ءبىزدىڭ قوعام الەۋمەتتىك جارنامانىڭ ماڭىزدى ءرولىن ءالى تەرەڭ سەزىنە قويعان جوق. ادەتتە، جارناما جونىندەگى جالپى تۇسىنىك جۇرتشىلىققا ەرىكسىز تاڭىلاتىن تۇتىنۋ تاۋارلارىنا قاتىستى كوممەرسيالىق برەندينگ ستەرەوتيپتەرىمەن عانا شەكتەلەدى.
نەگىزى، الەۋمەتتىك جارناما ميسسياسى ساۋدا-ساتتىقتان مۇلدە بولەك، ياعني ول ماتەريالدىق جاعىنان عانا ەمەس، مورالدىق قارىم-قاتىناس تۇرعىسىنان العاندا دا سالاۋاتتى، ىزگىلىكتى قوعام قالىپتاستىرۋعا قاتىستى كۇردەلى ماسەلەلەرمەن ۇشتاسادى. سونداي-اق، بۇل ەڭ الدىمەن، جول-كولىك وقيعاسىنان ساقتاندىرۋ، ماسكۇنەمدىك پەن ناشاقورلىققا قارسى ۇگىت-ناسيحات، ناۋقاس ادامدارعا، سىرقات سابيلەرگە جاناشىرلىق، دونورلىق كومەك سياقتى، قورشاعان ورتا پروبلەمالارىنا سەرگەكتىكپەن قاراۋعا شاقىراتىن باسقا دا كوپتەگەن جوبالاردى قامتيدى. بىردە جانارىنا مۇڭ تۇنعان كىشكەنتاي قىز بەينەلەنگەن بيلبوردتى كورگەنىم بار. جوعارعى جاعىنا «ستانتە دونوروم سەگودنيا، پوداريتە دەتيام نادەجدۋ نا زاۆترا» دەپ جازىلعان سول جارناما ءالى ەسىمدە. بالكىم، بۇل سۋرەتتەگى ءبۇلدىرشىننءىڭ شاراسىز كۇيى سونشالىقتى اسەرلى كەيىپتەلگەننەن دە بولار.
وكىنىشكە قاراي، قوعامىمىزدىڭ دەرتتى ەكەنىنە قاراماستان، بىزدە وسىنداي وزەكتى ماسەلەلەر توڭىرەگىندە وي سالاتىن، كوڭىلگە قونىمدى جارنامالار جوقتىڭ قاسى. ءقايسىبىر جىلى راديوارنالاردىڭ بىرىنەن وكپە اۋرۋى تۋرالى جارناما ايتارلىقتاي ءجيى بەرىلدى. ناۋقاستىڭ جان سىرى ىسپەتتى شاعىن مونولوگ دەنەنى تۇرشىكتىرەدى. اناسىمەن حات ارقىلى باقۇلداسقان جىگىت: «مەنىڭ ساناۋلى عانا كۇنىم قالدى. ءبىراق وعان ءوزىم كىنالىمىن...» دەي كەلە، شىلىم شەككەنىنە وكىنىش بىلدىرەدى. بىلاي قاراساڭ، مۇندا تۇرعان ەشتەڭە جوق سياقتى. ءبىراق كەيىپكەردىڭ تاۋسىلا ايتقان سوڭعى ءسوزى، داۋىس مانەرى تىڭداۋشىنىڭ جان-جۇرەگىنە، جۇيكەسىنە ايتارلىقتاي سالماق سالىپ، ازا بويىن قازا ەتەدى. بۇعان ەندى شاشىلىپ جاتقان شپريستاردىڭ سۋرەتىن، قارا بوياۋمەن باتتاستىرىلا جازىلعان: «سپيد-كە جول جوق!» دەگەن تارىزدەس پلاكاتتاردى قوسىڭىز...
