بۇگىننەن ءجۇز كۇن بۇرىن دارحان ساتىبالدى ەلىمىزدىڭ قارجى، مادەني جانە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ورتالىعى سانالاتىن ەڭ ءىرى مەگاپوليس الماتى قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ تاعايىندالدى. مۇنداي قالانى باسقارۋ ستراتەگيالىق كوزقاراستى، جۇيەلى شەشىمدەردى جانە زاماناۋي سىن-قاتەرلەرگە دايىن بولۋدى تالاپ ەتەدى. اكىم قىزمەتىنىڭ العاشقى ايلارىندا دامۋ باسىمدىقتارى ايقىندالىپ، جاڭا باعىت بەلگىلەندى جانە العاشقى ناتيجەلەر دە كورىنە باستادى. بۇل الماتىنىڭ جاڭا كەزەڭى ناقتى قادامدارمەن باستالعانىن كورسەتەدى.
ەلىمىزدىڭ ەكولوگيالىق، كولىك جانە ۋربانيستيكالىق ماسەلەلەرىمەن تانىلعان ەڭ ۇلكەن مەگاپوليسىن باسقارۋ ءۇشىن ەرەكشە كوزقاراس قاجەت. بۇل - تەك قالا قۇرىلىسى ماسەلەلەرىن كەشەندى شەشۋ ەمەس، العاشقىدا داۋلى بولىپ كورىنەتىن، ءبىراق ۇزاق مەرزىمدى تۇراقتى دامۋدىڭ نەگىزىن قالايتىن شەشىمدەر قابىلداۋ.
1. كولىك جۇيەسىن دامىتۋ جانە ەكولوگيانى جاقسارتۋ
قىزمەتىنە كىرىسكەن ساتتەن باستاپ دارحان ساتىبالدى قالاداعى كولىك جۇيەسىنە باسا نازار اۋداردى. كەپتەلىستەر ماسەلەسىن شەشۋدى ول نەگىزگى باسىمدىقتاردىڭ قاتارىنا قوسىپ، جۇيەلى ءارى كەشەندى ءتاسىل قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
"جول كارتاسىنىڭ" ءبىرىنشى تارماعىنا سايكەس بيىل جەكە اۆتوپاركتەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، 1 400 گازبەن جۇرەتىن جانە 118 ەلەكترلاۆتوبۋس ساتىپ الىنادى. سونىمەن قاتار، قوعامدىق كولىكتىڭ بالاما تۇرلەرى دە دامىپ جاتىر.
سونىڭ ءبىرى – BRT جەلىسى. اكىم جىبەك جولى كوشەسى مەن رايىمبەك باتىر داڭعىلى بويىنداعى BRT جوباسىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسىمەن جەكە تانىستى. جىبەك جولى كوشەسىندە ۇزىندىعى 4،6 شاقىرىم بولاتىن جىلدام اۆتوبۋس جولاعى جولدىڭ شەتكى بولىكتەرىندە ورنالاسادى. وسىلايشا بۇل جەلى تيميريازيەۆ كوشەسىندەگى جۇمىس ىستەپ تۇرعان جانە رايىمبەك باتىر داڭعىلىنداعى سالىنىپ جاتقان BRT جەلىسىن بىرىكتىرمەك.
سونىمەن قاتار، ۇزىندىعى 32،5 شاقىرىم بولاتىن LRT جوباسىنىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسى دايىندالىپ جاتىر. ءبىرىنشى جەلى "الماتى-2" ۆوكزالىنان باستالىپ، تولە بي كوشەسى ارقىلى "بارلىق" كولىك تورابىمەن جانە "شىعىس قاقپاسى" كولىك تورابىنا (قۇلجاباسى مەن تالعار تاسجولى قيىلىسىنداعى) دەيىن سوزىلادى.
مەترو بويىنشا "قالقامان" ستانسياسىنان "بارلىق" كولىك تورابىنا دەيىن ۇزارتۋ جانە "جىبەك جولى" ستانسياسىنان اۋەجايعا دەيىن ەكىنشى جەلىنى سالۋ جوسپارلانىپ وتىر. بولاشاقتا ءۇشىنشى جەلى دە سالىنىپ، "سايران" ستانسياسىن الاتاۋ قالاسىمەن بايلانىستىرادى.
