Siz ben biz kóp estip, bile bermeıtin avtozańger degen maman bar. Jol-kólik oqıǵasy nemese kólikke qatysty oqys oqıǵalar bola qalǵan jaǵdaıda, avtokólik ıeleriniń quqyǵy men mindetin retteıtin quqyqtanýdyń arnaıy salasy. Mamandar Ákimshilik quqyqbuzýshylyq týraly kodeksti, Azamattyq kodeksti jáne QR Azamattyq is júrgizý kodeksin negizge alady.
Qalada ekiniń biri kólik tizgindeıtinin eskersek, zańnamanyń iri salalarynyń birine kólik quqyǵyn jatqyzamyz. Ol – kólik kásiporyndarynyń uıymdaryna jáne qyzmetine baılanysty týyndaıtyn qoǵamdyq qatynastardy, olardyń qyzmetin paıdalanýshylar arasyndaǵy qatynastardy retteıtin quqyqtyq normalar jıyntyǵy. Elimizde zańnamanyń áýe, teńiz quqyǵy sıaqty derbes salalary qamtylady. Búgingi tańda tek Qazaqstanda ǵana emes, álem elderinde zań qyzmetteriniń barlyǵy da suranysqa ıe. Árbir adam ómirinde kem degende bir ret bolsyn jyljymaıtyn múlikke nemese óz kásibine, salasyna qatysty zańger kómegine júginedi. Ásirese, avtokólik zańgerler men advokattar polıseılerdiń qajetti hattamalardy naqty, durys toltyrýyna kepil bolady. İsti sotqa jetkizbeı, ótemaqy alýǵa kómektesedi.
Tájirıbeli avtokólik zańgeri kólik ıelerine tek jolkólik oqıǵalarynda ǵana emes, basqa jaǵdaılarda da kómektesedi. Mysaly, satyp alýshy avtokólik ıelerinen kólik quralyn satyp alatyn jaǵdaılar jıi kezdesedi. Biraq biraz ýaqyttan keıin ol isten shyǵady. Bul jaǵdaıda satyp alýshy kólikti salonǵa aparyp, onda jumysshylar jóndeý jumystaryn júrgizedi. Biraz ýaqyttan keıin kólik qaıtadan buzylady. Mundaı jaǵdaılarda saýatty kólik zańgeri kólik quralynyń ıesine shaǵym jazýǵa kómektesedi. Eger avtosalon óz mindetterin oryndaýdan bas tartsa, onda advokat tutynýshyǵa sotqa júginýge jáne onyń múddesin qorǵaýǵa kómektesedi.
Sonymen qatar, qazir qalaǵan adam jeke múlkin, densaýlyǵyn, jazataıym oqıǵalardan, jol-kólik oqıǵasynan, tipti, óz ómirin saqtandyryp jatady. Saqtandyrý arqyly oqys oqıǵadan kelgen zardapty óndirip ala alady. Ásirese, sportshylar densaýlyǵyn, ómirin saqtandyratynyn jıi estımiz. Biraq bul qyzmet túrleriniń biri – avtosaqtandyrýdyń biz bile bermeıtin artyqshylyqtary jeterlik. Kólik tizgindegen árbir azamat kóligin saqtandyrýy mindetti. Zańmen de bekitilgen. Saqtandyrýsyz júrý qylmystyq ister qataryna jatady. Búginde bul zańǵa baǵynbaı júrgender kóp.
Saqtandyrýdyń eki túri (mindetti jáne erikti) bar. Kólik buzylyp, jolda qalǵan jaǵdaıda, ártúrli oqys oqıǵalar bola qalsa, saqtandyrý mekemesiniń ókili kómekke keledi. Bastysy – saqtandyrý kompanıasyn durys tańdaý qajet. Sebebi, qazir bul salada zańsyzdyq, alaıaqtyq kóbeıgen. Máselen, jol-kólik oqıǵasy boldy delik. Kólik ıesi kóligin saqtandyrmaǵan. Oqıǵanyń bolǵanyn estigen zańgersymaqtar kásibı mamannyń aldyn orap, oqıǵa bolǵan jerge erte kelip alady. Sóıtip, resmı avtozańgerler kompanıasy talap etetin qarajattan 2-3 ese kóp aqsha suraıdy. Maman emes, alaıaqtar da muny qalt jibermeıdi.
Búginde qaladaǵy avtozańgerlerdiń eń kóp taraǵan qyzmetteri – turǵyndarǵa jol-kólik oqıǵasy kezinde, oqıǵadan keıin kómek kórsetý jáne materıaldyq zıandy óndirip berý, sotta qorǵaý. Avtokólik ıeleri óz quqyǵyn qorǵaýda mamandanǵan, saýatty avtozańgerdi qalaı taba alady? Kólik salyǵy, avtosaqtandyrý, jol kólik oqıǵasynan týyndaǵan máselelerde qaıtpek kerek? Bul suraqtardy kásibı avtozańgerden surap bilgen edik.
Ázirlegen Gúljanat SEMBAEVA