كوشەدە تۇكىرۋ - مادەنيەتكە جات ادەت.
الماتى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى، بەلگىلى قوعام قايراتكەرى سەرگەي پونوماريەۆ كوشەدە، قوعامدىق ورىنداردى تۇكىرۋ قالا كوركىن بۇزىپ قانا قويماي، ءتۇرلى باكتەريالاردىڭ تارالۋىنا اكەلۋى مۇمكىن دەپ سانايدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
«الماتىعا كەلگەن شەتەلدىك تۋريستەر ەڭ الدىمەن نەنى كورەدى؟ ارينە، تاۋدى كورەدى. ءبىراق ونى باسىڭدى كوتەرگەن كەزدە كورەسىڭ، ال تومەن تۇسىرسە شە... اسفالت بەتىندەگى قاقىرىق-تۇكىرىكتەر. بۇل تۋرالى ءجيى ايتىلادى، كوبىنەسە كۇندەلىكتى ومىردە ايتىپ جاتامىز، مادەنيەتتى بولۋعا شاقىرىپ جاتامىز. ءبىراق ادامدار اۆتوكولىك، اۆتوبۋس تەرەزەسىنەن، كوشەدە وتىرعان ورىنتاردى وتىرىپ، بالالار الاڭدارىندا، ءتىپتى جاياۋ ءجۇرىپ بارا جاتىپ تۇكىرۋلەرىن دوعارمايدى. مادەنيەتسىزدىككە جاتاتىن بۇل ادەت جيىركەنىشتى عانا ەمەس، دەنساۋلىق ءۇشىن ءقاۋىپتى!» – دەپ جازدى ول الەۋمەتتىك جەلىدە.
ەپيدەميولوگتاردىڭ پىكىرى بويىنشا، تۇكىرىك كوپتەگەن اۋرۋلارعا اكەلۋى مۇمكىن: ءتىپتى كەۋىپ قالعان ادامنىڭ تۇكىرىگىندە گەرپەس، قىزامىق، تۋبەركۋلەز، گەپاتيت، پنيەۆمونيا بولۋى مۇمكىن.
بۇعان دەيىن دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اجار عينيات تا كوشەدە تۇكىرۋگە تىيىم سالۋ ۇسىنىسىن قولداپ، بۇل ادەتتى «بۇل مادەنيەتتىڭ تومەندىگىن كورسەتەدى، بۇل گيگيەناعا قايشى ءارى جامان ادەت» دەگەن بولاتىن.
بۇل ماسەلە تەك الماتى مەن ەلىمىزدە عانا قاتىستى ەمەس، باسقا مەملەكەتتەردە دە كەزدەسىپ وتىر.
كورشىلەس قىرعىزستاندا 2019 جىلى قوعامدىق ورىنداردا تۇكىرۋگە تىيىم سالاتىن جاڭا كودەكس كۇشىنە ەنگەن بولاتىن. وسىعان ۇقساس ادەپسىزدىككە قارسى كۇرەس شارالارى ءۇندىستان، جۇڭگو، سينگاپۋردا دا بار.
دەپۋتات ازاماتتاردىڭ جاپپاي تۇكىرۋ ادەتى قازاقستاننىڭ مادەني استاناسىنىڭ مارتەبەسى مەن تۋريستىك بەينەسىنە كەرى اسەرىن تيگىزەدى دەپ سانايدى. ول قوعامدىق ورىنداردا تۇكىرگەندەردى قاتاڭ جازالاۋدى ۇسىندى.
«مەن دەپۋتات ارىپتەستەرىمە جانە قالالىق اكىمدىككە ۇسىنىسىم بار: قوعامدىق ورىنداردا ءوزىن ۇستاۋدىڭ قوسىمشا ەرەجەلەرىن دەرەۋ جاساۋ كەرەك، تۇكىرۋگە عانا تىيىم سالماي، تەمەكى تۇقىلىن، قوقىس، شەمىشكە، ساعىز قالدىقتارىن تاستاۋعا دا تىيىم سالىپ، ونى زاڭنامالىق دەڭگەيدە بەكىتۋ قاجەت. وسى ماسەلەگە بەيجاي قارامايتىن قالا تۇرعىندارىن بۇل باستامانى قولداۋعا شاقىرامىن، قالامىزدى سوزبەن عانا جاقسى كورمەي، ىسپەن دە دالەلدەيىك!» – دەپ تولىقتىردى سەرگەي پونوماريەۆ.