دارحان ساتىبالدى ONAY! قوعامدىق كولىكتى ديسپەچەرلىك باسقارۋ ورتالىعىنا بارعان كەزدە (بۇل جۇيە 3،5 مىڭنان استام كولىك بىرلىگىن قامتيدى جانە اۆتوبۋستاردى، تروللەيبۋستاردى جانە مەتروپوليتەندى قوسا العاندا، 206 باعىتتا جۇمىس ىستەيدى. جۇيەدە 27 تاسىمالداۋشى، 3 500 اۆتوبۋس جانە 6 830 ايالداما بار) قوزعالىس كەستەسىن ساقتاۋ جانە جۇيەلىك اقاۋلاردى جويۋ قاجەتتىلىگىنە نازار اۋداردى:
"ءبىر ايالدامادا بىرنەشە اۆتوبۋس قاتار تۇراتىنىن ءوز كوزىممەن كورىپ ءجۇرمىن. مۇنداي جاعدايدى تۇزەتۋ كەرەك. گرافيك ناقتى بولۋعا ءتيىس"، - دەدى اكىم.
ول تاسىمالداۋشىلاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋدى جانە قوسىمشانىڭ تۇراقتى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىردى.
ەكولوگيالىق احۋالدى جاقسارتۋدا مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن ىسكە اسقان رەسپۋبليكالىق "تازا قازاقستان" باعدارلاماسى الماتىدا كەڭ اۋقىمدا جۇرگىزىلىپ جاتىر. قالاداعى ەكى ميلليوننان اسا تۇرعىندى قامتيتىن بۇل باعدارلاما اياسىندا سەنبىلىكتەر اپتا سايىن وتكىزىلەدى. بۇل تەك قوقىس جيناۋ شاراسى ەمەس، كاسىپكەرلەر اراسىندا الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ جۇمىسى دا قاتار جۇرەدى.
20 جىلدا العاش رەت تەررەنقۇر ساياباعى جاڭعىرتىلىپ، قاراسۋ شاعىناۋدانىندا جاڭا ساياباق اشىلدى، ال جىل اياعىنا دەيىن 170 مىڭ اعاش كوشەتىن وتىرعىزۋ جوسپارلانعان. ساياباقتار مەن شاعىن جاسىل ايماقتاردى كۇتىپ-باپتايتىن ارنايى "جاسىل الماتى" كوممۋنالدىق كومپانياسى قۇرىلدى.
2. قالا تۇرعىندارىنىڭ جايلى ءومىرى مەن قاۋىپسىزدىگى
دارحان ساتىبالدىنىڭ ايتۋىنشا، اۋدانداردى اباتتاندىرۋ، اۋلالاردى، تروتۋارلاردى، كوشە جارىعىن جاڭارتۋ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدارعا قولجەتىمدى ورتا قۇرۋ ناقتى مەرزىمدەر مەن ناتيجەلەرمەن بەكىتىلگەن جوسپار بولۋعا ءتيىس.
اكىم بەس پوليسەنتر قالىپتاستىرۋ بويىنشا جوبالاردى قايتا قاراۋدى تاپسىردى، ونىڭ ماقساتى – ادامدار تۇراتىن عانا ەمەس، جۇمىس ىستەيتىن جانە دەمالاتىن، زاماناۋي ءارى ىڭعايلى اۋداندار قالىپتاستىرۋ.
كەيىن قالا بويىنشا جۇمىس ساپارى بارىسىندا دارحان ساتىبالدى جىلىتۋ ماۋسىمى باستالعانعا دەيىن بارلىق نەگىزگى جۇمىستاردى اياقتاۋدى، اسىرەسە مەكتەپتەر، بالاباقشالار مەن اۋرۋحانالار سياقتى الەۋمەتتىك نىسانداردىڭ دايىندىعىنا باسا نازار اۋدارۋدى تاپسىردى. قىسقى ماۋسىمعا دايىندىقتىڭ سوڭعى مەرزىمى 31 تامىز دەپ بەلگىلەندى. بۇل تاپسىرما تولىق ورىندالدى.
