Ózenderiniń baseınderiniń jaǵdaıyna baǵalaý júrgizdi.
Almaty ákimi Erbolat Dosaev pen Tótenshe jaǵdaılar mınıstri Iýrıı Ilın megapolıstiń sel qaýipsizdigin baqylaý jáne monıtorıń júrgizý maqsatynda morenalyq kólderdiń jaı-kúıine aerovızýaldy zertteý júrgizdi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Tikushaqpen ushyp baqylaýǵa "Qazseldenqorǵaý" MM, qalalyq TJD jáne t.b. mekemelerdiń basshylary men mamandary qatysty. Morenalyq kólderdiń, sondaı-aq Aqsaı, Qarǵaly, Kishi jáne Úlken Almaty ózenderiniń baseınderiniń jaǵdaıyna baǵalaý júrgizildi. Almatynyń mańaıynda barlyǵy 50-den astam morenalyq jáne muzdyq kólder bar, olardyń 12-si qaýipti, qaýipti kólderdiń jeteýinde aǵymdaǵy jyly sel qaýpin tómendetý boıynsha aldyn alý jumystary júrgizilýde.
"Qazseldenqorǵaý" mamandarynyń baǵalaýy boıynsha, Almaty taýlaryndaǵy muzdyq kólderdiń buzylý qaýpi bar, sel qaýpine baılanysty jaǵdaı erekshe baqylaýda. Temperatýranyń joǵarylaýyna baılanysty muzdyqtardyń erýi baıqalady, olar qysqy qardan shamamen 40-80% arylǵan. Morenalyq kólderdiń kópshiligi sýǵa toltyrylǵan, biraq olardaǵy sý deńgeıi qaýipsiz deńgeıge sáıkes keledi, jer betindegi aǵyndar qalypty shekte.
2021 jyly jergilikti búdjet esebinen 31 stansıadan turatyn Kishi, Úlken Almaty, Qarǵaly jáne Aqsaı ózenderiniń baseınderinde sel qaýpiniń avtomattandyrylǵan monıtorıń júıesi engizildi. Júıe sý deńgeıin, aýa men sýdyń temperatýrasyn, topyraqtyń ylǵaldylyǵyn, jaýyn-shashynnyń qarqyndylyǵyn, sel tús qaýpie qosa alǵanda, taý ózenderiniń jaı-kúıiniń 10-ǵa deıingi parametrlerine avtomatty túrde monıtorıń jasaıly.
Morenalyq kólderdiń jaı-kúıin táýlik boıy baqylaý Qazseldenqorǵaýdyń 9 turaqty jáne 10 maýsymdyq gıdropostarynda júzege asyrylady. Almaty ákimdiginiń qoldaýymen olar turǵyn úı modýlderimen, tirshilikti qamtamasyz etý quraldarymen, gıdrometeorologıalyq aspaptarmen jáne baılanys quraldarymen jabdyqtalǵan.
Morenalyq kólderden sýdy aǵyzý boıynsha aldyn alý jumystaryna barlyǵy 40 adam kiristi, qajet bolǵan jaǵdaıda búldozerler iske qosylady, evakýasıalyq kanaldardy tazalaý jáne tereńdetý josparlanýda.
Tikushaqtan baqylaý barysynda qala ákimi Aıýsaı shatqalynda salynyp jatqan selden qorǵaıtyn bógettiń nysanymen tanysty. Úlken Almaty jáne Aqsaı ózenderiniń baseınderinde 122 sel qaýpi bar ýchaske, 114 muzdyq, morenalyq kólder ornalasqan. Jelilik qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin Aqsaı jáne Aıýsaı shatqaldarynda eki bóget salynýda. Búgingi kúni qurylys belgilengen kestege sáıkes júrgizilýde, Aıýsaı bógeti boıynsha jumystardy aıaqtaý merzimi 2022 jyldyń sońyna deıin, Aqsaı shatqaly boıynsha jumystardy aıaqtaý 2023 jyldyń sońyna deıin jalǵasady.
