الماتى اكىمدىگى قالانىڭ كولىك قاڭقاسىنىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى شەبەرلىك-جوسپارىن بەكىتتى، ول ساراپشىلار قوعامداستىعى مەن جۇرتشىلىقتىڭ تالقىلاۋىنان سوڭ الماتىنىڭ قالالىق موبيلدىلىك باسقارماسىنىڭ رەسمي سايتىندا جاريالانعان (https://www.gov.kz/memleket/entities/almaty-upt/press/news/details/690019؟lang=ru).
شەبەرلىك-جوسپاردى ازىرلەۋشىلەر – «الماتىباسجوسپار» عزي جانە كەشەندى كولىك جوبالارىن ىسكە اسىرۋ سالاسىنداعى ساراپشىلار، ونىڭ ىشىندە Future of Mobility كومپانياسى.
بۇل جوسپار الماتىنىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ايقىندايتىن جانە «ادامدار ءۇشىن قالا» قاعيداتىن ءىس جۇزىندە ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ستراتەگيالىق قۇجات بولىپ تابىلادى. شەبەرلىك-جوسپاردىڭ باستى مىندەتى- حالىقتى جەكە كولىكتەن قوعامدىق كولىككە اۋىستىرۋ. نەگىزگى كورسەتكىش 2030 جىلعا دەيىن قوعامدىق كولىكپەن ءجۇرۋ سانىنىڭ 64% - عا ارتۋى بولماق. قۇجات 2040 جىلعا دەيىنگى باس جوسپار، «الماتىنىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى دامۋ باعدارلامالارى جانە 2030 جىلعا دەيىنگى ورتا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆالار» جانە «الماتى اگلومەراسياسى اۋماقتارىنىڭ قالا قۇرىلىسىن جوسپارلاۋ سىزبالارى» اياسىندا قالانىڭ ۇزدىك الەمدىك تاجىريبەلەرى مەن ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەندى.
كولىك قاڭقاسىنىڭ ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ 5 جىلدان 7 جىلعا دەيىنگى ۋاقىتتى قاجەت ەتەدى جانە الماتىنىڭ قوعامدىق كولىگىن جۇيەلى ترانسفورماسيالاۋ ەلەمەنتتەرىنىڭ بىرىنە اينالادى.
قالالىق موبيلدىلىك باسقارماسى كولىك قاڭقاسىنىڭ پيلوتتىق ءدالىزى رەتىندە رايىمبەك داڭعىلىنىڭ باتىسىندا اباي كوشەسىنەن («بارلىق» بازارى اۋدانى) پۋشكين كوشەسىنە دەيىنگى ۇزىندىعى 17 كم ۋچاسكەنىڭ تاڭدالعانىن اتاپ ءوتتى. ونى ىسكە اسىرۋ اعىمداعى جىلى باستالادى.
بۇگىندە وسى داڭعىلداعى بولىنگەن جولاقتار بويىنشا قوعامدىق كولىكتىڭ باسىم قوزعالىسى بار ۋچاسكەلەردىڭ ۇزىندىعى جالپى ۇزىندىقتىڭ 70% - عا كەم. بولىنگەن جولاقتاردى باسقارۋدىڭ تومەن دەڭگەيى ولارعا جەكە كولىكتەردىڭ شىعۋىنا دا ىقپال ەتەدى. سونىمەن قاتار، داڭعىل ءتۇرلى ۋچاسكەلەردە ءتۇرلى جولاقتار سانى بار بىركەلكى ەمەس پروفيلمەن جانە قاقتىعىس نۇكتەلەرىنىڭ ايتارلىقتاي سانىنىڭ بولۋىمەن سيپاتتالادى. رايىمبەك داڭعىلىنىڭ بويىندا، باسقالارمەن قاتار، جاياۋ جۇرگىنشىلەر ينفراقۇرىلىمى دامىماعان. سونىڭ سالدارىنان - قولجەتىمدىلىك تومەن، كەپتەلىستەر ءجيى، دۇرىس ەمەس جەرلەردەگى وتكەلدەر، ءقاۋىپتى مانيەۆرلەر مەن جكو.