بوستاندىق اۋدانىندا الماتى اكىمى اقاۋى جوق جيەكتاستار مەن اسفالتتى اۋىستىرۋعا نارازىلىق ءبىلدىرىپ، جاۋاپتى مامانداردىڭ نازارىن مۇنداي جۇمىستاردىڭ تەك ۇلكەن سىزاتتار مەن زاقىمدار بولعان جاعدايدا عانا جۇرگىزىلۋى ءتيىس ەكەنىنە اۋداردى. قازاقستانداعى كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتى باسقارۋداعى وزەكتى ماسەلەلەردى ەسكەرسەك، بۇل مالىمدەمە قوعام نازارىن بىردەن اۋداردى.
دارحان ساتىبالدى الماتى اكىمى بولىپ تاعايىندالعانىنا ەكى اي وتكەن سوڭ، مەملەكەت باسشىسى قالاداعى ەكولوگيالىق شارالاردى كۇشەيتۋگە، قالالىق ورتانى تەڭگەرىمدى دامىتۋعا جانە تاۋعا جاقىن ايماقتاردى قۇرىلىسقا تىيىم سالۋ ارقىلى قورعاۋعا باعىتتالعان وزگەرىستەردى باس جوسپارعا شۇعىل ەنگىزۋدى تاپسىردى. سونىمەن قاتار پرەزيدەنت كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەر مەن نۇكتەلىك قۇرىلىستاردى، باس جوسپارعا سايكەس الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم جانە تۋريستىك كلاستەر نىساندارىنان باسقا، قالانىڭ جوعارعى بولىگىندە سالۋعا موراتوريي ەنگىزۋدى تاپسىردى.
كەيىن دارحان ساتىبالدى مەدەۋ اۋدانىن ارالاۋ كەزىندە كەيبىر تۇرعىن ۇيلەردە (مىسالى، "River Park" جانە "ۆوستوچكا KZ" تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى) ينجەنەرلىك جەلىلەردىڭ ءالى كۇنگە دەيىن قالا بالانسىنا بەرىلمەگەنىن انىقتادى. تۇرعىنداردىڭ ايتۋىنشا، بۇل جارىق پەن سۋمەن قامتۋدا ۇزىلىستەرگە اكەلىپ وتىر. قالا اكىمى "الماتى سۋ" كومپانياسىنا ماگيسترالدىق جەلىلەردى ءوز قاراۋىنا الۋدى تاپسىردى جانە قۇرىلىس سالۋشىعا اۋلالىق جەلىلەردى رەتكە كەلتىرۋ ءۇشىن قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن ناقتى مەرزىم قويدى.
بىرنەشە كۇن بۇرىن اۋەزوۆ اۋدانىنداعى كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىم نىساندارىن تەكسەرۋ بارىسىندا اكىم "قىس تۇسكەنىن كۇتپەي"، "دوستىق" شاعىناۋدانىنداعى سۋ جانە كارىز جەلىلەرىنىڭ قۇرىلىسىن 2026 جىلعى اقپاننىڭ ورنىنا بيىلعى قازان ايىنا دەيىن اياقتاۋدى تاپسىردى.
دارحان ساتىبالدى كوشە جارىقتاندىرۋ ماسەلەسىنە دە ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىر. الماتىنىڭ بارلىق اۋدانىن جانە نەگىزگى كولىك باعىتتارىن قامتيتىن جارىقتىڭ ماستەر-جوسپارىمەن تانىسقان اكىم جارىق ستراتەگياسى فورمال ەمەس، ءتيىمدى بولۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
"جۇمىس بارىسىن ءوزىم جەكە باقىلاپ، كەشكى ۋاقىتتا دا نىساندارعا شىعامىن: تەك وسىلاي جارىقتاندىرۋدىڭ تۇرعىندارعا قالاي قىزمەت ەتىپ جاتقانىن كورۋگە بولادى"، — دەدى دارحان ساتىبالدى.
