8 jáne 9 maýsymda Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq opera jáne balet teatry óziniń 90-shy mereıtoılyq maýsymyn kórermenderi qoshemetpen baýraǵan Levensqoldtyń "Sılfıda" romantıkalyq baletiniń jańa qoıylymymen aıaqtady, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
Alǵashqy premera kúni Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Ǵalymqyzy Balaeva, jetekshi teatrlardyń basshylary, shyǵarmashylyq zıaly qaýym jáne Abaı atyndaǵy QazUOBT balet ardagerleri qatysty.
Qaıta jandanǵan "Sılfıda" spektakli Almaty qalasynyń mádenı ómirindegi jarqyn oqıǵasyna jáne jazdyń jaǵymdy syıyna aınalǵany sózsiz. Kórermender alǵashqy qadamdarynan-aq merekelik kóńil-kúıge bólendi. Ortalyq kireberiste kapeldınerler barlyq áıelderge raýshan gúlderin syılap, foıede teatrdyń ishekti kvarteti oınady. Fotoaımaq gúldi kompozısıalarmen jáne tarıhı kostúmdermen bezendirildi. Spektákldi qoıý úshin álemge áıgili rejıserlar shaqyryldy: Marıın teatrynyń premeri "Benois de la Danse", "Altyn maska", "Altyn sofıt" teatr syılyqtarynyń laýreaty Leonıd Sarafanov jáne teatrymyzben eki on jylǵa jýyq tyǵyz baılanysta jumys istep kele jatqan, Reseıdiń Halyq sýretshisi, Qazaqstan, Moldova, Belarýs Respýblıkalarynyń Memlekettik syılyqtarynyń laýreaty Vácheslav Okýnev. Spektákldiń qoıýshy-dırıjeri-teatrdyń bas dırıjeri, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Nurjan Baıbosynov. Qoıylymnyń ózi kanondyq sheńberden shyqpaǵanyna qaramastan, spektákl dınamıkalyq sıpatqa ıe boldy, mızansenalar ózgertildi. Kúrdeli horeografıanyń barlyq núanstary dál jáne túsinikti, qoıylymnyń senografıasy usaq bólshekterdi oryndaýdyń tereńdigi men kórkemdigi tań qaldyrady. Balet kórermenderdi tańǵajaıyp ertegi álemine aparyp, qalyqtaǵan tylsym jaratylystarǵa, jerdegi sezimder men qumarlyqtarǵa batyrady.
«Sılfıda» baleti- bul romantıkalyq horeografıanyń jańa dáýirin ashqan, bizge jetken eń kóne horeografıalyq spektákl. Óıtkeni, dál osy spektáklde 1832 jyly 12 naýryzda Parıjde Koróldik mýzyka jáne bı akademıasynyń sahnasynda balerına alǵash ret pýanty men baletke arnalǵan pachkany kıdi. Bul Fıloppo Talonıdiń qyzy Marıa Talonıge arnap qoıǵan Jan-Madlen Shneıshofferdiń "Sılfıda" baletinde boldy. 1836 jyly Norvegıa-danıalyq kompozıtor, organ aspabynda oınaıtyn German Levensqoldtyń Avgýst Bornonvıll qoıǵan «Sılfıda» baletiniń taǵy bir nusqasy paıda boldy, jáne dál osy nusqasy eki ǵasyr boıy kóptegen teatrlarda kórsetildi. Fılıppo Talonı men opera ánshisi Adolf Nýrrı jazǵan lıbrettonyń negizinde, 1822 jyly fransýz jazýshysy Sharl Nodeniń jazǵan «Trılbı nemese Argelı rýhy» novelasyna negizdelgen. Tek Nodeniń poemasynda balyqshynyń áıeli fantasıkalyq jaratylys-elfke ǵashyq bolady, al Nýrrı men Talonıdiń nusqasynda keıipker eles qyzǵa ǵashyq bolady.
Qazaq ulttyq teatrynyń sahnasynda "Sılfıda" baletiniń bul sahnalyq nusqada alǵash ret 1984 jyly 31 naýryzda Marıın teatrynyń solısi, baletmeıster ári pedagog, RKFSR eńbek sińirgen ártisi Ksenıa Ter-Stepanovanyń qoıylymynda Elza-Marıanna fon Rozenniń redaksıasynda usynyldy. Effıge úılený toıynyń qarsańynda jas sharýa jigit- Djeımske ádemi qyz beınesindegi aýa rýhy kórinedi. Djeıms kóringen eleske qumarlanyp, ony ustap alǵysy keledi. Biraq Sılfıda úshin kez- kelgen janasý ólimge alyp keledi.
Bas partıalardy jetekshi balet solıseri oryndady:
Sılfıda, aýanyń rýhy - Janel Týkeeva, Aıman Egisbaeva
Djeıms, Annanyń uly – Bogdan Verbovoı, Rústem Imanǵalıev
Medj, balger – Ámir Jeksenbek, Dáýren Jeńis
Effı, Djeımstiń qalyńdyǵy – Aıman Egisbaeva, Dınara Qudabaeva
Anna, fermerdiń jesiri - Aıgúl Dýısekova
Górn, sharý – Syrym Aıýpov, Nursultan Alpamysuly