Jýyrda Almaty «Uly dala oıyndary» respýblıkalyq festıvali ótkeni málim. Sondaǵy «aýdaryspaq» saıysyna kórermender arasynan bir jigit sýyrylyp ortaǵa shyqty. Shyqty da beldesken úsh jigitti de attan aýdaryp túsirip, jıylǵan jurtty tánti etken edi. Baýyrjan Ábdiqaıym esimdi bul azamatqa kóppen birge qol soǵyp, ónerine súıindik. Keıinnen tildesýdiń de sáti tústi. Sonymen, qorǵanys salasyndaǵy quryshtaı berik azamattyń ómirine úńilip kórdik.
Baýyrjan Ábdiqaıym – Qorǵanys mınıstrliginiń Almatyda ornalasqan Ortalyq sport klýby jeke quramynyń vzvod komandıri. 29 jastaǵy áskerı qyzmetshi 2017 jyldan beri osy irgeli ujymda eńbek etedi.
Baýyrjan – Túrkistan oblysynyń Shámshi Qaldaıaqov aýylynyń týmasy. Bes aǵaıyndy jigittiń ákesi aýylda mal, jylqy ustaıdy. Baýyrjannyń da en salǵan aty, básirege mingen «Kúreńi», «Kókjaly» bolǵan. Jylqyjandy jigit jabyrqaǵan sátterinde solarǵa «muńyn» shaǵatyn, únsiz sóılesetin. Qos atym maǵan rýh, kúsh syılaıtyn deıdi ol. Sondaı júırikterdiń jalymen jarysyp ósken bala sportshy bolýdy armandaǵan eken. Qazaqsha kúresti jaqsy kórdi. Boz kilemdi baǵyndyrǵysy keletin balań armany.
– Jasyratyny joq, aýylda biz sekildi sportqa jan-tánimen áýes balalardy damytatyn, jeteleıtin, baǵyn ashatyn múmkindikter bolǵan joq. Al naǵyz bolashaq sportshylar, qaınaǵan eńbektiń, qara jumystyń ortasynda shyńdalyp ósip kele jatqan qaradomalaqtar aýylda dep senimmen aıta alamyn. Meniń aýylda qolym jetpegen sol armandarym qazir osy Almatyda oryndalyp jatqandaı, – deıdi sportshy Baýyrjan Ábdiqaıym.
Bilekti, júrekti jigit qazir megapolıste, elimizdiń ózge de óńirlerinde ótetin, tipti halyqaralyq marafondarda, sporttyq, buqaralyq jarystarda top jaryp júr.
2018 jyly Almaty irgesindegi Tamǵaly tas shatqalynda ótken Halyqaralyq IV «Tengri Ultra» marafonyna qatysyp, qarjylaı sertıfıkatqa ıe boldy. Kórkem tabıǵat aıasynda júgirýge álemniń túkpir-túkpirinen 1500-ge jýyq atlet kelgen bolatyn.
Odan soń 2019 jyly «Tun Run» túngi jarysynda boı kórsetti. Almatylyqtar men qala qonaqtaryna salaýatty ómir saltyn nasıhattaýdy, buqaralyq sportty, týrızmdi damytýdy kózdeıtin jáne halyqty dene shynyqtyrý men sportpen belsendi aınalysýǵa shaqyratyn bul marafonnyń da óz artyqshylyǵy bar. Qatysýshylar dástúr boıynsha tún mezgilinde mańdaısham jaryǵymen Almatynyń taý baýraıymen júgiredi. Sol jyly segizinshi márte uıymdastyrylǵan «Tun Run – 2019» túngi marafonynda 100-ge tarta qatysýshynyń ishinen Baýyrjan Ábdiqaıym 2-oryndy jeńip aldy.
Keler jyly ótken qazaqstandyq «Nomad Race – 2020» ekstremaldy atletter jarysynan da tabyldy. Al dál osyndaı tikendi symdar, tik qabyrǵalar, qolyń ońaıshylyqpen ilige qoımaıtyn sýsyǵan tutqalar, batpaqty shuńqyrlar, tar tesikten jedel shyǵý sıaqty túrli kedergiden ótýge arnalǵan, tózimiń men sabyryńdy, bilegińniń kúshi men júregińniń myqtylyǵyn tarazyǵa salatyn 5 shaqyrymdyq «Race Nation – 2021» jarysynda júzden júırik atalyp, 3-orynǵa taban tiredi.
Baýyrjan sol jyly qysta Shymbulaq taý kýrortynda ótken «Alpine Race – 2021» týrnırine de qatysty. Munda kileń áýesqoı skaırannıng, skı-alpınızmniń jankúıerleri jınalǵan bolatyn. Bul joly aıaǵyna shańǵy baılap jarysqan B.Ábdiqaıym 400 atlettiń sapynda óziniń tózimdi, epti, sergek sportshy ekenin taǵy bir dáleldedi.
Odan soń Halyqaralyq áskerı sport keńesiniń (SİSM) qoldaýymen shamaman 40-qa jýyq elden áskerı sportshylar qatysqan «qazaq kúresi» boıynsha álem chempıonatynda da top jarǵan.