جارىقتاندىرۋدىڭ ماستەر-جوسپارى لوندون مەن سەۋل سياقتى الەمنىڭ جەتەكشى مەگاپوليستەرىنىڭ تاجىريبەسىن قامتيدى، سىرتقى جارىقتاندىرۋدى "اقىلدى قالا" جۇيەسىنە بىرىكتىرۋدى، سونداي-اق تۇنگى ۋاقىتتا، اسىرەسە ايەلدەر، بالالار جانە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتار ءۇشىن قاۋىپسىزدىكتى ارتتىرۋعا باسا نازار اۋدارادى. جوسپارعا سايكەس، 2025 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن الماتىنىڭ بارلىق كوشەسى تولىق جارىقتاندىرىلادى.
سونىمەن قاتار، اكىم الماتىدا ەڭ اۋقىمدى دەڭگەيدە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان "حالىقتىق قاتىسۋ بيۋدجەتى" باعدارلاماسى اياسىنداعى بارلىق جوبا بويىنشا ارتتا قالۋشىلىقتى جويۋدى تاپسىردى.
ايتا كەتەيىك، اكىمنىڭ تاپسىرمالارى تەك قاعاز جۇزىندە قالىپ جاتقان جوق. العاشقى ءۇش ايدا عانا جۇمىس باعىتى ايقىندالىپ، باسىمدىقتار بەلگىلەنىپ قويماي، ورىندالعان ناقتى تاپسىرمالار ءتىزىمى دە قالىپتاستى. سونىڭ ەڭ جارقىن مىسالدارىنىڭ ءبىرى — 1 قىركۇيەككە دەيىن ماگيسترال كوشەلەردىڭ ورتاشا جوندەۋىن اياقتاۋ تاپسىرماسىنىڭ ورىندالۋى. جۇمىستار جالپى ۇزىندىعى 40 شاقىرىم بولاتىن 15 كوشەدە جۇرگىزىلىپ، ءدال جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باستالۋىنا وراي اياقتالدى.
3. ەكونوميكانىڭ تۇراقتى دامۋى جانە كاسىپكەرلىكتى قولداۋ
الماتى ءداستۇرلى تۇردە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىندا كوشباسشى قالا سانالادى، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت كىرىسىنىڭ قوماقتى بولىگىن قالىپتاستىرادى. دارحان ساتىبالدى شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋعا باعىتتالعان جاڭا قارجىلىق قۇرالداردى ەنگىزۋدى، اكىمشىلىك راسىمدەردى جەڭىلدەتۋدى جانە يندۋستريالىق ايماقتاردى دامىتۋدى ۋادە ەتتى. اكىم مەگاپوليستى IT سالاسىنىڭ، ستارتاپتاردىڭ، كرەاتيۆتى يندۋستريالاردىڭ، تۋريستىك جانە ءبىلىم بەرۋ قىزمەتتەرىنىڭ ورتالىعى رەتىندە كورەدى.
الماتى يندۋستريالىق ايماعىنا ساپارى بارىسىندا دارحان ساتىبالدى ونىڭ دامۋى فورمالدى تىركەۋلەرمەن شەكتەلمەي، ناقتى ەكونوميكالىق وسىمگە قىزمەت ەتۋى ءتيىس ەكەنىن ايتىپ، ءبىرقاتار ناقتى تاپسىرمالار بەردى:
-
جۇمىس ىستەپ تۇرعان كاسىپورىنداردىڭ ءونىم ءتۇرىن جانە وتكىزۋ نارىقتارىن كەڭەيتۋ جۇمىستارىن جانداندىرۋ؛
-
جەر تەلىمدەرىن ءتيىمدى پايدالانۋ جانە ينۆەستيسيالىق مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋ تالاپتارىن كۇشەيتۋ؛
-
ءتيىمدى وندىرىستەرگە قوسىمشا اۋماقتار ءبولۋ ۇسىنىستارىن قاراستىرۋ؛
-
شاعىن ونەركاسىپتىك پاركتەردى دامىتۋ، يزا اۋماعىن اباتتاندىرۋ جانە كوگالداندىرۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ.
