قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا كەشەلى بەرى ادەبي جىل قورىتىندىسىنا ارنالعان القالى جيىن ءوتىپ جاتىر. «قازاق ادەبيەتىنىڭ بۇگىنگى كوكجيەگى» دەگەن تاقىرىپقا ورايلاستىرىلعان شارادا وتكەن جىلى ەلىمىزدىڭ ادەبيەتىندە كورىنىس بەرگەن ماڭىزدى جەتىستىكتەر مەن وزەكتى ماسەلەلەر قوزعالدى.
جالپى، ادەبي جىل قورىتىندىسى – تەك ءبىر جىل كولەمىندەگى ناتيجەنى سارالاۋ عانا ەمەس، قالامگەرلىك ونەردىڭ بۇگىنگى جاعدايىن باعالاۋ مەن بولاشاعىن باعدارلاۋ ماقساتىنداعى باسقوسۋ دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. جيىنعا الماتىلىق اقىن-جازۋشىلارمەن قاتار، ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىنەن، وبلىس، قالالارىنان ءسوز زەرگەرلەرى قاتىسۋدا.
بيىلعى جيىننىڭ ەرەكشەلىگى – جاستارعا ايرىقشا كوڭىل ءبولىنۋى. ياعني اتالعان شاراعا وڭتۇستىك استاناداعى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ادەبيەتكە، ءسوز ونەرىنە قاتىسى بار ستۋدەنتتەرى دە ارنايى شاقىرىلعان. جازۋشىلار وداعىنىڭ ءتورااعاسى مەرەكە قۇلكەنوۆتىڭ سوزىمەن ايتساق، بۇل – ۇلت ادەبيەتىنىڭ بولاشاعىنا دەگەن قامقورلىق. العاش جۇزەگە اسىرىلىپ وتىرعان بۇل يگى باستاما ادەبيەتتىڭ التىن ارقاۋىن ساقتاۋ ءۇشىن كەرەك. بۇگىنگى ۇرپاق ادەبيەتتى تانىماسا، ەرتەڭ ۇلتتىق سانا تامىرى ءۇزىلىپ قالۋى مۇمكىن. سوندىقتان ءار بۋىن اراسىندا رۋحاني ساباقتاستىق ورناتۋ – باستى مىندەت. جاستاردىڭ ادەبيەتپەن بايلانىسى ۇزىلمەسە، ۇلتتىڭ رۋحاني تۇعىرى دا بەكەم بولارى ءسوزسىز.
القالى جيىن جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ وتكەن جىلى اتقارعان جۇمىستارى مەن ءبىرقاتار جەتىستىكتەرىنە قىسقاشا شولۋ جاساۋمەن باستالدى. قاتىسۋشىلار ارنايى بەينەجازبادان ادەبي پروسەستەگى سەرپىلىستەر مەن جاڭالىقتارعا قانىقتى. اتاپ ايتقاندا، وداقتىڭ بۇگىنگى زامان تالابىنا ساي اقپاراتتىق كەڭىستىكتى يگەرۋگە قادام باسقانى بەلگىلى بولدى. اتاپ ايتساق، جاڭا رەسمي سايت ىسكە قوسىلعان، الەۋمەتتىك جەلىلەردە بەلسەندىلىك ارتقان، YouTube ارناسى اشىلعان، ءسويتىپ، ادەبي شارالار تۋرالى جەدەل اقپارات تاراتۋعا مۇمكىندىك تۋعان. مۇنىڭ ءبارى وقىرمان مەن قالامگەر قاۋىم اراسىنداعى الشاقتىقتى ازايتۋعا باعىتتالعان قادام ەكەنى انىق.
جيىندا قازاق ادەبيەتىن الەمدىك دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا اتقارىلىپ جاتقان شارالار، حالىقارالىق ادەبي بايلانىستار دا اتالماي قالعان جوق. وسى ورايدا، بەردىبەك سوقپاقبايەۆتىڭ 100 جىلدىعى اياسىندا انكارا قالاسىندا وتكەن ءىس-شارا جانە قازاق ادەبيەتىنىڭ يۋنەسكو تورىندە ۇلىقتالۋى – ۇلت رۋحانياتى ءۇشىن ەرەكشە مارتەبە، سونداي-اق بۇل قازاق ادەبيەتىنىڭ ازيا مەن ەۋروپا اراسىنداعى رۋحاني كوپىر رەتىندەگى ماڭىزىن پاش ەتكەن تاريحي قادام ەكەنى ايتىلدى. اسىرەسە تۇركى دۇنيەسىمەن بايلانىستى نىعايتۋ باعىتىندا ماڭىزدى ىستەر اتقارىلىپ جاتقانى بايقالدى.
