جىل ىشىندەگى ەڭ سۋىق، ايازى قاتتى اي – اقپان جەتتى اپتىعىپ...
اقپان «ءۇشتىڭ ايى – كۇشتىڭ ايى» دەپ بەكەر ايتىلماسا كەرەك، قىستىڭ 40 كۇندىك شىلدەسى بىتكەنىمەن، قىتىمىر كۇندەر ءالى الدا. اپتىعىپ جەتكەن اقپان اشۋ مىنەزىن، اساۋ قىلىعىن كورسەتۋى عاجاپ ەمەس. اياز كۇشەيۋى مۇمكىن. اقپان تۇراقسىز اي: كەيدە ايازدىڭ بەتى قايتىپ، سىنادى، كەيدە اسپان تۇنەرىپ، ءوڭىن وزگەرتىپ جاپالاقتاپ قار جاۋادى. بۇرقاسىندى دا، شۋاقتى كۇندەرى الما-كەزەك. اقپاندا قىس پەن كوكتەم بەلدەسەدى. قاڭتاردا بۇرقاسىن، بوران تاۋلىك بويى سوقسا، اقپاندا تۇندە، تاڭ الدىندا سوعادى. جۇلدىزشىلاردىڭ اقپان تۋرالى وسىنداي بولجامىن وتكەندە جازعانبىز.
اقپاننىڭ 5ء-ى كۇنى ۇركەر اۋادى. تاس توبەگە شارىقتاپ شىققان ۇركەر جۇلدىزى توبەدەن باتىسقا قاراي تومەندەپ، جىلجيدى. وسىدان كەيىن ارقادا 30 گرادۋستان اسا اياز بولمايدى دەگەن بۇرىنعىلار. بۇل ءبىر جىل ىشىندەگى ەڭ سۋىق، قاتتى اياز سانالادى. قازاق «جىلقى ساۋىرىنان، سيىر باۋىرىنان» دەپ جىلقىنى جابۋلاپ، سيىردىڭ استىنا كوڭ توگەتىن بولعان.
اقپان ايىنىڭ ىشىندە اتاقتى «اقپان» امالى بار. ول ايدىڭ 10 جاڭاسىنان 15 جاڭاسىنا دەيىن جالعاسادى. ونىڭ «جىلقىشى»، «اق قۇرىق» دەگەن جاناما اتتارى دا بار. «اقپان كەلدى، جىلقىشى كىردى، جىلقىشىنىڭ وكپەسى قاتتى بولادى، ونى رەنجىتىپ المايىق» دەپ، جىلقىشىنىڭ سىباعاسى رەتىندە كارى جىلىك اسىپ، قوناق قىلعان. امالدىڭ «جىلقىشى» دەپ اتالۋىنا وسى جاعداي سەبەپ بولسا، جىلقىشىنىڭ قۇرىعىنا قاتقان قىراۋ «اق قۇرىق» دەگەن اتاۋدى تەلىسە كەرەك.
«بويشاڭ قىزدا بۇعاق قالدى، بويلى توقتىدا قۇيرىق قالدى» دەگەن سول كەزدەن جەتكەن تىركەس اقپان امالىنىڭ ادۋىندى مىنەزىنە بەرىلگەن تاعى ءبىر بۇلجىماس ايعاق.
وتكەن جولعى پايىمدا «الماتىدا اپتا ىشىندە ادەتتەگىدەن كوپ ىلعال تۇسەدى. ايدىڭ سوڭى بولعاندىقتان، جاۋىن-شاشىن ءجيى كورىنىس بەرەدى» دەگەن ەدىك. سولاي بولدى دا... بىلىنەر-بىلىنبەس، كوزگە كورىنەر-كورىنبەس بولىپ قىلامىقتاپ جاۋعان قار قالا مەن توڭىرەكتى اق ۇلپاعا كومىپ تاستادى. «قاردى قىلاۋ وسىرەدى، بالانى سىلاۋ وسىرەدى» دەگەن وسى دا.
ءقازىر ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن وڭىرىندە ىزعىرىق، بوران، اياز كۇشىنە ەنگەن. اقپاندا (9 اقپان) دۇنيەگە كەلگەن قازاقتىڭ اقيىق اقىنى مۇقاعالي ماقاتايەۆ «الاتاۋ، اسسالاۋماعالەيكۇم!» دەگەن اتاقتى ولەڭىندە:
كوزىنىڭ دە، كوڭىلىنىڭ دە نۇرىن العان تالايدىڭ،
الاتاۋعا تاماشالاپ تاڭمەن بىرگە قارايمىن.
ۋا، اسسالاۋماعالەيكۇم، اپپاق باستى ارايلىم!
شارۋا-اتا سەكىلدەنىپ ءومىرىڭدى سارىپ قىپ،
ۇلكەن ءۇيدىڭ وشاعىنداي دۇنيەنى قارىق قىپ.
امان-ەسەن جاتىرمىسىڭ، اينالايىن جارىقتىق؟ – دەپ جىرلاپ ەدى.
سول اقباستى الاتاۋدىڭ ارقاسىندا الىپتىڭ قالقاسىندا ورىن تەپكەن اسەم الماتى داۋىل مەن بوراننان، جەل مەن سەلدەن، شۇكىر، امان-ەسەن كەلە جاتىر. اقىن ولەڭى:
جات وسىلاي تاپجىلماستان، وسىنىڭدى حوش الام،
باۋرايىڭدا باۋىر دا امان، تەڭ-تۇس، اعا، دوس امان.
جات وسىلاي تاپجىلماستان، ۋا، تاكاپپار بوساعام! – دەپ اياقتالاتىن. لايىم ايبارلى الاتاۋ امان بولسىن! اياۋلى الماتىسىنا اپات پەن وپاتتان، جەل مەن سەلدەن قورعان بولا بەرسىن! حالقىمىزدىڭ كوڭىلىنە قاياۋ، كوزىنە جاس ۇيىرگەن قاڭتار قاسىرەتى قايتىپ ورالماسىن!
قولدانىستاعى كۇنتىزبە بويىنشا، بۇگىن - اقپاننىڭ 3ء-ى. اي كۇنتىزبەسى بويىنشا، ايدىڭ (ەرەجەپ) – 1ء-ى، ال قازاقشا اقپان ايى ەندى 11 كۇننەن كەيىن (14 اقپان) باستالادى. اپتا ايدىڭ باسقى كەزىنە، ياعني العاشقى ونكۇندىگىنە ءدوپ كەلىپ تۇر. ءاربىر ايدىڭ باسى مەن ورتاسىندا جانە سوڭىندا اۋا رايىندا وزگەرىس بولاتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى ءجايت. بۇرىنعى جۇلدىزشىلار سان مارتە دالەلدەگەن. بۇل سايكەستىك الداعى اپتانىڭ قۇبىلمالى بولاتىنىن: جاڭبىر دا، قار دا جاۋاتىنىن، اشىق كۇندەر دە بولاتىنىن اڭعارتىپ تۇرعانداي...