نەگە ەكەنى بەلگىسىز، بىزدە «الەۋمەتتىك جارناما قورقىنىش تۋعىزىپ، ۇرەي شاقىرۋعا ءتيىس» دەگەندەي تۇسىنىك قالىپتاسقان. ءبىراق ءبارىبىر ەشكىمنىڭ سونى كورگەن بويدا تەمەكىنى ءبىرجولا تاستاپ نەمەسە ىشىمدىكتەن، ەسىرتكىدەن جەرىپ كەتىپ جاتقانىن كورمەءيسىز. راس، ۇرەيلەنەدى، سەسكەنىپ قالادى، ءبىراق بىردەڭە ىستەي قويۋى نەعايبىل. ادامزات بالاسى جاراتىلىسىنان سامارقاۋ ەمەس، ول قورشاعان ورتاسىنىڭ، كۇندەلىكتى تىرشىلىكتىڭ اسەرىنەن سونداي بولدى.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، الەۋمەتتىك جارنامانىڭ مىندەتى – ەلدى شەكتەن تىس ۇرەيلەندىرۋ ەمەس، ادام بويىنداعى ەنجارلىقتى «ەمدەۋ»، سامارقاۋلىقتى سەيىلتىپ، مادەني تۇرعىدا سونىڭ الدىن الۋ. الەۋمەتتىك جارنامانى جاساۋ بارىسىنداعى قاتەلىكتىڭ ءبىرى – پلاكات، بيلبورد، باسپا ءسوز جارناماسى تۇرىندەگى ءونىمنىڭ ينتەراكتيۆتىلىگىن تۇسىنبەۋدەن تۋىندايدى. مىسالى، الەۋمەتتىك تاقىرىپقا ادەمى پلاكات شىعارىپ قويۋ جەتكىلىكسىز. شىن مانىسىندە، ءمىنسىز الەۋمەتتىك جارناما بەلگىلى ءبىر جاعدايدا، بەلگىلى ءبىر كەڭىستىككە كەشەندى تۇردە جۇمىس ىستەۋى جانە سول ورتاداعىلاردىڭ قاجەتىنە جارايتىنداي بولۋعا ءتيىس. ەگەر كوممەرسيالىق جارناما نەمەسە كورمە پلاكاتتارى جارناما قاعازىنىڭ كولەمىنە، ورنالاستىرىلعان جەرىنە بايلانىستى ۆيزۋالدىق اسەرگە كوڭىل بولسە، الەۋمەتتىك جارناما قالانىڭ كەز كەلگەن تۇسىندا بەلسەندى ارەكەت ەتە الادى. ياعني ول قوقىس جاشىكتەرىنەن باستاپ، قوعامدىق كولىك ەسىكتەرى، قۇرىلىس نىساندارى، دەمالىس ورىندارى ءتارىزدى كەز كەلگەن كەڭىستىككە ۇيلەسىپ كەتە الادى.
قورشاعان ورتانىڭ تازالىعىن ساقتاۋ مەن تابيعاتقا جاناشىرلىق تانىتۋعا شاقىرۋ ءوز الدىنا، بىزدە ءالەۋمەتتىك ماڭىزعا يە وزگە دە ماسەلەلەر تولىپ جاتىر. بۇل رەتتە، جەتىم جانە سىرقات بالالار تاعدىرى، قارت كىسىلەر مەن مۇگەدەك جاندارعا قامقورلىق، جاستاردى ەسىرتكى، ىشىمدىك، بۇزاقىلىق سياقتى جامان ادەتتەردەن اۋلاق بولۋعا ۇندەپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ – الەۋمەتتىك جارناماعا بىردەن-بىر وزەك بولارلىق جايتتار. دەگەنمەن، قوعامنىڭ ماتەريالدىق قانا ەمەس، مورالدىق تۇرعىداعى ءتۇيىندى ماسەلەلەرىن دە كوتەرىپ، ەل نازارىن ەكولوگيا، دەنساۋلىق، سپورت، وقۋ-اعارتۋ سياقتى باسقا دا ايرىقشا فاكتورلارعا اۋدارتۋعا ءتيىستى الەۋمەتتىك جارناماعا جەتكىلىكتى تۇردە كوڭىل بولىنبەي جۇرگەنى وكىنىشتى.