قوسمويىندى نەمەسە «قوسساز» دومبىرا – الەمدەگى ەڭ كونە مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ ءبىرى
بۇدان جارتى عاسىر بۇرىن بيدايىق اسار قالاشىعىنىڭ ورنىن قازعاندا شىققان «قوسساز» دومبىراسى ەكى جىل بۇرىن رەسەي مۋزەيىنەن تابىلعان ەدى. جادىگەردى ەلگە بەلگىلى ارحەولوگ ءازىلحان تاجەكەيەۆ تاپقان بولاتىن. ءبىزدىڭ زامانىمىزداعى ءتورتىنشى عاسىرعا تيەسىلى «بابا دومبىرا» ەندى الەم عالىمدارىنىڭ دا نازارىن اۋدارا باستاعان، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz «حابار 24» تەلەارناسىنا سىلتەمە جاساپ.
قوسمويىندى نەمەسە «قوسساز» دومبىرا – الەمدەگى ەڭ كونە مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ ءبىرى. ءتۇپنۇسقاسى رەسەيدىڭ شىعىس مۇراجايىنىڭ قورىندا ساقتاۋلى تۇر. ال قىزىلوردا وبلىستىق مۋزەيىنە ونىڭ كوشىرمەسى قويىلدى. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، وتكەن عاسىردىڭ 70-جىلدارى حورەزم ەكسپەديسياسىنىڭ ولجاسىنا اينالعان قۇندى جادىگەر ءبىزدىڭ زامانىمىزداعى IV عاسىرمەن مەرزىمدەلەدى.
«ەلىمىزگە بەلگىلى ارحەولوگ ءازىلحان تاجەكەيەۆ ول كىسى رەسەي فەدەراسياسىنىڭ شىعىس مۋزەيىندە بولىپ، ارنايى زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، وسى دومبىرانى قولدان ءوزى قولداپ جيناعان بولاتىن. ءسويتىپ، ۇلكەن جاڭالىق قىلىپ شىعاردى. بۇل «بابا دومبىرا» دەگەن اتقا يە ۇلكەن قۇندى دۇنيە. بۇل دۇنيە سىر ەلىندە تابىلعاندىقتان وسى سىر ەلىنىڭ مۋزەيىندە قىزىلوردا وبلىسىنىڭ ايناسى سانالاتىن وبلىستىق مۋزەيدە تۇرۋ كەرەك دەپ شەشتىك»، – دەيدى وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىسى ايگەرىم بەكقۇلييەۆا.
كەزىندە مونعوليادان تابىلعان شەكتى اسپاپ ءبىزدىڭ زامانىمىزداعى VII عاسىرعا جاتقىزىلىپ، «اتا دومبىرا» اتالىپ كەتسە، سىر ەلىندەگى قوس مويىندى اسپاپتىڭ تاريحى ودان 3 عاسىرداي ەرتە ەكەنىن ەسكەرگەن ارحەولوگتار «بابا دومبىرا» دەۋگە تولىق نەگىز بار، دەيدى. جانە بۇل تۋرالى ءازىلحان تاجەكەيەۆتىڭ عىلىمي جاريالىمىنا نورۆەگيالىق عالىمدار دا قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ، ءوز زەرnتەۋلەرىنە قوسقان.
«بۇل ماقالا جوعارى رەيتىنگىلى جۋرنالدا جاريالاندى. ءىزىن الا ءيزرايلدىڭ، انگليانىڭ گازەتتەرى بۇل جايلى جان-جاقتى جازىپ جاتىر. ول ماقالالاردان بايقايتىنىمىز سانتون حۋ وباسىنداعى ليرانىڭ اتاسى تابىلدى. سونىڭ تۇپكى نۇسقالارى شىعىپ جاتىر. قازاقستان تەرريتورياسىنان 4 مىڭ شاقىرىم قاشىقتىقتا دەگەن سياقتى تاڭقالىسپەن ءقازىر ب ا ق جازىپ جاتىر. بۇل ءبىر جاعىنان ءبىزدىڭ جەرىمىزدە تابىلعان وسى جادىگەردىڭ ەۋروپامەن بايلانىس بولعانىن دالەلدەي تۇسەتىن تاعى ءبىر دەرەكتەردىڭ ءبىرى دەپ ايتۋعا بولادى»، – دەدى تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، PhD دوكتور ءازىلحان تاجەكەيەۆ.
كونە «قوسساز» دومبىرا انگلياداعى ساتتون-حۋ وبالى قورىمىنان تابىلعان ليرا اسپابىنان دا بىرنەشە جۇزدەگەن جىلعا كونە ەكەنى ناقتىلانعان. مۇنداي قۇندى جادىگەرلەرىمىزدىڭ قاتارى الداعى ۋاقىتتا ءتىپتى كوبەيۋى مۇمكىن. ويتكەنى رەسەيدىڭ عىلىمي ورتالىقتارى مەن مۇراجايلارىندا كەڭىنەن زەرتتەۋدى قاجەت ەتەتىن 700-گە جۋىق اعاش بۇيىمداردىڭ بولشەكتەرى بار.