ستراتەگيالىق باعىتتاردىڭ ءبىرى رەتىندە اكىم يندۋستريالىق ايماق بازاسىندا حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تەحنوپارك تۇجىرىمداماسىن ازىرلەۋدى جانە جاڭا يننوۆاسيالىق كومپانيالاردى تارتۋدى اتادى.
دارحان ساتىبالدى جاڭا جوبالاردى ىرىكتەۋدە جوعارى قوسىلعان قۇنى بار، زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولداناتىن جانە ەكسپورتتىق الەۋەتى جوعارى كاسىپورىندارعا باسىمدىق بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.
"پيت" ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىندا اكىم جوعارى تەحنولوگيالىق جانە يمپورتتى الماستىراتىن وندىرىستەردى دامىتۋعا بارىنشا قولايلى جاعداي جاساۋ، ەكسپورتقا باعدارلانعان كاسىپورىنداردى قولداۋ جانە ساپالى جۇمىس ورىندارىن كوبەيتۋ باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتتى.
دارحان ساتىبالدىنىڭ ينۆەستيسيا تارتۋ باعىتىنداعى ناقتى قادامدارىنىڭ ءبىرى – جۋىردا جۇڭگو ينۆەستورلارىمەن قازاقستانداعى العاشقى قالدىقتاردى ەنەرگەتيكالىق ۋتيليزاسيالايتىن كاسىپورىندى اشۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلۋى. بۇل نىسان شىعارىندىلاردى تولىق دەرلىك ۇستاپ تۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى جانە ەو ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىك ستاندارتتارىنا ساي كەلەدى.
"جاڭا يننوۆاسيالىق زاۋىت قوقىستى كومۋ كولەمىن ەداۋىر ازايتىپ، ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى. بۇل جوبا جاسىل ەكونوميكانىڭ دامۋىنا قوماقتى ۇلەس قوسىپ، قازىرگى جانە كەلەر ۇرپاق يگىلىگىنە قىزمەت ەتەدى دەپ سەنەمىز"، — دەدى دارحان ساتىبالدى.
يندۋستريالىق دامۋمەن قاتار، اكىم قالانىڭ باسقا دا ەكونوميكالىق باعىتتارىنا كوڭىل بولۋدە. اتاپ ايتقاندا، مەگاپوليستىڭ تۋريستىك الەۋەتىن ودان ءارى ارتتىرۋ اياسىندا ول "الما-اراسان" رادون بۇلاعىنا باراتىن تانىمال تۋريستىك سوقپاقتىڭ جاڭعىرتىلۋ بارىسىمەن تانىستى. مۇندا بەتكەيلەر بەكىتىلىپ، كوپىرلەر جوندەلدى، ءقاۋىپسىز جۇرەتىن توسەمدەر، باسپالداقتار مەن باقىلاۋ الاڭدارى ورناتىلدى.
"باقىت سوقپاعى 2025" جوباسىنىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى ىسكە قوسىلدى: جاڭا دەمالىس ايماقتارىن كوگالداندىرۋ، بەسەدكالار، ناۆيگاسيا، سانيتارلىق توراپتار، ەكاجەتحانالار، باقىلاۋ الاڭدارىن ورناتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر.
اكىمگە "ايۋساي" ۆيزيت-ورتالىعىن دامىتۋ جانە ۇلكەن الماتى كولىنە اپاراتىن جولداردىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ تۇجىرىمداماسى ۇسىنىلدى.
دارحان ساتىبالدى تۋريستىك باعىتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن بارىنشا قامتاماسىز ەتۋدى، قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ءۇشىن جايلىلىقتى ارتتىرۋدى، سونداي-اق تۋريستىك ينفراقۇرىلىمدى قالالىق كولىك جەلىسىمەن ينتەگراسيالاۋدى تاپسىردى.
