Qazir erler 63 jasta zeınetke shyǵady. Áıelder úshin zeınet jasy 61 bolyp bekitilgen. Bul kórsetkish 2028 jylǵa deıin ózgermeıdi. 2031 jyldan bastap zeınetkerlik jas 63 jasqa jetedi.
Jalpy 35 jasta zeınetke shyǵý múmkin be? Ol úshin ne isteý kerek? Aqshamnews.kz tilshisi anyqtap kórdi.
Kimder zeınetke erte shyǵa alady?
Zańda jalpy tártipten bólek jeńildikter bar:
- Kópbalaly analar - bes jáne odan da kóp balany segiz jasqa deıin ósirgen áıelder 53 jasta zeınetke shyǵa alady.
- Zıandy óndiriste jumys isteıtinder - eger jeti jyl jáne odan kóp jumys istese jáne olardyń paıdasyna arnaıy kásibı zeınetaqy jarnalary tólense, 55 jastan bastap áleýmettik tólemder ala alady.
- Zeınet anýıteti - ENPF-ta jetkilikti qarajaty barlar úshin erler 55 jastan, áıelder 53 jastan bastap zeınetke shyǵýǵa múmkindik bar. Bul úshin jınaq somasy ómir boıy tólem jasaýǵa jetýi kerek.
- Kúshtik qurylym qyzmetkerleri - olardyń zeınetaqysy eńbek ótiline baılanysty esepteledi, ár mekemeniń óz erejesi bar.
Al 35 jasta zeınetke shyǵý múmkin be?
Qazaqstanda resmı túrde 35 jasta zeınetke shyǵý múmkin emes. Eń tómengi shek – áıelder úshin 53 jas, erler úshin 55 jas. Al bul jastan bastap beıresmı zeınetaqy alý úshin ne isteý kerek?
1. Zeınetaqy qor qurý kerek
Memlekettik jınaqtaýshy júıege súıenip qana otyrsańyz, 45-te zeınetke shyǵý arman bolyp qalady. Sondyqtan jeke ınvestısıalyq portfel jınaǵan durys:
-
Jeke zeınetaqy shotyn ashý (Unit-linked polıster nemese jeke brokerlik shot);
-
Turaqty salym jasaý – aı saıyn tabystyń kem degende 30–50%-yn jınaý;
-
Kóp valútaly portfel ashý: teńge, dollar, altyn, aksıa, oblıgasıa.
2. Investısıany erte bastaý
25 jastan bastap aı saıyn $500 (shamamen 250 myń teńge) jınap, orta eseppen jylyna 10% tabys tabatyn ınvestısıaǵa salsańyz, 20 jylda shamamen 350–400 myń dollar (190–200 mln teńge) jınaýǵa bolady. Bul - Qazaqstanda qarjylaı táýelsiz bolýǵa jetkilikti soma.
3. Tabysty kóbeıtý jáne pasıv kiris
Erte zeınetke shyǵý úshin tek únemdeý jetkiliksiz:
-
Qosymsha tabys kózderi (frılans, jeke bıznes);
-
Investısıadan dıvıdend alý;
-
Jyljymaıtyn múlik nemese onlaın jobalardan turaqty pasıv kiris qalyptastyrý kerek.
4. FIRE qaǵıdasyn qoldaný
FIRE (Financial Independence, Retire Early) – “Qarjylaı táýelsiz ári zeınetke erte shyǵý” fılosofıasy. Onyń negizgi erejesi:
-
Jyldyq shyǵynyńnan 25 ese kóp kapıtal jınasańyz, zeınetke shyǵa alasyz.
Mysaly: aı saıynǵy shyǵynyńyz 500 myń teńge bolsa, demek jylyna 6 mln teńge. Ony 25-ke kóbeıtseńiz, demek 150 mln teńge kerek.
35 jasta zeınetke shyǵý úshin qazirden bastap tabystyń jartysyna jýyǵyn jınap, ınvestısıany úırenip, shyǵyndy qatań baqylaýǵa alý kerek. Bul – batyl, biraq qoldan keletin múmkindik. Eger erte bastasańyz, 20 jyldan keıin óz qalaýyńyzsha ómir súre alasyz.