قوعامدىق باقىلاۋ مەحانيزمى جاڭا وزگەرىستەرمەن جەتىلدى. بۇل تۋرالى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ايدا بالايەۆا جەلىدەگى پاراقشاسىندا جازدى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz قازاقپاراتقا سىلتەمە جاساپ.
«مەملەكەت باسشىسى 2019 جىلعى پرەزيدەنت سايلاۋىنان كەيىن «قوعامدىق كەلىسىمنىڭ جاڭا فورماتى قاجەت» دەپ ايتقانىن بىلەمىز. ول ءۇشىن، ارينە، ەڭ الدىمەن تىڭ رەفورمالار قاجەت ەكەنى تۇسىنىكتى. بۇل رەتتە پرەزيدەنت حالىقپەن كەرى بايلانىستى كۇشەيتۋدى تاپسىرىپ، «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن جاريالادى. سونىڭ ناتيجەسىندە بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ينتەرنەتتەگى جۇمىسى جاندانىپ، ونلاين قوعامدىق قابىلداۋلار تەتىگى ىسكە قوسىلدى، ءبىرىنشى باسشىلار الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى تىكەلەي بايلانىسقا شىعا باستادى.
قوعامدىق باقىلاۋ مەحانيزمى جاڭا وزگەرىستەرمەن جەتىلدىرىلدى. ونىڭ نەگىزىندە قوعامدىق تالقىلاۋدان وتكەن ارنايى زاڭ جوباسى ازىرلەنىپ، ءماجىلىس قاراۋىنا ەنگىزىلدى. «ادامدار مەملەكەت ءۇشىن ەمەس، مەملەكەت ادامدار ءۇشىن» دەگەن ۇستانىم نەگىزىندە قۇرامىنا ەلگە تانىمال ازاماتتار، مايتالمان ساراپشىلار، قوعام بەلسەندىلەرى، ساياساتتانۋشىلار ەنگەن – ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى قۇرىلدى.
مەملەكەت باسشىسى بۇعان دەيىن اشىق دەموكراتيالىق قاعيدالارعا نەگىزدەلگەن ساياسي رەفورمالاردىڭ 4 پاكەتىن ۇسىنعان بولاتىن. اتاپ ايتقاندا، «بەيبىت جينالىستاردى وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى»، «ساياسي پارتيالار تۋرالى»، «سايلاۋ تۋرالى»، «پارلامەنت جانە ونىڭ دەپۋتاتتارىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى»، «اقپاراتقا قول جەتكىزۋ تۋرالى» زاڭدار قابىلداندى. پارتيا قۇرۋ ءۇشىن قول جيناۋ شەگى تومەندەتىلدى، ءماجىلىس پەن ءماسليحاتتارداعى ايەلدەر مەن جاستاردىڭ ۇلەسى كۆوتامەن ءوستى. پارلامەنتتىك وپپوزيسيا ينستيتۋتى ەنگىزىلدى. العاش رەت اۋىل اكىمدەرىن سايلاۋ ساياسي ناۋقانى ءساتتى ءوتتى. بۇل رەفورمانى حالىق جىلى قابىلدادى، وزدەرىنىڭ ناقتى تاڭداۋلارىن جاسادى. كەلەسى كەزەكتە اۋدان اكىمدەرىن سايلاۋ مىندەتى تۇر»، - دەدى ايدا بالايەۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا، مۇنىڭ بارلىعى دا بۇرىن قوعام تاراپىنان ءجيى ايتىلىپ جۇرگەن ۇسىنىستار بولاتىن.
«مەملەكەت باسشىسىنىڭ قولداۋىنىڭ ارقاسىندا ولار ناقتى ىسكە اسىپ جاتىر. پرەزيدەنت جاريالاعان «ەستيتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسى «ناقتى ماسەلەلەردى شەشۋ» قاعيداسىنا اۋىسىپ جاتىر.
پرەزيدەنت مەملەكەتتىك باسقارۋدى جەتىلدىرۋ جۇمىستارى جۇيەلى تۇردە جالعاساتىنى بىرنەشە رەت ايتقان بولاتىن. مەملەكەت باسشىسىنىڭ بۇگىنگى جولداۋىندا جاريالانعان جاڭاشىلدىقتار - وسىنىڭ كەزەكتى دالەلى. سونىڭ ءبىرى – ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ جۇمىس اۋقىمىن كەڭەيتىپ، ۇلتتىق قۇرىلتاي دەڭگەيىنە كوتەرۋ. حالىق بولىپ بىرىگىپ، القا قۇرىپ، اقىل قوسۋدى بىلدىرەتىن «قۇرىلتاي» ۇعىمى - حالقىمىز ءۇشىن قاشان دا قاستەرلى تۇسىنىك. سونىمەن قاتار، پارلامەنتتىڭ ۇكىمەتتىڭ الدىنداعى ەسەپ بەرۋ تەتىگى كۇشەيەدى. ساياسي پارتيا قۇرۋدىڭ شەكتى مولشەرى تاعى دا قىسقاردى. ەندىگى جەردە پارتيا قۇرۋ ءۇشىن ەل اۋماعىندا 5000 قول جيناسا جەتكىلىكتى. ءماجىلىس پەن ءماسليحات دەپۋتاتتارىن پارتيالىق تىزىممەن قاتار، ماجوريتارلى جۇيەمەن سايلاۋ جۇيەسى ەنگىزىلەدى. بۇل ءسوز جوق، حالىقتىڭ ءوزى سايلاعان دەپۋتاتتارى ارقىلى پارلامەنت مىنبەرىنەن ۇكىمەتكە ناقتى ماسەلەلەرىن ەستىرتۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتىپ وتىر.
پرەزيدەنتىمىز ايتقانداي، قازاقستان ساياسي مودەرنيزاسيا كۋرسىن جۇيەلى تۇردە جالعاستىرا بەرەتىن بولادى. وسىلايشا كەزەكتى ساياسي رەفورمالاردىڭ ءساتتى ىسكە اسۋى قوعامدى ودان ارى دەموكراتيالاندىرۋعا ىقپال ەتەدى. ەڭ باستىسى، «جاڭا قازاقستاندى بىرگە قۇرۋ» جولىندا ەل بولىپ بىرىگىپ، قوعام بولىپ جۇمىلىپ ۇيىمشىلدىق تانىتا ءبىلۋ قاجەت»، - دەپ تولىقتىردى ول.