بۇگىن الماتىدا ق ر ۇعا اكادەميگى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم جانە تەحنيكا قايراتكەرى كوپجاسار نارىبايەۆقا ارنالعان مەموريالدى تاقتانىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولدى. ەسكەرتكىش تاقتا عالىمنىڭ 1985-2020 جىلدار ارالىعىندا تۇرعان ءۇيىنىڭ قابىرعاسىنا ورناتىلدى. سالتاناتتى شاراعا بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى، عالىمدار كوپجاسار ءنارىباي ۇلىنىڭ تۋىستارى قاتىستى.
بۇگىن ول 85 جاسقا تولار ەدى. كوپجاسار نارىبايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ جوعارى جانە ورتا ارناۋلى ءبىلىم ءمينيسترى (1983-1987)، جوعارعى كەڭەستىڭ دەپۋتاتى بولدى. ح جانە ءحى سايلانعان قازاق كسر كەڭەسى، 10 جىل بويى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دى 1991-2001 جىلدار ارالىعىندا باسقاردى. جوعارى عىلىمي جەتىستىكتەرى جانە كوپتەگەن شەتەلدىك عىلىمي جانە وقۋ ورىندارىمەن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋداعى سىڭىرگەن ەڭبەگى جانە بىرنەشە حالىقارالىق شەتەلدىك عىلىم اكادەميالارىنىڭ تولىق مۇشەسى. 300-دەن استام عىلىمي ەڭبەكتەرى، ونىڭ ىشىندە 30 كىتاپ پەن مونوگرافيالار، 15 بروشيۋرالار شىعارعان.
العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ ءسوز سويلەگەن بەلگىلى تاريحشى، ق ر ۇعا اكادەميگى مامبەت قويگەلدييەۆ كوپجاسار ءنارىباي ۇلىنىڭ جان-جاقتى دارىن يەسى ەكەنىن ايتا كەلىپ، قىزمەت اتقارعان جىلدارداعى ەڭبەگىنە توقتالدى.
– كوبەكەن ءسوز ونەرىنە، ادەبيەت پەن مادەنيەتكە جاقىن، جان-جاقتى دارىن يەسى بولاتىن، ولەڭ جازاتىنى بار ەدى. ول ءوز ءومىرىنىڭ «1986 جىلعا دەيىن جانە ودان كەيىنگى كەزەڭ» دەپ ەكىگە بولىنەتىنىن ايتاتىن. سونىڭ ەڭ جەمىستى كەزەڭى – ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ رەكتورى بولعان ۋاقىتى. مەن ول كەزدە قازۇۋ-دا تاريح فاكۋلتەتىنىڭ دەكانىمىن. قىزمەت بابىمەن كوپ سويلەسەتىنبىز. سوندا مەن ونىڭ پايىم مەن پاراسات يەسى، اقىل-ويدىڭ ادامى ەكەنىن ءتۇسىندىم. سول تۇستا تۇلعالى ازاماتتىڭ شاپاعاتىن ءبىزدىڭ فاكۋلتەت ءبىر كىسىدەي-اق كوردى. كوبەكەڭ عاجاپ تۇلعا، ناعىز مەملەكەت قايراتكەرى ەدى، – دەدى تاريحشى.
ال كوپجاسار نارىبايەۆتىڭ شاكىرتى، ءارى ارىپتەسى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ەرجان جاتقانبايەۆ بىرگە قىزمەت اتقارعان جىلدارداعى ادامي قاسيەتتەرى جايىندا ايتتى.