قالامگەرلەردى جاڭا يدەيالارعا، تابىستارعا ىنتالاندىرۋدىڭ، شابىتتاندىرۋدىڭ ءبىر جولى – ولاردىڭ ەڭبەگىن باعالاۋ مەن لايىقتى ماراپاتتاۋ دەسەك، بۇل جاعىنان دا ايتارلىقتاي ىلگەرىلەۋشىلىك بار. مىسالى، ادەبي جوبالاردى قارجىلاندىرۋ ءۇشىن جەكە ينۆەستورلارمەن ارىپتەستىك ورناتىلا باستاعان. بۇل – ادەبيەتتى تەك مەملەكەتتىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ قولداۋىنا سۇيەنەتىن ومىرشەڭ جۇيەگە اينالدىرۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام ەكەنى داۋسىز.
ۇلتتىق ەتنوگرافيانى جاڭعىرتۋ، تاريحي مۇرالاردى زەرتتەۋ، ادەبيەتكە قىزىعۋشىلىقتى ارتتىرۋ ماقساتىندا جازۋشىلار وداعى تاراپىنان قولعا الىنعان شارانىڭ ءبىرى – وڭىرلەرگە ەكسپەديسيالار. رۋحاني جاڭعىرۋ اياسىندا ەلىمىزدىڭ باتىس وڭىرىنەن باستالعان بۇل ساپار اقتاۋ، اتىراۋ، ورال، اقتوبە، تاراز، شىمكەنت، تۇركىستان، قىزىلوردا قالالارىن قامتىپ، ءارى قاراي شىعىس پەن سولتۇستىك وڭىرلەردە جالعاسپاق.
«پرەزيدەنتىمىز بيىلعى جىلدى «جۇمىسشى ماماندىقتارى جىلى» دەپ جاريالاعانى بەلگىلى. الايدا ءبىز بۇل تاقىرىپتى كەيدە ەسكەرۋسىز قالدىرىپ جاتامىز. قازىرگى تاڭدا جۇمىسشى ماماندىقتارى تۋرالى جازۋ ازايىپ كەتتى. بۇرىن عابيدەن مۇستافين، زەينوللا سانىك، ءساتىمجان سانبايەۆتار، احات جاقسىبايەۆتار سەكىلدى جازۋشىلار ءوندىرىس تاقىرىبىنا ارناپ تاماشا شىعارمالار جازدى. قاراپايىم ەڭبەك ادامدارىنىڭ بەينەسىن كوركەم سوزبەن اسقاقتاتتى. ەندى ءبىز وسى ءۇردىستى قايتا جاڭعىرتۋ ءۇشىن ارنايى جوبالار قولعا الۋدامىز. جەرگىلىكتى جازۋشىلار اۋكسيون فورماتىندا تاڭدالادى. ءسويتىپ، 6-7 ايدىڭ ىشىندە بەلگىلى ءبىر ەڭبەك ادامى تۋرالى شىعارما – پوەما، پوۆەست نەمەسە رومان جازادى. 12-16 مامىر ارالىعىندا اتىراۋدا وتەتىن پلەنۋمنىڭ باستى ەرەكشەلىگى دە – وسى»، – دەيدى مەرەكە قۇلكەنوۆ.
اتالعان جيىندا ادەبيەتتىڭ ءار جانرى بويىنشا ەسەپتىك باياندامالار تىڭدالدى. ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىنا وراي بارىنشا ىقشامدالىپ وقىلعان باياندامالاردىڭ تولىق ءماتىنى وداقتىڭ رەسمي سايتى مەن «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە جاريالاناتىنى ەسكەرتىلدى.
ادەبي جىل قورىتىندىسىنا ارنالعان شارا بۇگىن ارى قاراي جالعاسادى. جيىن بارىسىندا ءبىرقاتار قالامگەرلەرگە حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعى، «قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى جازۋشىسى» اتاعى، سونداي-اق «ساۋلە-كۋياش» جانە ابدۋماجيت ءدولاتوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ادەبي سىيلىقتار تابىستالادى. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنا جاڭادان قابىلدانعان قالامگەرلەرگە وداقتىڭ مۇشەلىك بيلەتتەرى تاپسىرىلادى، سونداي-اق بالالار ادەبيەتىن قولداۋ ماقساتىندا جاڭادان بەكىتىلگەن «ەرتوستىك» ادەبي سىيلىعىنىڭ ەرەجەسى تانىستىرىلادى.