اقشا اقىلدىعا جۇمىس ىستەيدى
امەريكالىق فيلوسوف بەندجامي فرانكلين «ۋاقىت – اقشا» دەپتى. جاھان جۇرتى قاعاز اقشاعا كوشكەننەن باستاپ، وي وزگەردى. كاسىپتى دامىتىپ، ونى دۇرىس جولعا قويۋدى ويلاستىرا باستادى. بىرتىندەپ نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشتى. ول دەگەنىمىز بۇرىنعى ايىرباس ساۋدادان كەتۋدىڭ تىكەلەي جولى ەدى. بۇل تەندەنسيا ورتالىق ازياعا ويىستى. راس بۇعان دەيىن سيۆيليزاسيا بىزدەن شىققان. ول ءجونى بولەك ءبىر اڭگىمە.
اقشا تيىننان قۇرالادى. قازاق حالقى «ەرتەڭىن ويلاماعاننان بەز» دەپ تامسىلدەپتى. وتە ورىندى ايتىلعان. بۇگىنگى زامانعا ءداپ كەلىپ تۇر. ءموبيلدى ءىس اتقارۋدى تالاپ ەتەتىن زاماندا، اقشانى تابۋ مەن جيناۋ دەگەن ەكى ماسەلە الدىمىزدا تۇر. ەكونوميست ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، وسى ەكى تيپتەگى قاسيەت ءبىر ادامنىڭ بويىنان تابىلسا، جەتىستىك دەگەن سول دەپ جاتادى. قاي جاعىنان العاندا دا دۇرىس پايىم. ءبارىمىز جۇمىس ىستەيمىز. بارشامىز ايلىق تابامىز. ارينە ونىڭ مولشەرى اركىمدە ءار قالاي. بىرەۋ 100 مىڭ تابادى. ەكىنشىسى ودان 10 ەسە كوپ الادى. ءبىراق سونى ۇساتا بىلۋگە كەلگەندە دە، اركىمنىڭ ءستيلى ءار ءتۇرلى. مەيلى سونشا كوپ تاپسا دا، دەگەنمەن ونى جەتكىزە الماۋى ىقتيمال. نەمەسە كەرسىنشە بولۋى دا عاجاب ەمەس. باستىسى، ءاربىر تيىنىن جاستايىنان ەسەپتەپ، ونى جونىمەن جاراتسا، ۇتقانى.
قارجى قۇراپ ۇيرەنۋ. امەريكالىق كاسىپكەر ءارى رەستوراتور رەي كروك «ەگەر ءسىز تەك اقشا ءۇشىن جۇمىس ىستەسەڭىز، ونى ەشقاشان جەتكىلىكتى مولشەردە تابا المايسىز. ال ەگەر جۇمىسىڭىزدى ءسۇيىپ ىستەسەڭىز جانە تۇتىنۋشىلارىڭىزدى ءبىرىنشى ورىنعا قويساڭىز، مول تابىسقا كەنەلەسىز» دەيدى. مۇنى ماڭىزدى ايتىلعان دۇنيە قاتارىنا قوسا الامىز.
كوبىمىز قارجىنى تابۋدى بىلەمىز. ءبىراق ونى جيناپ، مولىراق تابۋدىڭ ءجونىن كەلىستەرە الماي دالمىز. كەيبىر ىستەرىمىز دالباسا بولىپ جاتادى. سوندىقتان مەيىلىنشە، جيناپ ۇيرەنۋگە تىرىسقان ابزال. اقشا تيىننان قۇرالاتىنىن ۇمىتپاعنىڭىز ءجون.
ءتۇيىن. سوكرات «اقشاسى جوق ادام كەدەي ەمەس، ارمانى جوق ادام كەدەي» ناقىل ءسوز قالدىرىپتى. الگىندەگى ويلاردى تۇيىندەگەندە وسىعان سايادى. ەڭ نەگىزگىسى ىنتا بولسا، ءبارى ءوز رەتىن تابادى دەمەكپىز.