4. قولجەتىمدى ءارى ساپالى ءبىلىم، دەنساۋلىق جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ
الەۋمەتتىك نىسانداردى ارالاۋ بارىسىندا دارحان ساتىبالدى جوبالاردىڭ ساپاسى مەن مەرزىمىن ورىنداۋدى جەكە باقىلاۋدا ۇستايتىنىن ۇنەمى اتاپ وتەدى: "تۇراقتى باقىلاۋ بولادى" نەمەسە "بۇل مەنىڭ جەكە باقىلاۋىمدا بولادى"، – دەيدى ول.
ماسەلەن، ناۋرىزباي اۋدانىنداعى ("قۇرامىس" ش/ا) ساپارىندا ول مەرزىمنىڭ سوزىلۋىن سابوتاج دەپ باعالاپ، مۇنداي مەردىگەرلەرمەن جۇمىستى توقتاتۋ قاجەت ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. ال جەتىسۋ اۋدانىندا اكىم مەكتەپتىڭ تاپسىرىلۋ مەرزىمى بۇزىلعان جاعدايدا اكىمدىك مەردىگەردەن پاتەرلەردى ساتىپ المايتىنىن ەسكەرتتى.
دارحان ساتىبالدىنىڭ ءبىلىم بەرۋ نىساندارىنىڭ قۇرىلىسىنا جەكە باقىلاۋى ناقتى ناتيجەسىن بەردى: 1 قىركۇيەكتە الماتىدا "كەلەشەك مەكتەپتەرى" جوباسى اياسىندا جالپى سىيىمدىلىعى 22،5 مىڭ ورىندىق 7 جاڭا مەكتەپ ءوز ەسىگىن اشتى. ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى تەرەكتى، سامعاۋ، قاراسۋ، اقبۇلاق، نۇرلى دالا شاعىناۋداندارىندا، سونداي-اق، ليەۆيتان كوشەسىندە جانە رايىمبەك داڭعىلىندا بوي كوتەردى. قىركۇيەك ايىنىڭ اياعىنا دەيىن بۇلارعا قوسىمشا جالپى سىيىمدىلىعى 10،5 مىڭ ورىندىق تاعى 5 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلمەك. وسىلايشا، قىركۇيەكتە الماتىنىڭ ءبىلىم بەرۋ كلاستەرى بارلىعى 12 جاڭا مەكتەپپەن تولىعىپ، قالاداعى بالالاردىڭ ساپالى بىلىمگە قولجەتىمدىلىگى ايتارلىقتاي ارتادى.
الەۋمەتتىك سالادا ءبىلىم بەرۋمەن قاتار دەنساۋلىق ساقتاۋ ماسەلەسىنە دە ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. قالانىڭ مەديسينالىق مەكەمەلەرىن ارالاۋ بارىسىندا قالا باسشىسى №4 قالالىق كلينيكالىق اۋرۋحانانىڭ قابىلداۋ ءبولىمىن قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارىن ۋاقىتىلى اياقتاۋدى تاپسىردى. بۇل – الماتى تۇرعىندارى ءۇشىن اسا ماڭىزدى دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانىنىڭ ماڭىزىن ەسكەرسەك، تىكەلەي ومىرلىك ماڭىزى بار شەشىم.
سپورت سالاسىنا دا جەكە توقتالعان ءجون. ءدال دارحان ساتىبالدىنىڭ باسشىلىعىمەن مەگاپوليستە 35 مىڭ ورىندىق جاڭا ستاديون جوباسى تانىستىرىلدى. بۇل - الماتى ءۇشىن جاي عانا تاعى ءبىر ينفراقۇرىلىمدىق نىسان ەمەس، حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تولىققاندى سپورتتىق كلاستەر قالىپتاستىرۋعا جاسالعان قادام. مۇنداعى سيمۆوليزم دە ايقىن: جاڭا ستاديون الماتىنىڭ اتاقتى "قايرات" فۋتبول كلۋبىنىڭ داڭقتى ءداستۇرىن جالعاستىرىپ، قالانىڭ الەمدىك سپورت كارتاسىنداعى مارتەبەسىن نىعايتۋعا ارنالعان. ەگەر العاشقى ءجۇز كۇندە جۇزەگە اسقان جوباyىڭ كوبى قالالىق ورتاداعى جەرگىلىكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعان بولسا، ستاديون قۇرىلىسىنا قاتىستى باستاما ناعىز حالىقارالىق اۋقىمداعى ءىرى جوباعا اينالدى.
