الماتى قالاسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا وتكەن بريفينگتە «ناركوستوپ» جوباسىنىڭ 2024 جىلعى جۇمىسىنىڭ قورىتىندىسى شىعارىلدى.
اتاپ وتىلگەندەي، باستاما اياسىندا ەسىرتكىنىڭ تارالۋى مەن قولدانىلۋىنا قارسى كۇرەستە ايتارلىقتاي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
وتكەن جىلى جوبا ەرىكتىلەرى عيماراتتاردىڭ قاسبەتتەرىنە ەسىرتكى جارناماسى بار 127-دەن استام گراففيتيدى بويادى. بۇل جۇمىسقا 1000-نان استام ەرىكتى قاتىستى، بۇل قالانى ءقاۋىپتى جارنامادان تازارتۋعا مۇمكىندىك بەردى.
جوبا ەرىكتىلەرى ناشاقورلىق پروبلەماسىنا تاپ بولعان وتباسىلاردى قولداۋمەن دە بەلسەندى اينالىستى. زاڭ كومەگى ماجبۇرلەپ ەمدەۋ، قارىزداردى رەتتەۋ جانە قۇقىقتىق قورعاۋ ماسەلەلەرىندە كورسەتىلدى.
تاۋەلدىلەر مەن ولاردىڭ جاقىندارى ءۇشىن قالپىنا كەلتىرۋ جولىنداعى العاشقى قادامدار ءۇشىن ءقاۋىپسىز كەڭىستىككە اينالعان ءانونيمدى قولداۋ توپتارىنا ەرەكشە نازار اۋدارىلدى.
جوبا اياسىندا 5000-عا جۋىق جاستى قامتىعان اۋقىمدى زەرتتەۋ جۇرگىزىلدى. ول رەسپوندەنتتەردىڭ 19% - ى ءقاۋىپتى ايماقتا ەكەنىن انىقتادى. ەسىرتكىنى قولدانۋدىڭ نەگىزگى فاكتورلارى - زەرىگۋ، قورشاعان ورتانىڭ اسەرى جانە قىزىعۋشىلىق.
«جالپى ستەرەوتيپتەرگە قاراماستان، بۇگىنگى تاۋەلدىلەر كوپ جاعدايدا جوعارى ءبىلىمى بار، تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىلعان جانە ماتەريالدىق ءال-اۋقاتىنىڭ تۇراقتى دەڭگەيى بار ادامدار. ولار تولىق وتباسىلاردا ءوستى، وندا ولاردىڭ اتا-انالارى دا ءبىلىمدى ادامدار بولدى. زەرتتەۋلەر اياسىندا ءبىز سۇراق قويدىق: ادامداردى ەسىرتكىنى قولدانۋعا نە يتەرمەلەيدى؟ ناتيجەلەر وتە ايقىن بولدى. ەسىرتكىگە تاۋەلدىلەردىڭ 44% - دان استامى قىزىعۋشىلىق پەن زەرىگۋ سەبەپ بولدى دەپ جاۋاپ بەردى»، - دەدى جوبا كۋراتورى باۋىرجان جاكۋپوۆ.
اتا-انالار اراسىندا جۇرگىزىلگەن ساۋالناما ولاردىڭ ناشاقورلىققا بايلانىستى ماسەلەلەردى شەشۋگە دايىندىعىنداعى ەلەۋلى ولقىلىقتاردى انىقتادى. كوپتەگەن وتباسىلار قيىندىقتارعا تاپ بولىپ، ماماندارعا جۇگىنۋدى كەشىكتىردى نەمەسە دايىن ەمەس ادامداردان كومەك سۇرادى.
«ساۋالناما كورسەتكەندەي، كوپتەگەن اتا-انالار بالاعا قولداۋ، تالىمگەر جانە ۇلگى بولۋ ءۇشىن وزدەرىنىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىن تۇسىنبەيدى. ناشاقورلىقتىڭ اۋرۋ رەتىندە ءمانىن ناشار ءتۇسىنۋ دۇرىس ەمەس ارەكەتتەرگە اكەلەدى. ماسەلەگە تاپ بولعان كەيبىر وتباسىلار الدىمەن كورىپكەلدەرگە جۇگىندى نەمەسە تاۋەلدىلىكتى ءوز بەتىنشە ەمدەۋگە تىرىستى، تەك مامانداردىڭ كومەگىنە جۇگىندى. بۇل ءبىلىم مەن تاجىريبەنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بالالاردا تاۋەلدىلىكتىڭ دامۋىنا قولايلى جاعداي تۋعىزادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.
جۇمىستىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى قولدانىستاعى زاڭنامانى تالداۋ بولدى. بىرنەشە پروبلەمالار انىقتالدى، ولاردىڭ اراسىندا ناشاقورلاردى ستيگماتيزاسيالاۋ، ولاردىڭ قۇقىقتارىن جەتكىلىكسىز قورعاۋ جانە تاۋەلدىلەردى جۇيەلى ەسەپكە الۋدىڭ بولماۋى.
«بۇل تالداۋ قولدانىستاعى باعدارلامالاردىڭ مۇمكىندىگىنشە ءتيىمدى بولۋىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن كوپتەگەن ماسەلەلەر مەن زاڭنامالىق ولقىلىقتاردى انىقتادى»، — دەپ تولىقتىردى سپيكەر.
ستيگماتيزاسيا جانە قۇقىقتىق ولقىلىقتار تاۋەلدىلەردىڭ تولىققاندى ومىرگە ورالۋىنا جول بەرمەيدى. كوبىنەسە ەسىرتكىگە تاۋەلدى ادامداردى ەسەپكە الۋ جۇمىسقا ورنالاسۋعا جانە الەۋمەتتىك ينتەگراسياعا كەدەرگى بولادى. سونىمەن قاتار، پروفيلاكتيكالىق باعدارلامالاردى باقىلاۋ تەتىكتەرىنىڭ بولماۋى ولاردىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋدى مۇمكىن ەمەس ەتەدى.
«ناركوستوپ» جوباسى جۇيەلى وزگەرىستەر قاجەتتىگىن اتاپ كورسەتەدى. باسىمدىق - اتا-انالارعا ارنالعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋ، جاستار ءۇشىن بوس ۋاقىت ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ جانە وڭالتۋ جانە الدىن الۋ ماسەلەلەرىن رەتتەيتىن زاڭنامالىق بازانى جەتىلدىرۋ.
«ءقازىر بىزدە ناقتى فاكتىلەرگە نەگىزدەلگەن ناشاقورلىقپەن كۇرەس ستراتەگياسىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ناقتى دەرەكتەر بار»، — دەپ قورىتىندىلادى ب.جاكۋپوۆ.