدىم؟!» دەگەن ويدىڭ دا بولعانىن جاسىرمايمىن. ءبىراق گيننەس كىتابىنا قازاقتىڭ جىگىتتەرى كوپتەپ ەنۋى كەرەك دەگەن ماقساتىم، ماعان سەنگەن جانداردىڭ ءۇمىتى قامشىلاي ءتۇستى. سول جارىسقا شىعاردان ءۇش كۇن بۇرىن كەلىنشەگىم ءۇشىنشى بالامدى ومىرگە اكەلگەن. ومىرگە جاڭا كەلگەن ۇلىما ۇلگىلى اكە بولام دەگەن سەنىم دە دەمەۋ بولدى. ءسويتىپ ءتورت جارىم كۇندە 558 شاقىرىمدى ارتقا تاستاپ كەلدىم، – دەيدى باۋىرجان ءابدىقايىم.
قايسار ۇلاننىڭ وسى مارافونىنىڭ مارەسىندە قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى گەنەرال-لەيتەنانت سۇلتان كاماليدينوۆتىڭ ءوزى قارسى الىپ قۇتتىقتادى. ەندى باۋىرجان ءدال وسى باعىتتا بولاشاقتا الدەمدىك رەكورد ورناتۋدى كوزدەپ وتىر.
جالپى، ونىڭ جاھاندىق دەڭگەيدەگى رەكوردتاردى، باسقالار نە ىستەپ جاتىر ەكەن دەپ باقىلاپ وتىراتىنى بار. مۇمكىندىگىنشە ەشكىم ىستەمەگەن، الەمدى تاڭعالدىراتىن، ءسويتىپ قازاقتىڭ اتىن ويىپ تۇرىپ جازاتىن رەكورد ورناتۋ – ارمانى. سوندىقتان جاتتىعۋدان ءبىر قول ۇزبەيدى. ءبىر دەمالىستا «مەدەۋدىڭ» باسپالداعىمەن قوس اياقتاپ جوعارى قاراي التى-جەتى مارتە كوتەرىلىپ، تومەن تۇسەدى. كەلەسى اپتانىڭ دەمالىسىندا الماتى مەن قاپشاعاي اراسىنا ۆەلوسيپەد تەۋىپ كەلەدى. سولاي جاتتىعادى، سولاي شىنىعادى.
ەڭ وكىنىشتىسى، ول وزىنە قارجىلىق قولداۋ تابۋ قيىنعا سوعاتىنىن ايتادى. سوندىقتان وزسا قازاقتىڭ جىگىتتەرى وزسا ەكەن دەپ، ءوز كەۋدەسىن ءوزى سۇيرەپ كەلە جاتقان باۋىرجان ءابدىقايىمعا سپورتتىق مانسابىنا دەمەۋشى بولاتىن قالتالى ازاماتتار كەزىكسە عوي دەگەن تىلەگىمىز دە جوق ەمەس.
ۇلتتىق نامىستى تۋ ەتكەن باۋىرجاننىڭ ءوزى – كوپ بالالى اكە. اياۋلى جارى ءتورت بالاسىن تاربيەلەپ وتباسىنىڭ ءتۇتىنىن تۇتەتىپ وتىر.
– وسىنشاما قارا كۇشتى پايدالانىپ، ماسەلەنى جۇدىرىقپەن شەشەتىن كەزدەرىڭىز بولا ما؟ – دەپ ازىلدەي سۇرادىق.
– و نە دەگەنىڭىز؟! سپورتتى، كۇشىمدى كوشە توبەلەسىنە قور قىلمايمىن. جۇبايىنا قول كوتەرەتىندەردى دە تۇسىنبەيمىن. ارينە، ءمىنسىز ادام ەمەسپىز، وتباسى بولعان سوڭ بىزدە دە كەلىسپەۋشىلىكتەر ورىن الادى. ءبىراق ەركەك بويىن اشۋ بۋعاندا سىرتقا شىعىپ كەتكەنى دۇرىس دەپ ويلايمىن. سوندا ءبارى دۇرىس بولادى، – دەيدى باۋىرجان وتباسىلىق قۇندىلىقتار تۇرعىسىنداعى كوزقاراسىن دا جەتكىزىپ.
وتاندىق سپورتشى ءارى اسكەري قىزمەتكەر باۋىرجان ءابدىقايىمنىڭ ومىردەگى پورترەتى، مىنە، وسىنداي!