سۋبسيديالاۋدىڭ ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك اقپاراتتىق جۇيەسىن ازىرلەۋ اياقتالۋعا جاقىن
ەربول قاراشوكەيەۆ جۇمىس ساپارىمەن الماتى وبلىسىنا كەلدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ۆەدومستۆو باسشىسى وبلىس اكىمى قانات بوزىمبايەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن اوك دامىتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى كەڭەسكە قاتىستى.
جيىنعا ق ر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى ا.كۇرىشبايەۆ، ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ۆيسە-مينيسترى س. قوجانيازوۆ، كاسىپكەرلەر، فەرمەرلەر جانە ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى قاتىستى. قاتىسۋشىلار اوك مەملەكەتتىك قولداۋ، ەگىس ناۋقانىن جۇرگىزۋ جانە مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى ىسكە اسىرۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى.
ەربول قاراشوكەيەۆ ۇكىمەت پەن مينيسترلىك اگروونەركاسىپتىك كەشەندى دامىتۋ بويىنشا ءبىرقاتار جۇيەلى جانە جەدەل داعدارىسقا قارسى شارالار قابىلداپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، اوك سۋبسيديالاۋ تەتىگىن جەتىلدىرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر.
بىرنەشە نۇسقا ۇسىنىلدى، الايدا پرەزيدەنتپەن كەلىسە وتىرىپ، سونداي-اق الەمدەگى ازىق-تۇلىك نارىعىنداعى كۇردەلى جاعدايدى ەسكەرە كەلە، ۇكىمەت سۋبسيديالاۋ جۇيەسىن رەفورمالاۋدى 2023 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيىن كەيىنگە قالدىرۋدى جانە بيىل فەرمەرلەردى قولدانىستاعى سحەما شەڭبەرىندە سۋبسيديالاۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى.
«جالپى، اگروونەركاسىپتىك كەشەندى قولداۋعا بيىل 309 ملرد تەڭگە سۋبسيديا قاراستىرىلعان، ونىڭ ىشىندە وسىمدىك شارۋاشىلىعىنا – 79،7 ملرد تەڭگە، مال شارۋاشىلىعىنا – 100 ملرد تەڭگە، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋگە – 8،4 ملرد تەڭگە، قارجى قۇرالدارىنا – 120،4 ملرد تەڭگە كوزدەلىپ وتىر»، - دەدى مينيستر.
بۇدان بولەك، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا سالانى دامىتۋعا قوسىمشا قارجىلاندىرۋ ءبولۋ ماسەلەسى پىسىقتالۋدا، ولار وتكەن جىلى پايدا بولعان بەرەشەكتى وتەۋگە باعىتتالاتىن بولادى.
سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن ءوندىرۋ كەزىندە پايدالانىلاتىن تاۋارلىق-ماتەريالدىق رەسۋرستارعا باعانىڭ ارتۋىنىڭ سالدارىن جويادى.
سۋبسيديالاۋدىڭ ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك اقپاراتتىق جۇيەسىن ازىرلەۋ اياقتالۋعا جاقىن.
ونىڭ نەگىزگى فۋنكسيونالى اۆتوماتتى رەجيمدە سۋبسيديا الۋشىلاردىڭ ءتىزىلىمىن قالىپتاستىرۋ، ولاردىڭ ەقجج بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەر ساناتىنا سايكەستىگىن تەكسەرۋ، سۋبسيديا الۋشىلاردىڭ قارسى مىندەتتەمەلەرىن تىركەۋ جانە ولاردىڭ ورىندالۋ دارەجەسىن، سۋبسيديا الۋ كەزەكتىلىگىن جانە قاناعاتتاندىرىلماعان وتىنىمدەردى كۇتۋ پاراعىن باعالاۋ بولادى.
بۇل جۇيە تەگىن جانە بارلىق نەگىزگى مەملەكەتتىك دەرەكتەر بازالارىمەن ينتەگراسيالانادى. ونى ەكىنشى جارتىجىلدىقتان باستاپ ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
«بۇگىنگى تاڭدا باسىم مىندەتتەردىڭ ءبىرى - ەگىس ناۋقانىن ۋاقتىلى جانە ساپالى وتكىزۋ. ول ءۇشىن مينيسترلىكتە جەدەل شتاب قۇرىلىپ، جۇمىس ىستەپ جاتىر. ول كوكتەمگى دالا جۇمىستارىنىڭ بارلىق تۇيتكىلدى ماسەلەلەرىن دەر كەزىندە شەشۋگە باعىتتالعان»، - دەپ اتاپ ءوتتى ۆەدومستۆو باسشىسى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا مينيسترلىك وڭىرلەرمەن بىرلەسىپ اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىنىڭ، تۇقىم جانە تىڭايتقىش قورلارىنىڭ دايىندىعىن قايتا تەكسەرۋدى اياقتاۋعا جاقىن.
تەحنيكانىڭ دايىندىعى 96 % قۇرايدى، وڭىرلەرگە ارزانداتىلعان ديزەل وتىنىن جونەلتۋ باستالدى. جالپى كوكتەمگى دالا جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە 400،2 مىڭ توننا ءبولىندى.
سونداي-اق وتاندىق اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەر تۇقىمدىق ماتەريالمەن تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن. 2،3 ملن توننا تۇقىم سەبىلدى نەمەسە بۇل - جوسپاردىڭ 100%.
