Jahandaný dáýrinde áleýmettik-ekonomıkalyq teńsizdiktiń tereńdeýine jáne júrgizilip jatqan memleketterdegi ishki saıasatqa, sondaı-aq, basqa da faktorlarǵa baılanysty álemde birneshe tilge joıylý qateri tóndi.
Sarapshylardyń dereginshe, ár eki apta saıyn álemde bir til joǵalady. Bul jaıynda islam.kz portaly yenisafak.com aqparat kózine silteme jasaı otyryp málim etedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Búginde 7000-nan asa til bar desek, sonyń 40-tan asatynyna joǵalý qaýpi tóngen. Al túrik derek kzderiniń málimetine qaraǵanda, álemdegi alty myń tildiń 43%-y joǵalý aldynda tur. Tilderdiń taralý aýmaǵy men qoldanylý aıasyn taldaǵan Aýstralıa ulttyq ýnıversıteti (ANÝ) ǵalymdarynyń boljamy boıynsha XXI ǵasyrdyń sońyna qaraı joıylyp bara jatqan tilderdiń sany 5 ese artady. Iaǵnı, aldaǵy 80 jylda álem tilderiniń 20%-dan astamy joǵalyp ketýi múmkin degendi bildiredi. Mundaı qubylys álemniń barlyq túkpirinde kezdesedi. Al Reseı ǵylym akademıasynyń (RAN) til bilimi ınstıtýtynyń deregi boıynsha tilderdiń 90,8%-y, ıaǵnı, 152 tildiń 138-i joıylyp ketý aldynda tur.
Adamzattyń búkil tarıhynda álemnen 700-ge jýyq til joǵalyp, sońǵy 60 jylda olardyń 30%-dan astamy joıylǵan. Joǵaryda atap ótkenimizdeı, tilder túrli sebepterge baılanysty joǵalady: keıbireýleri tabıǵı apattar oryn alǵanda lezde joǵalyp ketedi, ıaǵnı, sany az ulttar joıqyn apattan aman qalmasa, olardyń tili ózderimen birge óshedi. Al tilderdiń kópshiligi baıaý jáne birtindep joǵalady. Bul, ádette, bir til basqalaryna qaraǵanda basym dep qabyldanatyn áleýmettik-saıası ózgeristerge baılanysty. Belgili bir tildiń tanymaldylyǵynyń artý prosesi kóbinese azshylyqtyń ana tilin joǵaltýyna ákeledi.