وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا الماتى قالاسىنىڭ داعدارىس ورتالىعى وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن بريفينگ ءوتتى.
«داعدارىس ورتالىقتارى وداعى» زاڭدى تۇلعالار بىرلەستىگىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى زۋلفيا بايساقوۆا ەلدەگى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق ماسەلەسى وتە وزەكتى بولىپ قالا بەرەتىنىن جانە قۇزىرەتتى ورگانداردىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ ارالاسۋىن تالاپ ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
زۋلفيا بايساقوۆا 1998 جىلى قازاقستان ايەلدەرگە قاتىستى كەمسىتۋشىلىكتىڭ بارلىق نىساندارىن جويۋ تۋرالى كونۆەنسيانى راتيفيكاسيالاعانىن ەسكە سالدى. 2009 جىلى ەلدە «تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتىڭ الدىن الۋ تۋرالى» زاڭ قابىلداندى، ال 2016 جىلى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قۇرباندارىن تولىق وڭالتۋ جانە الەۋمەتتەندىرۋ ءۇشىن ارنايى الەۋمەتتىك قىزمەتتەر ستاندارتى قابىلداندى. ءدال سول كەزدەن باستاپ داعدارىس ورتالىقتارى دامي باستادى.
«تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قۇرباندارىنا ارنالعان باسپانالار دا بار. ءبىراق ءالى دە پروبلەمالار بار، ويتكەنى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق تۋرالى زاڭ جانە پروفيلاكتيكالىق جۇمىس ءالى ءتيىستى دەڭگەيدە ەمەس. ءىس جۇزىندە ءاربىر ءۇشىنشى وتباسىندا زورلىق - زومبىلىقتىڭ ءبىر ءتۇرى بار - بۇل فيزيكالىق، پسيحولوگيالىق، ەكونوميكالىق نەمەسە سەكسۋالدى زورلىق-زومبىلىق. ءبىز زەرتتەۋدى فريدريح ەبەرت قورىمەن بىرگە جۇرگىزدىك، وندا ءاربىر التىنشى بالا زورلىق-زومبىلىقتىڭ كۋاسى بولىپ تابىلادى. ياعني، ءبىر ميلليون بالا زورلىق-زومبىلىقتىڭ كۋاسى، اتا-اناسى سياقتى قورقىنىش پەن سۇمدىقتى كورىپ، سەزىنەدى. وكىنىشكە قاراي، بۇگىنگى تاڭدا بىزدە ولاردى وڭالتۋ بويىنشا باعدارلامالار ازىرلەنبەگەن»، - دەدى ول.
جۋرناليستەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، ساراپشى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قۇربانىنىڭ ءبىرىڭعاي پورترەتى جوق ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ايەلدەر جاسىنا، ەتنوسىنا، الەۋمەتتىك مارتەبەسىنە، ءبىلىم دەڭگەيىنە، تۇرعىلىقتى جەرىنە جانە ت.ب. قاراماستان زورلىق-زومبىلىققا ۇشىراۋى مۇمكىن.
«سوڭعى وقيعالار كورسەتكەندەي، كەز كەلگەن ايەل نەمەسە قىز تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقتىڭ قۇربانى بولۋى مۇمكىن. مەنىڭ ويىمشا، جابىرلەنۋشىنىڭ ەرەكشە بەينەسى جوق. تەك سوڭعى جىلدارى كوپتەگەن جاس ايەلدەردىڭ بىزگە جۇگىنۋى تاڭ قالدىرىپ وتىر. مىسالى، جاسى جيىرما بەستەگى كەلىنشەك، ءۇش-تورت بالاسى بار، ءبىراق ءبىلىمى جوق. مۇنداي جاعدايلاردا ءبىز ءوز ءىسىن تولىق ەمەس جۇمىسپەن ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن باستاپقى داعدىلاردى الۋ ءۇشىن مىندەتتى تۇردە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ساباقتارىن وتكىزەمىز»، - دەدى ز. بايساقوۆا.
تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قۇرباندارىن وڭالتۋ تاقىرىبىن جالعاستىرا وتىرىپ، «جان – سايا» داعدارىس ورتالىعىنىڭ زاڭگەرى گۇلشارا ساپاروۆا ولاردىڭ الەۋمەتتەنۋى، جۇمىس تابۋعا قالاي كومەكتەسەتىنى تۋرالى ايتىپ بەردى.
«باقىتتى وتباسى» قالالىق ورتالىقتارىندا جابىرلەنۋشىلەر بۇگىنگى تاڭدا سۇرانىسقا يە سمم جانە موبيلوگرافيا ماماندىقتارىنىڭ بىرەۋى بويىنشا ءبىر ايلىق كۋرستاردان وتەدى. وسى ماماندىقتى يگەرە وتىرىپ، ايەلدەر العاشقى تابىستارىن تابادى، ولار بالانى بالاباقشاعا جىبەرۋگە، پسيحولوگتارمەن جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك الادى. بىزدە، اتاپ وتكەندەي، اگرەسسورلارمەن دە جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. وتباسىلار تۇزەتۋ باعدارلاماسىنان ءوتىپ، داعدارىستىق جاعدايدان بىرگە شىعاتىن وتباسىلار بار»، - دەپ ءبولىستى ول.
زۋلفيا بايساقوۆا اتاپ وتكەندەي، پسيحولوگيالىق، زاڭ كومەگىن جانە الەۋمەتتىك قىزمەتتەردىڭ باسقا دا تۇرلەرىن كورسەتەتىن داعدارىس ورتالىقتارىن دامىتۋ ماسەلەسى دە ماڭىزدى بولىپ قالا بەرەدى.
«بۇل ماسەلە بويىنشا ەل بويىنشا قاجەتتىلىكتىڭ 15 پايىزى عانا جابىلدى. سوندىقتان بۇكىل قازاقستان بويىنشا، اتاپ ايتقاندا اۋىلدىق جەرلەردە داعدارىس ورتالىقتارىن دامىتۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ماسەلە وتكىر تۇر. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، اگرەسسورمەن جۇمىس ىستەۋ باعدارلامالارىن دامىتۋ وتە ماڭىزدى، ويتكەنى داعدارىس ورتالىقتارى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق قۇربانىنا كومەك كورسەتەدى، ال ايەل ءوزىنىڭ الدىندا تۇرعان پروبلەمانى ءتۇسىنۋدىڭ جاڭا دەڭگەيىنە شىعادى. وعان جان-جاقتى كومەك كورسەتىلەدى، سودان كەيىن ول وتباسىنا ورالۋعا دايىن. ءبىراق قايتىپ ورالعاندا، ول بىردەي اگرەسسوردى بىردەي پرينسيپتەرمەن، بىردەي كوزقاراستارمەن كورەدى. سوندىقتان ونىڭ مىنەز-قۇلقىن وزگەرتۋ بويىنشا جۇمىس وزەكتى بولىپ تابىلادى، ونى بۇگىندە داعدارىس ورتالىقتارىنىڭ وداعى قازاقستانداعى باسقا ۇيىمدارمەن بىرگە جاسايدى»، - دەپ تولىقتىردى ز. بايساقوۆا
ساراپشىلار تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق جاعدايىندا دەرەۋ كومەككە جۇگىنۋدى ۇسىنادى. ەڭ الدىمەن، 102 ءنومىرى بويىنشا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا حابارلاسۋ قاجەت. پوليسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جابىرلەنۋشىگە كومەكتەسۋدەن باس تارتۋعا قۇقىعى جوق. ءارى قاراي، اگرەسسوردان قۇپيالىلىق پەن قورعاۋعا كەپىلدىك بەرەتىن داعدارىس ورتالىقتارىنان كومەك سۇراڭىز.
«150» سەنىم تەلەفونى ارقىلى ءانونيمدى كومەك الۋعا بولادى. بىزدە WhatsApp ارقىلى حابارلاسۋعا بولاتىن تەلەفوندار دا بار 8 701 - 450 - 3 - 450 ءقاۋىپ تونگەن جاعدايدا. قورعاۋ قۇرالدارىنىڭ بولۋى جانە ولاردى پايدالانا ءبىلۋ ماڭىزدى»، - دەپ ءبولىستى سپيكەر.