Kóktóbedegi «Medeý» shatqalynyń kókke shanshylǵan 842 baspaldaǵymen qos aıaqtap sekirip, 17 mınýtta jetkeni taǵy bar. Sol baspaldaqtarmen 4 mınýt 50 sekýndta júgirip jetken joǵary kórsetkishi de tirkelgen.
Otandyq sportshy «Qoshqar kóterý» ulttyq sport túrinde de asa belsendi. 2023 jylǵy Naýryz meıramynda 50 kg bolatyn qoshqardy eki saǵat ishinde 2050 ret kóterip, ulttyq rekord ornatqan. Bul onyń «qoshqar kóterýdegi» toǵyzynshy jeńisi. Oǵan deıin de buqaralyq sporttyq jarystarda buqany 120 ret kótergen kezi de bolǵan eken. Aýyr uzyn emen bórenelerdi de eki ıyǵyna salyp 30-40 márte kóterip, jurtty tánti etkeni taǵy bar.
2023 jyly Baýyrjan 500 shaqyrymdy júgirip ótip, rekord ornatýdy maqsat etken bolatyn. Tabandy jigit oǵan da jetti. Ol bul marafonǵa bes aıdan asa – aptasyna úsh retten jattyqqan eken.
– Marafonymyzdy mamyrda Qaraǵandy oblysynyń Aqjal aýylynan bastap, Astananyń Báıteregine deıingi aralyqty tórt jarym kúnde júgirip óttim. Ár 100 shaqyrym saıyn aıaldap, keshki toǵyzda uıyqtap, tańǵy tórt-besterde qaıta jolǵa shyǵyp otyrdym. Tipti, sál aıaldap qalsam aıaǵymnyń sińiri tartylyp qala bergendikten júgirip bara jatyp da tústengen kezderim boldy. Shyn máninde men úshin aýyr marafon boldy. «Nesine bastap edim?!» degen oıdyń da bolǵanyn jasyrmaımyn. Biraq Gınnes kitabyna qazaqtyń jigitteri kóptep enýi kerek degen maqsatym, maǵan sengen jandardyń úmiti qamshylaı tústi. Sol jarysqa shyǵardan úsh kún buryn kelinshegim úshinshi balamdy ómirge ákelgen. Ómirge jańa kelgen ulyma úlgili áke bolam degen senim de demeý boldy. Sóıtip tórt jarym kúnde 558 shaqyrymdy artqa tastap keldim, – deıdi Baýyrjan Ábdiqaıym.
Qaısar ulannyń osy marafonynyń máresinde Qorǵanys mınıstriniń orynbasary general-leıtenant Sultan Kamalıdınovtiń ózi qarsy alyp quttyqtady. Endi Baýyrjan dál osy baǵytta bolashaqta áldemdik rekord ornatýdy kózdep otyr.
Jalpy, onyń jahandyq deńgeıdegi rekordtardy, basqalar ne istep jatyr eken dep baqylap otyratyny bar. Múmkindiginshe eshkim istemegen, álemdi tańǵaldyratyn, sóıtip qazaqtyń atyn oıyp turyp jazatyn rekord ornatý – armany. Sondyqtan jattyǵýdan bir qol úzbeıdi. Bir demalysta «Medeýdiń» baspaldaǵymen qos aıaqtap joǵary qaraı alty-jeti márte kóterilip, tómen túsedi. Kelesi aptanyń demalysynda Almaty men Qapshaǵaı arasyna velosıped teýip keledi. Solaı jattyǵady, solaı shynyǵady.
Eń ókinishtisi, ol ózine qarjylyq qoldaý tabý qıynǵa soǵatynyn aıtady. Sondyqtan ozsa qazaqtyń jigitteri ozsa eken dep, óz keýdesin ózi súırep kele jatqan Baýyrjan Ábdiqaıymǵa sporttyq mansabyna demeýshi bolatyn qaltaly azamattar kezikse ǵoı degen tilegimiz de joq emes.
Ulttyq namysty tý etken Baýyrjannyń ózi – kóp balaly áke. Aıaýly jary tórt balasyn tárbıelep otbasynyń tútinin tútetip otyr.
– Osynshama qara kúshti paıdalanyp, máseleni judyryqpen sheshetin kezderińiz bola ma? – dep ázildeı suradyq.
– O ne degenińiz?! Sportty, kúshimdi kóshe tóbelesine qor qylmaımyn. Jubaıyna qol kóteretinderdi de túsinbeımin. Árıne, minsiz adam emespiz, otbasy bolǵan soń bizde de kelispeýshilikter oryn alady. Biraq erkek boıyn ashý býǵanda syrtqa shyǵyp ketkeni durys dep oılaımyn. Sonda bári durys bolady, – deıdi Baýyrjan otbasylyq qundylyqtar turǵysyndaǵy kózqarasyn da jetkizip.
Otandyq sportshy ári áskerı qyzmetker Baýyrjan Ábdiqaıymnyń ómirdegi portreti, mine, osyndaı!