Elde bir rettik elektrondy temeki men veıpterdi zańsyz satqany úshin 400-den astam kásipkerge aıyppul salyndy.
Alaıda buǵan qaramastan, mektep oqýshylary áli de emin-erkin satyp alady. Densaýlyq saqtaý mınıstrligi elimizde balalar men jasóspirimder arasyndaǵy veıp epıdemıasy beleń alǵanyn joqqa shyǵarmaıdy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz 24.kz-ke silteme jasap.
Atalǵan vedomstvo ókilderi bir rettik temeki ónimderin jasóspirimderge qoldanýǵa tyıym salýdy taǵy bir ret usynady. Qazir ol qoǵamdyq talqylaýda tur.
Qazirgi mektep jasyndaǵy balalardyń ermek etip júrgeni osy. Bir rettik temeki nemese «veıp» dep atalady. Elektrondy temekige áýestik balalar arasynda kóbine qyzyǵýshylyqtan bastalady. Dámin bir kóremin degender turaqty túrde temekiniń tutqynyna aınalýy múmkin. Dárigerler balalardyń tabak ónimderine qyzyǵýy qaýipti dep dabyl qaǵýda. Sebebi onyń quramynda hımıalyq ári psıhotropty zattar bar. Sońǵy júrgizilgen zertteýlerge sensek, ásirese 11-15 jas aralyǵyndaǵy jasóspirimder jaman ádetke áýes.
Sanıtarlyq-epıdemıologıalyq baqylaý komıteti nıkotıni bar ónimderge qatysty tehnıkalyq reglamentti ázirledi. Iaǵnı Qazaqstanda nıkotıni bar ónimderdi 21-ge tolmaǵan jastarǵa ashyq túrde satýǵa tyıym salynady. Biraq bir rettik temeki ázirge dúkenderde emin-erkin satylyp jatyr. Bul zańǵa tompaq kelmeı me? Balalar arasynda veıptiń jyldam taralýyna ónimniń qoljetimdiligi túrtki bolyp otyrǵan joq pa? Sarapshylar osyndaı pikirde.
«Tehnıkalyq reglament bolmasa, bul ónimniń sapaly nemese sapasyz ekenin dóp basyp aıtý qıyn. Memleket tarapynan alǵashqy qadam jasaldy. Arnaıy standart ázirlendi. Ol mindetti bolmasa da taýardy ákelý kody ózgerdi. Endi bul ónim elge nıkotıni bar taýar retinde kirgiziledi jáne aksız tólenedi. Meniń oıymsha, bul – úlken qadam», - deıdi «Qazaqstan ulttyq tutynýshylar lıgasynyń» basqarma tóraǵasy Svetlana Romanovskaıa.
«Bul ónimderge tehnıkalyq reglament ázirleý úderisi bir-eki aıda tolyq sheshile qoımaıdy», – deıdi mamandar. Normatıvtik qujattarda kóptegen qaıshylyqtar bar. Máselen, Halyq densaýlyǵy týraly kodekste temeki ónimderin arnaıy sertıfıkatsyz satýǵa tyıym salý týraly jazylǵan. Biraq kásipkerlerge bul sertıfıkatty alý mindetti emes kórinedi.
«Ázirge bekitilgen tehnıkalyq reglament joq. Sondyqtan kásipkerlerden sáıkestik sertıfıkatynyń nemese deklarasıanyń bolýyn talap ete almaımyz. Degenmen olar óz ónimderiniń standart talaptaryna sáıkestigin tekserýge quqyly. Qazir bul turǵyda Sanepıdbaqylaý komıteti múmkindiginshe osy ulttyq standarttardy engizý jumystaryn júrgizýde. Akredıtteýden ótkennen keıin bizdegi Ulttyq saraptama ortalyqtary veıpterdegi nıkotın quramyn anyqtaı alady jáne memlekettik baqylaý sheńberinde veıpterge tyıym salý boıynsha sharalardy qoldana alady», - QR DSM Azyq-túlik emes taýarlarǵa tehreglamentterdi baqylaý basqarmasynyń basshysy Rozalına Ermekpaeva.
Bıyl bir rettik elektrondy temeki aksızdeletin taýarǵa aınaldy. Endi memlekettik kirister komıteti temeki ónimderin tańbalaýǵa daıyndalyp jatyr. Demek, ol kontarabndalyq jolmen de kirmeıdi.
«Temeki ónimderin tańbalaý qaǵıdalaryna ózgerister engizilip jatyr. Ol ózgerister kúshine engennen keıin biz elektrondy temekilerdi tańbalaýǵa jatqyzamyz. Iaǵnı respýblıkaǵa ımporttalǵanda ol elektrondy temekilerde tańba bolýy kerek. Áıtpese el aýmaǵyna kirgizilmeıdi», - deıdi Aksızderdi ákimshilendirý basqarmasynyń bas sarapshysy Nurdáýlet Oryntaı.
Densaýlyq saqtaý mınıstrligi nıkotıni bar elektrondy temekige úshinshi ret tyıym salýǵa tyrysýda. Olar mundaı usynysty taǵy da ashyq úkimettiń saıtynda jarıalady. Quqyqtyq statısıka komıtetiniń málimeti boıynsha 21-ge tolmaǵan jastarǵa nıkotın ónimderin satqan kásipkerlerden 6 mln teńge óndirilgen. El ishinde osyndaı 400-den astam quqyqbuzýshylyq tirkelgen.