5. اشىق بولۋ پەن حالىقپەن ديالوگ
الماتى اكىمى قىزمەتىنە كىرىسكەن العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ دارحان ساتىبالدى ءوزىنىڭ باستى ۇستانىمىن ايقىندادى: ءادىل ءارى تۇراقتى قالالىق ساياسات تەك سەنىم مەن تۇرعىندارمەن تۇراقتى ديالوگ ارقىلى قولدان كەلەدى. سول كەزدە ول الدىن الا دايىندالعان باعىتتارمەن عانا ەمەس، ناعىز الماتىنىڭ تىنىسى سەزىلەتىن اۋلالارعا، مەكتەپتەرگە، بازارلارعا جانە كوشەلەرگە شىعىپ، اۋدانداردى ءجيى ارالايتىنىن ۋادە ەتكەن ەدى. بۇل سوزدەر قۇر مالىمدەمە بولىپ قالعان جوق: بۇگىندە اكىمنىڭ كۇن سايىن بەلسەندى جۇمىس ىستەيتىنى، كۇن سايىن بىرنەشە رەت قالا ارالاپ، تۇرعىندارمەن تىلدەسەتىنى بايقالادى. مۇنى اكىمنىڭ قانىق جۇمىس كەستەسىن جانە "جەرگىلىكتى تىرشىلىككە" تۇراقتى قاتىسۋىن كورسەتەتىن جازبالار مەن ۆيدەولارى دا دالەلدەيدى.
سونىمەن قاتار اكىم جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ اشىق بولۋىن جانە تۇرعىندارمەن تۇراقتى بايلانىس ورناتۋدى باستى نازاردا ۇستايتىنىن اتاپ ءوتتى.
بۇل جۇمىستىڭ ماڭىزدى بولىگى، ارينە، قازاقستاننىڭ بولاشاعى سانالاتىن جاستارعا ارنالادى. دارحان ساتىبالدى جاڭا بۋىن وكىلدەرىنىڭ "تازا قازاقستان" سياقتى ۇلتتىق جوبالارعا بەلسەندى قاتىسۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇنەمى ايتىپ، ولاردى ءتۇرلى باستامالار ارقىلى قالا ومىرىنە تارتۋعا ءمان بەرەدى.
ايرىقشا اتاپ وتەرلىك كەزدەسۋلەردىڭ ءبىرى – اۋەزوۆ اۋدانىنداعى كوميۋنيتي-ورتالىقتا وتكەن جيىن. وندا اكىم جاستاردىڭ ءتۇرلى قىزىعۋشىلىقتارى مەن باستامالارىن قولداپ، مەگاپوليستىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن "جاستار قاتىساتىن بيۋدجەت" تەتىگىن ازىرلەۋدى تاپسىردى.
"بۇگىندە الماتىدا 700 مىڭنان اسا جاس تۇرادى. ءارقايسىسىنىڭ ساپالى بىلىمگە، كاسىبي جانە شىعارماشىلىق تۇرعىدا دامۋعا، ءوز الەۋەتىن ىسكە اسىرۋعا قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتۋ – بارشامىزدىڭ ورتاق مىندەتىمىز"، - دەپ اتاپ ءوتتى دارحان ساتىبالدى.
قورىتىندى
اكىمنىڭ العاشقى 100 كۇنى – الماتى ءۇشىن جاڭا كەزەڭنىڭ باستاۋى. بۇل مەرزىمدە دامۋ باعىتى انىقتالىپ، ناقتى تاپسىرمالار بەرىلدى، ولاردىڭ ءبىر بولىگى ورىندالدى، قالعانى ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. ۋاقىت كورسەتكەندەي، مەگاپوليس جۇيەلى جانە ماقساتتى جۇمىس كەزەڭىنە اياق باستى.