– كوبەكەڭ مەنىڭ تالىمگەرىم بولدى. سول كىسىنىڭ ارقاسىندا 20 جىلدا 46 عىلىم دوكتورى مەن كانديداتىن دايىندادىم. رەكتور بولعان كەزىندە قازۇۋ-دىڭ اۋماعىن ساقتاپ قالدى، بۇل ونىڭ ءوز ىسىنە دەگەن ادالدىعى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن كورسەتەدى. ارىپتەستەرىن قاتتى قۇرمەتتەيتىن، ۇجىمدى باعالايتىن. كوپجاسار نارىبايەۆ ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى مول، جوعارى ءبىلىمنىڭ جاعدايىن جەتىك بىلەتىن، عىلىم الەمىندە ءوز بيىگى مەن بەدەلى بار، پاراساتتى تۇلعا بولاتىن. ۋنيۆەرسيتەتتەگى اتقارىلعان يگىلىكتى ىستەردىڭ باسىندا كوپجاسار ءنارىباي ۇلى تۇراتىن، - دەدى ول.
ەسكەرتكىش تاقتانىڭ اشىلۋ سالتاناتىنان كەيىن كوپجاسار نارىبايەۆتىڭ ۇلى مارات تىلشىلەرگە ارنايى سۇحبات بەردى.
– بۇگىن وتباسىمىز ءۇشىن ايتۋلى كۇن. ەگەر كوزى ءتىرى بولعاندا بۇگىن اكەم كوپجاسار نارىبايەۆ 85 جاسقا تولار ەدى. ول 1938 جىلى 3 ماۋسىمدا دۇنيەگە كەلگەن. ءبىزدىڭ وتباسىمىز 1985 جىلدان بەرى وسى ۇيدە تۇرادى. مەنىڭ جاستىق شاعىم دا وسىندا ءوتتى. لەنين اتىنداعى قازاق پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى بولىپ، ودان كەيىن ەڭبەك جولىمدى وسىندا باستادىم... بۇل ۇيدە ءبىزدى اكەمىزبەن بايلانىستىراتىن جارقىن ەستەلىكتەر بار. مەن ءۇشىن اكەم كوپ قىرلى تۇلعا. ومىردە، ەڭبەكتە ۇلگى. اكەمنىڭ ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى وتە جوعارى بولاتىن. اڭگىمە ايتقاندا ءسوزدىڭ مايىن تامىزاتىن. ويىن تەرەڭنەن تولعايتىن، ءسوزى سابىرلى، جان ەدى. كەيدە اكەممەن بىرگە ءىس-شارالارعا بارعاندا ونىڭ سويلەگەن سوزدەرى مەن وي ورامدارىن ىقىلاسپەن تىڭداپ، قىزىعاتىنمىن. ونەرگە، مۋزىكاعا جانى قۇمار ەدى. كابينەتىندە ءىلۋلى تۇراتىن دومبىراسىن شەرتكەندى جاقسى كورەتىن. حالىق مۋزىكاسىن ءسۇيىپ تىڭدايتىن، پلاستينكالاردىڭ ۇلكەن جيناعى بار. ول كىتاپتى كوپ وقيتىن، اسىرەسە، ءتۇرلى جانرداعى كىتاپتار ءوزىنىڭ جەكە كىتاپحاناسىندا كوپ بولدى. اكەمنىڭ جانە ءبىر قىرى ول شىنايى دوستىقتىق باعاسىن بىلەتىن. دوستارى تىم كوپ بولماسا دا، ولار قۋانىشتا دا، قايعىدا دا قاسىنان تابىلاتىن. داستارحان باسىندا وتىرعاندا قازاقشا، ورىسشا اندەر ايتىپ، كەز كەلگەن وتىرىستى جاندىرىپ جىبەرەتىن. اكەمنىڭ ولەڭ جازاتىنى دا بار. كەيىننەن 1986 جىلى ايگىلى «جەلتوقسان وقيعاسىنان» كەيىن قىزمەتىن پايدالانىپ، جوعارى وقۋ ورىندارىندا قازاق جاستارىن شەكتەن تىس كوبىرەك وقىتىپ، باسقا ۇلت وكىلدەرىنە زيان كەلتىردى دەگەن ايىپپەن قىزمەتىنەن بوساتىلدى. سول كەزدە زارداپ شەككەن جاستارىمىزعا ارناپ ولەڭ جازدى، - دەپ ەسكە الدى ۇلى.