ءتىپتى تاماقتانۋعا قاراجاتى جەتپەيتىندەردىڭ كورسەتكىشى 13%
قازاقستانداعى ورتاشا جالاقى 158 مىڭ تەڭگە. مۇنداي اقپاراتتى كتك تەلەارناسى جاريالاعان. جۋرناليستەر قازاقستاندىقتاردىڭ ناقتى جالاقىسى نەلىكتەن ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردە ايتىلاتىن سيفردان نەگە تومەن ەكەنىن انىقتاپ كورگەن، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
رەسمي دەرەكتەر بويىنشا، قازاقستاندا ورتاشا جالاقى ءقازىر 275،5 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى جانە ول ۇنەمى ءوسىپ كەلەدى. مەملەكەت باسشىسى مۇنى شىندىققا جاناسپايدى دەپ، حالىقتىڭ تابىسى جالاقىدان گورى الەۋمەتتىك جاردەماقىلارعا كوبىرەك تاۋەلدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ال الەۋمەتتانۋشىلار سانداردىڭ ايىرماشىلىعىن بىلاي تۇسىندىرەدى.
«ەگەر ءبىز كىرىستى الاتىن بولساق، وندا كۇزدە، مىسالى، شامامەن 38% ادامنىڭ وتباسىلىق جيىنتىق تابىسى 100-دەن 200 مىڭ تەڭگەگە دەيىن بولعان، ال شامامەن 23%-نىڭ تابىسى 200-دەن 300 مىڭ تەڭگەگە دەيىن بولعان. ءبىراق بۇل بىزدە قولدانىلاتىن كورسەتكىش. مىندەتتى تۇردە وباسى كوەففيسيەنتىنە ءبولۋ كەرەك. 100-دەن 200 مىڭ تەڭگەگە دەيىنگى تابىستى 4-كە ءبولۋ كەرەك، سوندا پرەزيدەنت ايتقان 50 مىڭ تەڭگە شىعادى. ءبىراق ەگەر ءبىز ءوڭىر بويىنشا بولسەك، وندا باسقاشا كورسەتكىش پايدا بولادى»، – دەيدى «ستراتەگيا» الەۋمەتتىك جانە ساياسي زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى گۇلميرا يلەۋوۆا.
ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، ەڭ جوعارى ورتاشا جالاقى اتىراۋ وبلىسىندا جانە ول 420 مىڭ تەڭگە. سونداي-اق كوشباسشىلار ۇشتىگىنە نۇر-سۇلتان قالاسى مەن ماڭعىستاۋ وبلىسى كىردى. ەڭ تومەنگى ورتاشا جالاقى تۇركىستان جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارىندا. ءبىراق مۇنداي ساندار قالاي پايدا بولادى؟
ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىندا كاسىپورىندار قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسى تۋرالى ەسەپ بەرەدى دەيدى.
«ولاردىڭ جالاقى قورى جيناقتالىپ، ناقتى قىزمەتكەرلەر سانىنا بولىنەدى. سودان كەيىن سول كەزەڭدەگى ايلار سانىنا بولىنەدى. ءبىر توقساندا ءۇش اي بار. شامامەن 1،5 مىڭ 30 ادامعا ءبولىنىپ، ءۇش ايعا بولىنەدى. بۇل ءبىر توقسانداعى ورتاشا كورسەتكىش. ەسەپتەۋلەرگە سىيلىقاقىلار، ۇستەمەاقىلار كىرەدى، ءبىراق زەينەتاقى جانە سالىق اۋدارىمدارىن ەسەپتەمەيدى»، – دەپ تۇسىندىرەدى ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى دەپارتامەنتىنىڭ باس ساراپشىسى الماگۇل سامەتوۆا.
قازاقستاندىقتاردىڭ ناقتى قارجىلىق جاعدايى رەسمي ساندارعا قاراعاندا الدەقايدا تومەن.
«ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزدىڭ كوپشىلىگى از جالاقى الادى. 70 مىڭ، 60 مىڭ تەڭگە بولاتىن جالاقى بار. 100-120 مىڭ تەڭگە جالاقى بار. سوندىقتان، ارينە، ستاتيستيكا تۇرعىسىنان قاتەلىكتەر بار. ءبىز جاعدايدى جاقسى ەتىپ كورسەتەتىن ادىستەمەلەردى قولداناتىن ستاتيستيكادان كەتۋىمىز كەرەك»، – دەيدى ساياساتتانۋشى راسۋل جۇمالى.
ساراپشىلار ستاتيستيكتەرگە مەديانالىق جانە مودالدى جالاقى مولشەرىن ايتۋعا كەڭەس بەرەدى. مەديانالىق جالاقى ورتاشا ستاتيستيكالىق قازاقستاندىقتىڭ جالاقىسىن كورسەتەدى. بۇگىندە ول 158 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. مۇنداي سوما شىنايى كورسەتكىشكە جاقى. ال مودالدى جالاقى جۇمىسشىلاردىڭ كوبىنە قانشا قاراجات الاتىندىعىن كورسەتەدى.
الەۋمەتتانۋشى گۇلميرا يلەۋوۆا تۇتىنۋ پيراميداسىنىڭ شەگىندە قالعان ادامدار سانى ارتىپ كەلە جاتقانىن ايتادى. وتكەن جىلى ماماندار زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، حالىقتىڭ كەدەيلەنگەنىن انىقتاعان. ءتىپتى تاماقتانۋعا قاراجاتى جەتپەيتىندەردىڭ كورسەتكىشى 13%. وتكەن جىلدارى بۇل كورسەتكىش 3 % بولاتىن. ازىق-تۇلىك ساتىپ الا الادى، ءبىراق بىردەن كيىم نەمەسە اياق كيىم الا المايتىن ازاماتتار 30% . شامامەن 40%-ى جاڭا تەحنيكانى نەمەسە جيھازدى ساتىپ الا المايدى.
«كيىم، تاماق جەتكىلىكتى، ءبىراق شارتتى تۇردە ءىرى ساۋدا-ساتتىققا، تۇرمىستىق تەحنيكاعا قاراجاتى جەتپەيتىندەر سانى كوپ. سوندىقتان نەسيەلەر تۇرمىستىق تەحنيكاعا الىنادى. بۇل توپتىڭ كورسەتكشى شامامەن 56، 60% بولدى. بۇل الەۋمەتتىك توپ ەلدى تۇراقتى جاعدايدا ۇستاعان نەگىزگى توپ. ال ءقازىر ولاردىڭ كورسەتكىشى ازايعان 40% بولدى»، – دەيدى گۇلميرا يلەۋوۆا.
ساراپشىلار مۇنى ەلدە ينفلياسيا ءوسىپ، ءبىراق جالاقى وسپەيتىنىمەن تۇسىندىرەدى. ناتيجەسىندە ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى تومەندەيدى. ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ مىناناي سيفردى كەلتىردى. ميلليوننان استام ازاماتتىڭ جالاقىسى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنە جەتپەيدى، ياعني 36 مىڭ تەڭگە. بۇل – سوڭعى 10 جىلداعى ەڭ ناشار كورسەتكىش.