ارىس قالاسىندا جالپى حالىقتىڭ قارجىلاي قولداۋىمەن جانە ساۋاپتى ىسكە جۇمىلا قالاتىن جومارت جانداردىڭ دەمەۋشىلىگىمەن ءسانى مەن ساۋلەتى جاراسقان ءزاۋلىم مەشىت اشىلدى.
ءبىر مەزەتتە 2000 ادام قۇلشىلىق جاساي الاتىن عيباداتحانانىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى، باس ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى، ارىس قالاسىنىڭ اكىمى گۇلجان قۇرمانبەكوۆا، مەشىت سالۋعا اتسالىسقان كاسىپكەرلەر مەن اقساقالدار جانە قالا تۇرعىندارى قاتىستى.
سالتاناتتى جيىن قمدب-نىڭ ءتوراعاسى، باس مۋفتي ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلىنىڭ قاسيەتتى قۇران كارىمدى ءتيلاۋات ەتۋىمەن باستالدى. ءارى قاراي، قۇرمەتتى قوناقتار رەت-رەتىمەن ءسوز الىپ، جۇرەكجاردى لەبىزدەرىمەن ءبولىستى.
قالا اكىمى گۇلجان قۇرمانبەكوۆا مەشىتتىڭ سالىنۋىنا ۇلەس قوسقان ازاماتتار مەن كاسىپكەرلەردىڭ ۇيىمشىلدىق كورسەتىپ، از ۋاقىتتا مەشىتتى تاپسىرىپ وتىرعانىنا العىس ايتتى. جاستارعا يماندىلىق تاربيە بەرىپ، اسىل ءدىنىمىزدى ناسيحاتتايتىن قۇتتى مەكەنگە اينالادى دەپ سەنىم ءبىلدىردى.
جاڭا مەشىتكە ءدىني باسقارمانىڭ شەشىمىمەن «حازىرەت ءابۋ باكىر ءاس-سىددىق» اتاۋى بەرىلىپ، باس ءمۇفتيدىڭ بۇيرىعىمەن بەرىك ۇيسىنبايەۆ يمام بولىپ تاعايىندالدى.
ايتا كەتەيىك، جاڭا مەشىتتىڭ ءمىناجات زالى 1500 ش.م. قۇرايدى. قۇرىلىس ساۋلەتى ۇلتتىق ناقىشپەن تۇرعىزىلعان. قالا ىرگەسىندە، توعىز جولدىڭ تورابىندا ورنالاسقان عيباداتحاناعا ءارقايسىسى بيىكتىگى 33 مەتر بولاتىن ءتورت مۇناراسى، ۇلكەندى-كىشىلى 17 كۇمبەزى ورناتىلعان. مەشىتتىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى مۇناراسى – مادينەگە، قۇبىلاسى مەككەگە باعىتتالىپتى. ءۇش قاباتتان تۇراتىن مەشىتتە ءبىر مەزەتتە 2 مىڭ ادام قۇلشىلىق ەتە الادى. مۇندا ۇلكەن زالعا ىلىنگەن ليۋسترادا 99 جارىقشام قويىلعان. بۇل اللانىڭ 99 ەسىمىنە ورايلاستىرعان. بۇدان بولەك، مۇندا كونفەرەنسيا زالى، كىتاپحاناسى، ءدارىسحانالار، ءبىر ۇلكەن ايەلدەر زالى، نەكە جانە يمامدار بولمەسى بار. سونىمەن قاتار 100 اۆتوكولىككە ارنالعان اۆتوتۇراققا ورىن بولىنگەن. مەشىت اۋماعىندا 150 كىسىگە ارنالعان اسحاناسى دا قاراستىرىلعان.
قۇداي ءۇيىن جاڭا كىلەممەن جابدىقتاۋعا مەشىتتىڭ سوعىلۋىنا ۇلكەن دەمەۋشىلىك تانىتقان بەلگىلى كاسىپكەر بالقيا بالتاباي اتسالىسقان. ول سالماعى 9 تونناعا جۋىق بولاتىن، وتە ساپالى، قوي جۇنىنەن توقىلعان كىلەمدى ءوز قارجىسىنا تۇركيادان ارنايى الدىرىپ، سىيعا تارتتى.
سونىمەن قاتار، جاڭا مەشىت جانىنان 300 بالاعا ارنالعان «ءاز تاۋكە حان» قاريلار دايىنداۋ ورتالىعى (جاتاقحاناسىمەن)، سپورت كەشەنى، ءتالىم بەرۋشى ۇستازدارعا ارنالعان 6 قىزمەتتىك ءۇي مەن ادال مەيرامحانا، سونداي-اق 300 ورىندىق قىزدار مەدرەسەسى ورنالاسقان.