مينەرالدى تىڭايتقىشتارمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جۇمىستار جوسپارلى رەجيمدە جۇرگىزىلۋدە، اممياك سەليتراسىنىڭ باعاسى 200 مىڭ تەڭگەدەن 160 مىڭ تەڭگەگە دەيىن تومەندەدى.
«كەڭ دالا» باعدارلاماسى ارقىلى فەرمەرلەر 70 ملرد تەڭگە كولەمىندە جەڭىلدەتىلگەن نەسيە جانە 80 ملرد تەڭگە كولەمىندە ازىق-تۇلىك كورپوراسياسىن فورۆاردتىق ساتىپ الۋمەن قامتاماسىز ەتىلدى. بۇل رەتتە فورۆاردتىق ساتىپ الۋ بيىل 2 ەسەگە ارتقانىن ايتا كەتكەن ءجون.
25 ناۋرىزداعى جاعداي بويىنشا «كەڭ دالا» باعدارلاماسى بويىنشا 80،2 ملرد تەڭگە سوماعا ءوتىنىم كەلىپ ءتۇستى، ونىڭ 49 ملرد تەڭگەسى قارجىلاندىرىلدى.
«ازىق-تۇلىك كورپوراسياسى» اق 80 ملرد تەڭگەدەن استام سوماعا وتىنىمدەر كەلىپ ءتۇستى، ونىڭ 54 ملرد تەڭگەسى قارجىلاندىرىلدى.
«وزدەرىڭىزگە بەلگىلى، سوڭعى ۋاقىتتا اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسى ءۇشىن تاۋارلىق-ماتەريالدىق زاتتار بىرنەشە ەسە قىمباتتادى. بۇل باعامدىق ايىرماشىلىققا، سونداي-اق رەسەي فەدەراسياسىنىڭ اۋماعىندا ءوندىرىلىپ، قازاقستانعا وتكىزىلەتىن تۇقىمداردىڭ، اگروحيميانىڭ، قوسالقى بولشەكتەر مەن جابدىقتاردىڭ جەتكىزۋ ارنالارىنىڭ بۇزىلۋىنا بايلانىستى بولىپ وتىر»، - دەدى ەربول قاراشوكەيەۆ.
مينيسترلىك كوكتەمگى ەگىس جانە ەگىن جيناۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن قارجىلاندىرۋدى قوسىمشا 70 ملرد تەڭگەگە ۇلعايتىپ، بيۋدجەتتىك كرەديتتەۋدىڭ جالپى سوماسىن 140 ملرد تەڭگەگە دەيىن جەتكىزۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.
فورۆاردتىق ساتىپ الۋعا 20 ملرد تەڭگە ءبولۋ ماسەلەسى پىسىقتالىپ جاتىر.
بۇل مال باسى مەن قۇستىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتە الاتىن 200 مىڭ توننا كولەمىندە استىق قورىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
مينيستر سالانىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن دامىتۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن ساتىپ الۋ، سۋارۋدىڭ زاماناۋي جۇيەلەرىن ساتىپ الۋ جانە قاجەتتى ينفراقۇرىلىمدى جۇرگىزۋ قاجەتتىگىنە نازار اۋداردى.
كوكونىستەر مەن قانت قىزىلشاسىن ءوندىرۋ جانە قايتا وڭدەۋ بويىنشا ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا قوسىمشا 8،3 ملرد.تەڭگە بولىنەتىن بولادى.
بۇل قاراجات قازىرگى زامانعى سۋارۋ جۇيەلەرىن ساتىپ الۋدى جانە قاجەتتى ينفراقۇرىلىم جۇرگىزۋدى قارجىلاندىرۋعا باعىتتالادى.
«اۋىل تۇرعىندارىنىڭ تابىسىن ارتتىرۋ بويىنشا جوبانى كەڭەيتۋ اياسىندا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر مەن شاعىن قالالاردىڭ تۇرعىندارىن شاعىن نەسيەلەۋگە 40،0 ملرد تەڭگە ءبولۋ ماسەلەسى قاراستىرىلىپ جاتىر. باعدارلامادا 5-7 جىل مەرزىمگە 6% - پەن ميكروكرەديت بەرۋدى كوزدەيدى. بۇل 10 مىڭ جۇمىس ورنىن اشۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى اشم باسشىسى.
كەڭەسكە قاتىسۋشىلار الماتى وبلىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن كوتەردى، سپيكەرلەرگە جانار-جاعار ماي، تىڭايتقىشتار جانە كوكتەمگى ەگىس جۇمىستارىنا دايىندىق، سونداي-اق بورداقىلاۋ الاڭدارىن دامىتۋ بويىنشا ءبىرقاتار سۇراقتار قويدى.
ۆەدومستۆو باسشىسى وبلىس فەرمەرلەرىنىڭ اوك دامىتۋعا جانە ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە قوسقان ەلەۋلى ۇلەسىن اتاپ ءوتىپ، بارلىق پروبلەمالىق ماسەلەلەردەن حاباردار ەكەنىن جانە ولار ۇكىمەتتىڭ نازارىنان قالمايتىنىنا سەندىردى.
ق ر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن بارلىق قاجەتتى شارالاردى قابىلدايتىن بولادى.