الماتى اكىمدىگى 2025-2026 جىلدارى 14 دالىزدەن تۇراتىن كولىك قاڭقاسى جەلىسىن قالىپتاستىرۋدى قامتيتىن وتپەلى كەزەڭ بولاتىنىن اتاپ ءوتتى. كولىك قاڭقاسىن ەنگىزۋدىڭ العاشقى ماڭىزدى ناتيجەلەرىن 2026 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي كولىك قاڭقاسىن ىسكە اسىرۋدىڭ العاشقى ەكى كەزەڭىنىڭ اياقتالۋ قورىتىندىسىنان كورۋگە بولادى. وسى ۋاقىتقا دەيىن اۆتوبۋستار پاركى گاز جانە ەلەكترگە اۋىستىرىلادى، جرك-تىڭ ءبىرىنشى جەلىسىن ىسكە قوسۋ، «قالقامان» مەترو ستانسياسىنىڭ اشىلۋى، باتىس، سولتۇستىك جانە شىعىس باعىتتاردا ءۇش كولىك-اۋىسىپ وتىرۋ تورابىنىڭ قۇرىلىسى قولعا الىنادى.
شەبەرلىك -جوسپارعا سايكەس، 2027 - 2030 جىلدارى - مىناداي نىسانالى كورسەتكىشتەرگە قولجەتكىزۋ جوسپارلانۋدا، ولار: 42 جۇردەك قوعامدىق كولىك ءدالىزىن (296 كم برت، 31 كم جرك جانە 20 كم مەترو) جانە 39 توراپتىق ستانسيانى قالىپتاستىرۋ. مۇنىڭ ءبارى 75% تۇرعىلىقتى جانە 81% جۇمىس ورىندارىن قامتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
كولىك قاڭقاسىنىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى جانە ونىڭ تۇرعىندار ءۇشىن تارتىمدىلىعى جولاۋشىلار ينفراقۇرىلىمى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان ترانسپلانتاسيا توراپتارى جولاۋشىنىڭ ءجۇرۋ ۋاقىتىن ۇنەمدەيتىن، ءينتۋيتيۆتى جانە قاۋىپسىزدىك سەزىمىن قامتاماسىز ەتەتىندەي ۇيىمداستىرىلۋى كەرەك. قولدانىستاعى 1208 ايالدامانى 1245 ايالداماعا دەيىن كوبەيتۋ بولجانۋدا. بارلىق جوبالانعان ايالدامالار مەن تاسىمالداۋ پۋنكتتەرى Vision Zero پرينسيپتەرىنە سايكەس كەلەدى. سونداي – اق، ايالدامالاردىڭ قولجەتىمدىلىك راديۋسىن ارتتىرۋ ءۇشىن سوڭعى ميلدىك كولىك ينفراقۇرىلىمىن-نەگىزگى قونىستانۋ ايماقتارىنان ايالدامالارعا دەيىنگى جاياۋ جۇرگىنشىلەر مەن ۆەلوسيپەد جولدارىن قۇرۋ جوسپارلانۋدا.
باعىتتار جەلىلەرىن دامىتۋ ءتاسىلى قولدانىستاعى مارشرۋتتاردى بەيىمدەۋدى، سونداي-اق جاڭالارىن قۇرۋعا ىقپال ەتەدى. قوعامدىق كولىكتە جىلىنا 3 ملن-عا دەيىن ءجۇرۋ سانىنىڭ بولجامدى ۇلعايۋىنا سۇيەنە وتىرىپ، LRT جىلجىمالى قۇرامىنىڭ باعالاۋ پاركى 30 بىرلىكتى (ءبىرىنشى جول ءۇشىن)، مەترو – 4 ۆاگوننان 25 سوستاۆتى قۇرايدى (2027 جىلعا قاراي 4 جاڭا ستانسيا ىسكە قوسىلعاننان كەيىن اعىمداعى پاركتىڭ 10 قۇرامعا ۇلعايۋى). دوڭگەلەكتى قوعامدىق كولىك پاركى (اۆتوبۋستار، ەلەكتروبۋستار، تروللەيبۋستار) جيىنتىعىندا 3،9 مىڭ بىرلىكتى قۇرايدى.
قوعامدىق كولىكتى دامىتۋ جانە كوشە-جول جەلىسىن وڭتايلاندىرۋ ارقىلى قالا تۇرعىندارىنىڭ قوزعالىسىن ارتتىرۋ، سول ارقىلى ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋ جانە ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ الماتى اكىمدىگىنىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.