Búginde kez kelgen jannyń qolynan túspeıtin smartfon tek baılanys quraly emes, ómirimizdiń tolyqqandy serigine aınaldy. Adamnyń kóbi shynaıy álemnen góri, sıfrlyq álemde ýaqyttaryn jıi ótkizedi. Ómirin tek osy keńistikte kóretin jandar telefonsyz qalýdan qorqatynyn bilesiz be? Bul qorqynyshty ǵylymda ne dep ataıdy? Onyń psıhologıamen baılanysy bar ma? Aqshamnews.kz tilshisi osy saýaldarǵa geshtalt terapevt, psıholog Ulmeken Sándibekqyzynan jaýap aldy.
Ulmeken Sándibekqyzy
psıholog, geshtalt-terapevt
"Nomofobıa" neden paıda bolady?
Telefonsyz qalýdan qorqý fobıa tilinde - nomofobıa dep atalady. Psıhologtyń aıtýynsha, nomofobıa – bul kúndelikti ómirimizde telefonnan uzaq ýaqytqa alystaı almaý, ıaǵnı táýeldiliktiń bir túri. Eger adam kúnine 4 saǵat jáne odan kóp ýaqytyn gadjetke jumsasa, bul táýeldiliktiń belgisi.
"Aqparat aǵynynyń damýy adamdy óz ómiriniń sapasyn jaqsartýdan góri basqanyń ómirin baqylaýǵa ıtermeleıdi. Bul - maqsattardan alshaqtaý, prokrastınasıa, tipti shynaıy ómirden qashý dep túsinýge bolady", - deıdi Ulmeken Sándibekqyzy.
Telefonsyz qalý mazasyzdyq týdyra ma? Nomofobıanyń zıany qandaı?
Nomofobıanyń kúndelikti ómirge áseri óte úlken. Bul tek ýaqyt joǵaltý emes, psıhologıalyq jáne fızıologıalyq kúızeliske de alyp keledi.
"Adam telefonǵa baılanǵan saıyn onyń uıqysy buzylady, agresıasy artady, zeıini shashyraıdy. Eń qıyny - adam “osynda jáne qazir” sátinen lázzat alýdy umytady", - deıdi psıholog.
Ol smartfonmen baılanysty shekteý úshin "ózińmen kelisimshart" jasaý, basqa hobbı tabý jáne tiri tildesetin ortany kóbeıtý qajetin aıtady.
Telefonmen sóılesýden qorqý – jańa zamannyń fobıasy ma?
Keı adamdar úshin telefon qońyraýy - tikeleı úreı týdyrady. Olar áńgimeden, óz daýsynan uıalady, tipti sátsiz tájirıbelerine baılanysty aýyzsha sóılesýden qorqady. Nege?
"Bul kóbine adamnyń ózin tómen baǵalaýymen, synaýdan qorqýymen, ózine senbeý sezimimen baılanysty. Keı jaǵdaılarda bul qorqynysh burynǵy jaman jańalyq ne stalkerlik sekildi jaǵymsyz oqıǵalardyń saldarynan qalyptasýy múmkin", - deıdi Ulmeken hanym.
"Ómirimdi ónimdi ótkizý úshin ne isteýim kerek?" degen suraqtan bastaý kerek"
Telefonǵa táýeldilik tek jasóspirimderge tán emes. Qazir egde jastaǵy adamdardyń da smartfonsyz ómirin elestete almaıtyny belgili. Demek, bul balalyq shaqta qalyptasatyn ádet emes, tehnologıalyq dáýirdiń saldary.
"Bastysy - ýaqytty baqylap, sanaly túrde tártip ornatý. Sebebi keıbir adamdardyń telefonda ótkizgen ýaqytyna qarap, bir aptada 2 kitap oqýǵa bolar edi. Ómirimdi ónimdi ótkizý úshin ne isteýim kerek degen suraqtan bastaý kerek", — dep qorytyndylaıdy psıholog.